Waarheid les 3 - 2021 -

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Vorige keer:

Je kunt de waarheid op verschillende manieren benaderen/opsporen.
-> Waarheidstheorieën:
Correspondentie (controleerbaar), conventie (afspraak), pragmatisch (het werkt), Coherentie (komt overeen met overige feiten)

-> Je gaat anders om met verschillende waarheidsclaims:
Bv: Ethische waarheden (moord is slecht)

Natuurkundige waarheden (water kookt bij 100c)

Pragmatische waarheden: een lief appje vóór je tentamen helpt

"Echte waarheid komt van bovenaf"

1. Pre-modernisme
2. Modernisme
3. Post-modernisme

"Waarheid is subjectief"

1. Pre-modernisme
2. Modernisme
3. Post-modernisme

"Je hebt de opdracht te laat ingeleverd. Dit moest vandaag om 12:00 maar ik kan controleren en zien dat je m' vandaag om 23:00 in SOM hebt upgeload."

1. Correspondentietheorie
2. Coherentietheorie
3. Pragmatische theorie
4. Conventietheorie

"Mensen zijn gelijkwaardig omdat we dat hebben afgesproken met elkaar."

1. Correspondentietheorie
2. Coherentietheorie
3. Pragmatische theorie
4. Conventietheorie

Deze mooie makker van een vis is aangepast voor
leven in totaal duister. Ze zijn nog nooit levend
geobserveerd boven 7000m diepte. Ze hebben een
lamp om prooi aan te trekken.
Dus is het een diepzeevis.

1. Correspondentietheorie
2. Coherentietheorie
3. Pragmatische theorie
4. Conventietheorie

"Met mijn lucky onderbroek aan heb ik nog nooit een onvoldoende gehaald. "

1. Correspondentietheorie
2. Coherentietheorie
3. Pragmatische theorie
4. Conventietheorie

Lesdoelen:

1. Leg uit in welke zin fictie waar en niet waar is.

2. Benoem 3 benaderingen op het onderwerp 'geloof en wetenschap'.

3. Leg met een zelfbedacht voorbeeld uit dat er verschillende vormen van waarheid zijn die op andere wijze benaderd moeten worden.
Het verzinnen van een voorbeeld door iets te bedenken dat logisch klinkt maar niet 'waar' is.

Deze les gaat over geloof en wetenschap.

Bespreek met elkaar:
1) Wanneer je "geloof en wetenschap" samen hoort: wat komt er dan in je op?
2) Denk je dat veel wetenschappers gelovig zullen zijn?
Waarom wel/niet?
3) Denk je dat de wetenschap het geloof zal doen uitsterven?
4) Stel: geloof verdwijnt
(het werd bv in de Soviet-Unie illegaal gemaakt!); is dit een goede of slechte ontwikkeling? Waarom?

Bespreek met elkaar en vul dan in:
Kun je religieus én een wetenschapper zijn?
Onderbouw met min. 2 argumenten.
Het gaat er niet zozeer om of het kan:
maar of jij vindt (!) dat het kan.

Hoe associeer jij geloof met waarheid?
Wat komt in je op?

Stel: religie is fictie.
Dus we gaan fictie bespreken: Lion King.

Bekende film? 
Even terughalen in groepje:
Waar ging de film over? (plot)

Hoe associeer jij de Lion King met waarheid?
Wat is er (niet) waar aan?

Volgens Carl Jung (psycholoog):
Fictie is niet waar; het is méér dan waar.

Waarheid  in Lion King:
* Omgaan met trauma (Mufasa's dood)
* Volwassen worden (Nala's afwijzing van bange Simba)
* Verantwoordelijkheid nemen (Scar van de troon stoten)
* Anti-hedonisme (Hakuna Matata afwijzen)
* Circle of Life (iedereen is van elkaar afhankelijk)

Is dit niet 'waar'?

Goede fictie:

* Bijna altijd dezelfde thema's
> Zelfde verhaal ander jasje (bijbel, mythologie, Lion King)
> Zelfde opbouw: Gewone wereld: avontuur: afwijzing: mentor: beproeving: vrienden maken:  grote eindtest .

Een stel tekenfilmleeuwen vertellen je iets dat "méér waar" is dan een groep feiten uit een encyclopedie.

De Lion King gaat niet over hoe de realiteit werkt: maar hoe je ermee omgaat. 
In zekere zin is dit veel belangrijker dan feitenkennis.

Hetzelfde kan gezegd worden voor religieuze boeken als de bijbel.

Duizenden jarenlang vertellen mensen de verhalen die de moeite waard zijn elkaar (zelfde thema's ander jasje): 

de bijbel bevat deze.

Je gaat twee filmpjes kijken van Francis Collins, bioloog (geneticus) en directeur van het nationale gezondheidsinstituut in de VS.

Beantwoord de volgende vraag:
Filmpje 1

Wat zegt Collins over religie  tov wetenschap?
(eventueel:) Filmpje 2:
Wat zegt Collins over geloof voor hem persoonlijk?

Er zijn verschillende manieren waarop je met religie en wetenschap om kunt gaan.

1) Sciëntisme. Alleen  wetenschap is nuttig; religie voegt eigenlijk niets toe.

2) Syncretisme. Beide vertellen iets anders over de werkelijkheid en kunnen naast elkaar bestaan.

3) Fundamentalisme. Religie is de waarheid en de  bijbel moet wetenschappelijk geïnterpreteerd worden. (aarde 6000jr oud?)

Je gaat naar een filmpje van Paus Franciscus kijken.
1) Wat is zijn kijk op geloof en wetenschap?
2) In welke categorie (sciëntistisch, syncretisch, fundamentalistisch) kun je hem plaatsen?

In het geval van de trein is de "wetenschappelijke" waarheid heel anders dan de ethische.
Het is misschien beter voor de CO2 uitstoot de mensen te laten sterven. Maar het botst wel met je gevoel van goed en kwaad.
-> Je ethische waarheid

Zo kan ook religie een andere vorm van waarheid  duidelijk maken en kunnen de twee niet altijd samen gebruikt worden.

In het kort:
* Er zijn verschillende soorten waarheid:
* Fictie is zowel níet waar als méér dan waar te noemen.
Het zegt iets over een andere vorm van waarheid.
* Er zijn verschillende manieren om met geloof en wetenschap om te gaan.

* De  combi tussen beiden is voor de meeste religieuzen geen probleem.