Ma 25 september enkelvoudige en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat weet je nog van hoofdzinnen en bijzinnen?

hoofdzinnen (HZ) + bijzinnen (BZ)

Hoofdzinnen en bijzinnen

hoofdzin	bijzin
ow en pv staan naast elkaar; er passen bijna nooit andere zinsdelen tussen	tussen ow en pv kunnen wel andere zinsdelen staan, bijvoorbeeld het woordje 'niet'
pv is het eerste of tweede zinsdeel van de zin	pv staat vaak achteraan in de zin

Hoofdzinnen en bijzinnen

Een samengestelde zin kan bestaan uit:

- twee hoofdzinnen

- een hoofdzin en bijzin(nen)

- meerdere hoofdzinnen en bijzinnen

wat zijn samengestelde zinnen?

Samengestelde zinnen hebben twee of meer persoonsvormen

1. Juist
2. Onjuist

Samengestelde zinnen --> zijn zinnen met meer dan 1 persoonsvorm

En, terwijl, omdat, zodat, nadat, als, toen, want, maar, of, dus
zijn:

1. samengestelde zinnen
2. voegwoorden

Wat voor zin is dit?

Marlies koopt sieraden. Julia koopt nieuwe schoenen.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Wat voor zin is dit?

Lieke gaat naar de stad en Isis blijft thuis.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Is de stelling waar?

Je vindt de persoonsvorm in samengestelde zinnen met de tijdproef.

1. waar
2. niet waar

Wat voor zin is dit?

Omdat mijn fietsband lek is, loop ik naar huis.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

Wat voor zin is dit?

Ik heb de bus gemist. Nu moet ik wachten.

1. twee losse zinnen
2. samengestelde zin

a) Je kunt ten allen tijde bij je mentor studieadvies vragen.
b) Linde krijgt een nieuwe fiets en een nieuwe iPhone.

1. a en b zijn enkelvoudige zinnen
2. alleen a is een samengestelde zin
3. alleen b is een samengestelde zin
4. a en b zijn samengestelde zinnen

hoofdzinnen

bijzinnen

Jantje heeft gisteren de film van het boek gekeken

want hij vond het een super leuk boek

omdat hij deel 1 heeft gekeken 

koopt hij ook deel 2

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Annet is zenuwachtig, omdat

Hoofdzin

Bijzin

ze nog nooit eerder heeft opgetreden. 

ze morgen naar de tandarts moet.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Mijn pianoleraar vond dat ik erg goed had gespeeld,

Hoofdzin

Bijzin

hoewel ik veel foutjes maakte. 

want ik maakte geen foutjes.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Annet is zenuwachtig, want......

Hoofdzin

Bijzin

ze heeft nog nooit eerder opgetreden.

morgen moet ze naar de tandarts.

Zijn de zinnen die je achter de volgende zin kunt plaatsen hoofdzinnen of bijzinnen?

Het gaat regenen, ......

Hoofdzin

Bijzin

maar af en toe zal de zon schijnen.

hoewel de de zon af en toe zal schijnen.

Als je samengestelde zinnen maakt ...

1. Gebruik je een puntkomma.
2. Gebruik je een dubbele punt.
3. Gebruik je verbindingswoorden.
4. Gebruik je signaalwoorden.

Welke zinnen zijn samengestelde zinnen?

1. Nu is een selfie in een seconde gepiept, maar is het resultaat daarom minder waard?
2. Tijdens het Museumweekend presenteerde de organisatie het allereersteSelfiemuseum.
3. Geen van beide

Samengestelde zin

Enkelvoudige zin

Vandaag leer ik over samengestelde zinnen.

Ik ga naar school, omdat ik slim wil worden.

Ik kan een moeilijke en lange samengestelde zin herkennen.

Deze stof vind ik makkelijk en ik hoef niet veel te leren.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Kasper gaat volgend jaar Engels studeren in Amsterdam.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

Ze vraagt wel even of hij op je wacht.

Ilse eet veel fruit omdat dat gezond is.

Ze speelt prachtig viool en haar broer speelt heel mooi gitaar.

Ik stop met werken want ik ben rijk.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

SG

enkelvoudige zin

Samengestelde zin

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Huiswerk voor Ma Di 26 sept

Maken opdr. 3 en 4 blz. 183/184

Hoofdzinnen en bijzinnen onderscheiden.

Leer de  vijf nevenschikkende voegwoorden.

Ze verbinden twee hoofdzinnen met elkaar.

Want, Of, Dus, En, Maar (WODEM)