Enkelvoudige en samengestelde zinnen 2vwo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Enkelvoudige en samengestelde zinnen 2vwo

Hoe herken je samengestelde zinnen?

1. Door meerdere persoonsvormen en een of meerdere voegwoorden
2. Door één persoonsvorm en géén voegwoord

Bij samengestelde zinnen

1. heb je een persoonsvorm
2. heb je geen persoonsvorm
3. heb je altijd meerdere persoonsvormen
4. heb je altijd twee persoonsvormen

Samengestelde zinnen

Hoe vind je een hoofdzin?

1. Maak de zin vragend, dan staat de hoofdzin vooraan
2. Kijk naar de plek van het onderwerp en de pv! Moeten dicht bij elkaar staan

Hoe vind je een bijzin?

1. Het onderwerp en de pv staan ver van elkaar

2. Zoek naar onderschikkende voegwoorden: dat, voordat, nadat, tot, terwijl, als, toen, omdat, doordat en zodat

Yunus neemt een jas mee, omdat hij het snel koud krijgt.

Yunus neemt een jas mee, zodat...

Yunus neemt een jas mee, terwijl...

Nevenschikkende voegwoorden 

en, of, ofwel, maar, want

Yunus neemt een jas mee en Yanick heeft een paraplu opgestoken.

Yunus neemt een jas mee maar Yanick heeft een paraplu opgestoken.

Yunus neemt een jas mee want Yanick heeft alleen een paraplu.

Welke zinnen zijn samengestelde zinnen?

1. Jan Steen maakte ze en Vincent van Gogh deed het ook
2. Zelfs Rembrandt was er dol op: selfies!
3. In de tijd van de beroemde schilders heette het nog een zelfportret en duurde het weken om er een te maken.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

nevenschikkend

samengestelde zin

onderschikkend

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Geef aan of de volgende zinnen enkelvoudig of samengesteld zijn. Als de zin samengesteld is, geef dan aan of de zin onderschikkend of nevenschikkend is.

enkelvoudig

een enkelvoudige zin heeft maar één persoonsvorm. Er kunnen wel meer werkwoorden zijn. Deze werkwoorden zijn samen onderdeel van het gezegde (werkwoordelijk of naamwoordelijk)

EV

samengesteld

een samengestelde zin heeft twee (of meer) persoonsvormen.

Verander de zin van tijd om te zien wat de persoonsvormen zijn.

Een samengestelde zin is nevenschikkend of onderschikkend.

Nevenschikkend: twee hoofdzinnen (voegwoorden: en, maar, want, of)

Onderschikkend: hoofdzin en bijzin(nen) (HZ-BZ of BZ-HZ). Onderwerp en persoonsvorm staan in de bijzin uit elkaar of kunnen uit elkaar geplaatst worden door het woordje niet ertussen te plaatsen.

SG

enkelvoudige zin

samengestelde zin

Tijdens de voetbalwedstrijd mogen de supporters niets drinken op de tribune.

Hoewel het kampioenschap de club niet meer kon ontgaan, bleef de trainer zenuwachtig voor de wedstrijd.

De uitblinkende middenvelder wilde nog niet zeggen of hij nog een jaar blijft.

De supporters hopen dat hij besluit nog een jaar bij hun club blijft.

Hij heeft het enorm naar zijn zin, maar een avontuur is ook interessant.

De trainer blijft nog een seizoen of hij gaat toch met pensioen.

Je kunt hoofd -en bijzinnen herkennen in samengestelde zinnen.

Ik snap het helemaal

Ik snap het een beetje

Ik snap het niet