H4 1 Februari 2021

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nieuws van de dag

Periode 3

Rest van Systeem aarde: H3 en H4

Eind van de periode SE: H1 t/m H4  Systeem aarde

Vandaag

Paragraaf 1 H3

Leerdoelen:

Ik kan het verschil benoemen tussen weer en klimaat

Ik kan de samenstelling en de opbouw van de Atmosfeer benoemen

Ik kan uitleggen waarom er variaties zijn in de stralingsbalans.

Wat is het verschil tussen klimaat en weer ?

Verschil weer en klimaat

Klimaat: de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.

Weer: de toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een klein gebied.

Kies juiste combinatie van gassen in de dampkring.

1. Waterdamp 78%, Stikstof 21%, zuurstof 0.03%, koolstoxdioxide <1%
2. Koolstofdioxide 78%, Waterdamp 21%, Stikstof 0.03%, Zuurstof <1%
3. Stikstof78%, Zuurstof 21%, Koolstofdioxide 0.03%, Waterdamp<1%
4. Zuurstof 78%, Koolstofdioxide 21%, Waterdamp 0.03%, Zuurstikstof <1%

Grote verschil atmosfeer Aarde en atmosfeer andere platen:

Atmosfeer Aarde bevat veel meer Stikstof en Zuurstof en veel minder Koolstofdoxide dan atmosferen van andere planeten.

CO2

N2

H2O

O2

Waterdamp

Zuurstof

Koolstofdioxide

Stikstof

Chemische afkortingen

N2 = stikstof

O2 = Zuurstof

H2O = water (damp)

CO2 = Koolstofdioxide

0-12 km

12 - 45 km

45 -85 km

85 - 200 km

Mesosfeer

Thermosfeer

Troposfeer

Stratosfeer

Kenmerken sferen vd Atmosfeer

Thermosfeer: Stijgende temperatuur, 1 % atmosferische gassen

Mesosfeer: Dalende temperatuur,  begin verbranding meteorieten

Stratosfeer: Stijgende temperatuur, veel ozon (O3), als O3 toeneemt neemt T toe, filtering schadelijke ultraviolette straling zon

Troposfeer: Dalende temperatuur p, 100 m omhoog T 0,6 graden omlaag olen (afhankelijk luchtvochtigheid), 12 km & evenaar 9 km

Effect zwaartekracht (Fz)

• Zorgt ervoor dat gassen niet in de atmosfeer verdwijnen
• 80 % gassen in de onderste 10 km.
  

•  

Zon

• Grote gasbol
• temperatuur oppervlakte 6000 graden
• 150 miljoen km vd aarde
• klein deel energie naar aarde
• belangrijkste energiebron aarde
• motor weerverschijnselen
  

energiebalans/ stralingsbalans

Evenwicht tussen de hoeveelheid straling die de aarde bereikt en de hoeveelheid die de atmosfeer weer verlaat.

Inkomende kortgolvige straling

• 30 % teruggekaatst (20 % wolken, 4 % aardoppervlak, 6 % gasdeeltjes)

•  23 % geabsorbeerd door gassen (h2o)
• 47 % bereikt & geabsorbeerd aardoppervlak
  

De 47 % geabsorbeerde straling wordt warmte &  teruggekaatst als langgolvige straling

• wolken & broeikasgassen absorberen & kaatsen terug  naar de  aarde
  

• vertragen terugstraling naar ruimte
• dekeneffect: aarde hierdoor 31 graden warmer, anders gemiddelde T -16 graden!
  

Variaties in stralingsbalans door:

1. Breedteligging
2. de albedo
3. Gesteldheid van aardoppervlak
   

Breedteligging

Door bolling aarde, op lagere breedte meer loodrecht instraling: straling per m2 is groter & afstand door dampkring korter = minder energie verlies aan lucht.

invloed loodrechte / schuine stand &

afstond door dampkring

Breedteligging

Tussen 35 graden NB & ZB ==> stralingsoverschot.

Daarbuiten een tekort.

Verschil weerkaatsing van het zonlicht (albedo) per gebied. Hierdoor verschil in energie opname en dus opwarming van de lucht erboven.

Verschil land en zee: water wordt langzamer koud en warm dan land omdat:

Zonlicht kan dieper doordringen in water, meer energie nodig voor verwarming

Water in beweging, meer energie nodig voor verwarming

Het kost meer energie om water een graad te laten stijgen dan land (soortelijke warmte is hoger)

Bij verdamping gaat energie naar de dampkring. Bij land is verdamping minder.

Gesteldheid oppervlakte

Wat is het verschil tussen klimaat en weer ?

Verschil weer en klimaat

Klimaat: de gemiddelde toestand van het weer over een lange periode en voor een groot gebied.

Weer: de toestand van de dampkring op een bepaald moment en voor een klein gebied.

Benoem de samenstelling en opbouw van de atmosfeer.

opbouw & samenstelling amtosfeer

Samenstelling : 78 % N2, 21 % O2, 0,03 % CO2 & waterdamp.

Van onder naar boven: troposfeer 0-12 km, stratosfeer 12-45 km, mesosfeer 45 - 85 km, thermosfeer 85-200 km

Leg waarom er variaties zijn in de Energie balans