Frysk les fjouwer

• Fries
• Basisschool
• Groep 7

Frysk les fjouwer

Wêr tinke jim dat jim namme weikomt?

Wat tinke jim dat de meast foarkommende Fryske efternammen binne?

De meast foarkommende efternamme yn it Frysk is

1. De Jong
2. De Vries
3. Dijkstra
4. Postma

Wa is dit?

1. Willem van Oranje
2. Eise Eisinga
3. Pier Gerlofs Donia (Grutte Pier)
4. Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg

Wat witte jim oer Eise Eisinga?

Eise Eisinga

Tusken 1774 en 1781 bout Eise Eisinga yn syn hûs wat hiel bysûnders: in planetarium, ús eigen sinnestelsel op skaal. It is it âldste noch wurkjende planetarium ta wrâld.

Help myn man is in klusser!

Dit is Pytsje Jacobs, de frou fan Eise. Se libbet sân jier lang yn in wenkeamer fol my seachsel, stof en ark. Sels de bedstee fan har en Eise wurd ferboud.

ús sinnestelsel

In planetarium is in skaalmodel fan ús sinnestelsel. Do kinst der krekt op sjen wêr de sinne, de ierde en de oare planeten stean. En do kinst sjen hoe de planeten rûnom de sinne draaie.

It raderwerk op souder

Hjir sjochsto it knapste diel fan Eise's planetarium: it raderwerk. Dit soarget derfoar dat de planeten yn syn planetarium wier draaie kinne! En dat net allinne: Se draaie ek noch ris lykas sa fluch as yn it echt! De mini-ierde fan Eise draait yn 365 dagen om de sinne, lykas de echte ierde.

Wannear libbe Eise Eisinga?

1. 1744-1828
2. 1716-1787
3. 1715-1755

Wêrom makke Eise Eisinga it planetarom?

1. Om minsken sjen te litten hoe 't de planeten draaie
2. Om te bewizen dat in foarsizzing net doogde

Yn 1774 skriuwt de Fryske dûmny Eelko Alta in boekje dêr 't er yn foarseit dat de ierde út har baan slingere wurde soe.
Dat soe komme troch in botsing tusken de moanne en in tal planeten.
De minsken yn Fryslân reitsje derfan yn panyk.
Om sjen te litten dat dat nearne foar nedich is, besleat Eise Eisinga in model fan it sinnestelsel te bouwen.
Hy docht dat tsjin it plafond fan syn wenkeamer.
Yn 1781 is syn planetarium klear.

Wat is it Fryske wurd foar dominee?

1. domienee
2. doemnie
3. dominee
4. dûmny