Par. 3.4 Romeinen en Germanen 1mh2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

Leerdoelen opschrijven

•  Welke invloed hadden de Romeinen op het leven in Zuid-Nederland?
• Hoe viel het West-Romeinse rijk uiteen?

Klaar? Lees "Toen en nu: mijlpalen" op blz. 50

1. Hoe gingen Romeinen en bewoners van Zuid-Nederland met elkaar om?

2. Hoe werd de Rijn de noordelijke grens van het Rijk?

27/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

30/01 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

03/02 Par. 3.1 Van stadstaat tot wereldrijk

06/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

10/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

13/02 Par. 3.2 Samenleving en cultuur 

17/02 SO par. 3.1 en 3.2 

20/02 -

Voorjaarsvakantie

03/03 -

06/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom

10-11/03 Par. 3.3 De opkomst van het christendom 

13/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

16-17/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

20/03 Par. 3.4 Romeinen en Germanen

24/03 Herhalen

Studiewijzer

TOETSWEEK 3

H4 par. 3.1 t/m 3.4

Programma

1. Uitleg par. 3.4

2. Leerdoelen antwoorden en bespreken

3. Opdrachten maken

4. Afsluiten

Tijd over? Filmpje kijken

De Limes in Nederland

• Julius Ceasar veroverde tussen 58 en 50v.C. ten zuiden en westen van Nederland. 
• In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. 
• Ceaser noemde het volk ten zuiden en westen Kelten of Galliërs. Het volk ten noorden en oosten van de Rijn noemden hij Germanen.  
• Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

De Kelten

• Leefden in een landbouwsamenleving.
• Ceasar dwong de Kelten om een deel van hun oogst aan zijn soldaten te geven. 
• Dat leidde in 54v.C. tot een opstand. tegen het Romeinse gezag (heerschappij). Duizenden Romeinse soldaten werden vermoord. 
• Ceasar nam wraak: de Kelten werden vermoord, verdreven en als slaven weggevoerd. 

De Rijn als grens

• De Romeinen vonden de Germanen primitieve woestelingen. 
• Germanen vochten tegen de  Romeinse expansie (uitbreiding): er werd in 9n.C. drie Romeinse legioen in Nood-Duitsland verrassend verslagen door Germaanse leger.
• De Romeinse militairen besloten zich goed langs de grens te verdedigen...

De limes

• Ze besluiten de Rijn als grens te gebruiken: de limes. 
• Langs de limes worden forten en legerkampen gebouwd
• De Bataven helpen met het verdedigen van de limes: ze sluiten een bondgenootschap (samenwerking) aan.
• Ze sloten een verdrag: in ruil voor militaire hulp hoefden de Bataven geen belasting aan de Romeinen te betalen.  

Limes

Limes is 'grens' in het Latijn

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 56 opdrachten 1 en 2

Maximaal 15 minuten, daarna bespreken

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Leerdoelen:

1. Hoe gingen Romeinen en bewoners van Zuid-Nederland met elkaar om?
2. Hoe werd de Rijn de noordelijke grens van het Rijk?

Romeinen in Nederland (58 v. Chr. - ±400 n. Chr)

• De Romeinen stichtten steden zoals Trajectum (Utrecht). 
• Ze bouwden tempels, badhuizen en woningen met stromend water en vloerverwarming. 
• Ze brachten ijzer naar Nederland, dat handig is als gereedschap, maar ook het schrift. 
• Hiermee eindigt ook bij ons de prehistorie en begint de historie.

• Welke invloed hadden de Romeinen op het leven in Zuid-Nederland?

Romeinen in Nederland

Door de Romeinse invloed ontstond in Zuid-Nederlad een landbouwstedelijke samenleing met een geldeconomie (economie waarin geld wordt gebruikt). 

Bijv: handelaren gebruikten munten om te handelen. 

• Welke invloed hadden de Romeinen op het leven in Zuid-Nederland?

De crisis van de 3e eeuw 

• Economie: 

-  Pokkenepidemie, 30% van de bevolking gestorven.

- Minder mensen = minder belastinginkomsten, terwijl oorlog veel geld kost... (denk aan soldaten, wapens, etc)

• Hoe viel het West-Romeinse rijk uiteen?

Echte invasie en volksverhuizing!

• Losse Germaanse stammen (zoals de Goten, de Alemannen en de Franken) plunderden het Romeinse Rijk.
  
• Vanaf de 4e eeuw: vreemde volken vielen het Oosten aan (barbaren). 

• Hoe viel het West-Romeinse rijk uiteen?

Grote Volksverhuizing

• ...Europese stammen slaan op de vlucht en kunnen, nu de grenzen niet meer zijn bewaakt, het Romeinse Rijk binnentrekken. 
• En door deze volken, gaan andere volken ook weer op de vlucht. In heel Europa trekken volken rond. Je noemt dit de grote volksverhuizing. 
  

Een nieuwe koers (2)

Keizer Theodosius besloot in 395 n.C. het rijk op te splitsen in een West- en Oost-Romeinse Rijk, elk met een eigen keizer. 

De verdediging van de grenzen werden ook anders aangepakt. 

In het West-Romeinse rijk

• Germaanse volken stichtten er eigen koninkrijken. 
• Rome werd twee keer door Germanen geplunderd.

Het einde van het Romeinse Rijk

476: Romulus Augustulus werd door Germaanse huursoldaten afgezet!

---> Het einde van het West-Romeinse Rijk en het begin van de Middeleeuwen! 

Maar...

Het einde van het Romeinse Rijk (2)

• Het Oost-Romeinse Rijk bleef bestaan: was veel rijker dan het westen. 
• Constantinopel werd het belangrijkste stad van het Rijk. 
• Oost-Romeinse Rijk = Byzantijnse Rijk.
• In 1453 werd Constantinopel ingenomen door de Turken: het einde van het Oost-Romeinse Rijk!

Opdrachten maken en bespreken

Werkboek blz. 56-57 opdrachten 3, 6 en 7

Zelfstandig en in stilte

Eerder klaar? Antwoord de leerdoelen!

Max. 15 minuten

Leerdoelen:

•      Welke invloed hadden de Romeinen op het leven in Zuid-Nederland?
•     Hoe viel het West-Romeinse rijk uiteen?

Begrippenspel

• Eerst 15 minuten zelfstandig leren.
• Vorm groepjes van max. 4