4.5 Romeinen en Germanen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

4.5: Romeinen en Germanen

Herhaling 4.4

Hoe kwamen de Joden in het hele Romeinse Rijk terecht?

Hoe ontstond het Christendom?

Hoe werd het Christendom verspreid en bestreden?

Wie maakte van het Christendom de Romeinse staatsgodsdienst?

Aan het einde van deze les:

... weet je hoe de Rijn de noordelijke grens van het rijk werd.

... leer je hoe de Romeinen en Germanen met elkaar omgingen.

... leer je hoe de Romeinen en de inwoners van Zuid- Nederland met elkaar omgingen.

... weet je welke invloed de Romeinen hadden op het leven in Zuid- Nederland.

Voor de komst van de Romeinen is Nederland....

• een moeilijk begaanbaar gebied vol moerassen en bossen.
• een landbouwsamenleving
• Zuid- Nederland: hier wonen de Kelten (Galliërs)
• ten Noorden van de Rijn: hier wonen de  Germanen.

Romeinen in Nederland

Bij hun komst waren de Romeinen verbaasd over de bewoners van de kustgebieden bij de Noordzee.

 

Ze woonden op terpen omdat grote stukken land tweemaal per dag onder water liepen.

Romeinen in Nederland

Caesar noemde de volken ten zuiden en westen van de Rijn Kelten of Galliërs.

Ten noorden en oosten van de Rijn woonden de Germanen
 

Romeinen en Kelten

Caesar dwong de Kelten een deel van hun oogst aan zijn soldaten af te staan.

 

Dat leidde in 54 v.C. tot een opstand.

Caesar liet Kelten vermoorden, verdrijven of als slaaf wegvoeren.

Romeinen en Germanen

De Romeinen vroegen Germanen om zich in het gebied tussen de Rijn en Maas te vestigen.

 

Zo kwamen de Germaanse Bataven uit Duitsland rond 12 v.C. in de Betuwe terecht.

Germanen

Door de ogen van Romeinen:

• Woestelingen
  

• Onderontwikkeld
  

• Primitief
  

• Dronken veel 
  

Germanen

Door de ogen van Romeinen:

• Trouw
  

• Dappere strijders
  

• Sterk
  

De Rijn als noordgrens

De Romeinen vonden de Germanen primitieve woestelingen, maar waren ook onder de indruk van deze stoere vechters.

 

Ten Noorden van de Rijn verenigden oorlogszuchtige Germanen zich en verzetten zich fel tegen de Romeinen.

Hierdoor stopt de Romeinse expansie.

Slag bij Teutoburgerwoud (9 n.C.)

De Rijn als noordgrens

De Romeinen besloten de Rijn als limes te gebruiken.

 

Langs de grens werden forten en legerkampen gebouwd.

De Rijn als noordgrens

De Romeinen hadden een bondgenootschap met de Bataven.

 

De Bataven hielpen met het verdedigen van de grens (militaire hulp), daarom hoefden zij geen belasting te betalen aan de Romeinen.

Bataafse Opstand

- In 69 n.C. kwamen de Bataven in opstand en brandden Romeinse legerplaatsen plat.

- De bondgenoten sloten een nieuw verdrag.

In deze overeenkomst herstelden ze de oude afspraken.

Romeinse forten / steden

Romeinse invloed in Nederland

Door de Romeinse overheersing veranderde veel in Zuid-Nederland.

• Landbouwbedrijven
  
• Romeinse steden

1. Trajectum (Utrecht)
   
2. Noviomagus (Nijmegen)
   
3. Mosa Trajectum (Maastricht)
   

• Tempels
  
• Badhuizen
  
• Woningen met stromend water en vloerverwarming
  

Romeinse invloed in Nederland

Door de Romeinse invloed ontstond er in het zuiden van Nederland een landbouwstedelijke samenleving met een geldeconomie.

Handelaren gebruikten de Romeinse munten.

Er werd ook met Germanen in Noord-Nederland gehandeld.

Romeinse invloed in Nederland

In Zuid-Nederland werden verschillende Romeinse gebruiken overgenomen.

Taal, manier van goden afbeeldden en tempels bouwen.

De ondergang van Rome

In de 3e eeuw n.C. ontstonden er problemen in het rijk:

Door epidemieën daalde het aantal inwoners

Daardoor minder productie en handel

Minder belasting voor de Romeinse overheid

Minder soldaten aan de grens!

De ondergang van Rome

Rond dezelfde tijd kwamen in Noord- en Oost-Europa volksverhuizingen op gang.

 

Het lukte Germaanse volken om met geweld het rijk binnen te dringen (bijvoorbeeld de franken).

Ook ontstonden er weer burgeroorlogen.

De ondergang van Rome

Om het rijk beter te kunnen verdedigen, besloot keizer Theodosius in 395 n.C. het rijk op te splitsen.

Met elk een eigen keizer.

West-Romeinse Rijk 

Germaanse volken stichtten eigen koninkrijken.

 

Rome werd twee keer door Germanen geplunderd.

476 n.C.: Germanen zetten keizer Romulus af en stichtten een Germaans koninkrijk.

Einde van het West-Romeinse rijk.

Hoe noemen we het overnemen van de Grieks-Romeinse cultuur?

1. Limes
2. Pax Romana
3. Romanisering
4. Imperium

1.

2.

3.

4.

5.

Bataven vestigden zich in het gebied

Kelten kwamen in opstand

Kelten werden door Romeinen vermoord, verdreven of afgevoerd.

Romeinen veroverden Zuid- Nederland

Romeinen vroegen Germanen om zich in het gebied te vestigen.

Wat is de 'Limes'?

Afsluiting

Wat: Maak de opdrachten van paragraaf 4.5.

Klaar? Dan mag je de lesstof van de gehele paragraaf doorlezen of werken aan een ander vak.

Lesdoelen 4.5

Hoe gingen de Romeinen en de bewoners van Zuid-Nederland met elkaar omgingen?

Hoe werd de Rijn de noordelijke grens van het rijk?

Welke invloed hadden de Romeinen op het leven in Zuid-Nederland?

Hoe eindigde het West-Romeinse rijk?