Laagland cursus 10 Opkomst van de roman

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 5

Laagland cursus 10

opkomst van de roman

(maar eerst 10 minuutjes lezen)

Opkomst van de roman (p. 132)

- ca. 1780: roman wordt een volwaardig genre (i.t.t. 'romannetjes') 

Verlichting

--> psychologische verdieping romanpersonages (zelfbespiegeling, eigen gedrag)

--> zedenromans: heersende normen en waarden worden beschreven in brieven

De Historie van Mejuffrouw Sara Burgerhart

auteurs: Betje Wolff en Aagje Deken 

kenmerken: 

- gewone burgers zijn hoofdpersoon, dagelijks leven centraal 

- doel: normen en waarden, een vrouw moet zich niet teveel bezig houden met werelds vermaak, maar zich richten op het geluk in huwelijk en gezin

 - programmanamen: Burgerhart, Edeling

'Ik krijg nooit wijn. Tante zegt dat het niet goed is voor me en dat is goed mogelijk; want ik ben jong en gezond. “Kom Saartje, ruim de tafel maar af; Brechtje is wat vermoeid; de sloof wordt oud.” Ik deed dat; zette het dessert neer. “Waar benne de flensjes, Saartje?” “Die benne in mijn maag, tante.” Hup mijn servet neergegooid (per ongeluk tegen broeders palmhouten pruik) en het onweer op mijn kamer ontvlucht. U weet, ik ben tamelijk snel, wat mij toen goed van pas kwam. Hup de deur op slot. ’s Avonds kwam de Hottentot [= Brechtje] met een stuk brood en een glas zuur bier, ze zei erbij, “dat ik het nooit kon verantwoorden, de manier waarop ik een vroom mens plaagde.” “Scheer je van mijn kamer,” zei ik, en duwde haar de deur uit. Het brood (dat goed viel op de flensjes) at ik op. Het bier gooide ik weg, en dronk wat water uit mijn karaf: ik ging vroeg naar bed en sliep als een roos.'

Briefromans 

• zelfbespiegelingen met anderen delen 
  
• illusie van echtheid --> typerende personages met talige kenmerken, spanning verhogend als een brief zoek raakte of verkeerd werd begrepen

Sentimentele romans 

• gewaarwordingen  van de personages centraal
  
• nadruk op gevoel, niet op handelingen of herkenbare sociale context > zwaarbeproefde liefdesrelatie
• doel: lezers emotioneel raken en actief mee laten leven
• Feith, Julia

0

Ze trouwde met een 52-jarige weduwnaar, een predikant.

1. Betje Wolff
2. Aagje Deken

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) heeft als genre: de allereerste _____roman.

Wat is het vertelperspectief in de Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

1. Auctoriaal perspectief
2. Personaal perspectief
3. Alwetend perspectief
4. (wisselend) ik-perspectief

Wat is het thema van de Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart?

Het thema is, de opvoeding van een jonge vrouw. Dit kun je onder andere lezen in de voorrede, die begint met ‘Meisjes van Nederland’. Daarnaast zijn er veel personages in het boek die Sara direct voorzien van adviezen over gedrag en moraal en er zijn mensen die oordelen over het gedrag en over de moraal van Sara.

De wijze les uit Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart is dat:

1. ook meisjes zich persoonlijk moeten ontwikkelen .
2. meisjes voorzichtig moeten zijn in de liefde.
3. er allerlei gevaren loerden in de 18e eeuw .
4. meisjes zich niet mogen vermaken.

Nakijken huiswerk

Opdracht 5 , Hieronijmus van Alphen, Het goede voorbeeld

a (1) Het kind verwoordt zelf de les of moraal; (2) eenvoudig taalgebruik; (3) herkenbaar onderwerp.

b “Laat ons pogen na te volgen / vaders liefde en moeders deugd” (vs. 23-24).

c De ouders moeten het goede voorbeeld geven.

d De kinderen moeten het goede voorbeeld navolgen.

e Algemene les: “Daar alleen kan liefde woonen, / daar alleen is ‟t leven zoet, / Waar men, blij en ongedwongen, / voor elkander alles doet.” (vs. 25-29)

Nakijken huiswerk

Opdracht 6 , J.A. Schasz, Reize door het Apenland

a Afkappianen, Aanzettisten, Tweestaartigen, Enkelstaartigen, Nummervijfianen.

b Nummer Een vindt het afkappen van de staart heel gevaarlijk. Apen zouden kunnen doodbloeden. Nummer Een wordt daarover uitgelachen.

c N De gedachte dat je mens kunt worden voor de onkosten van een pleistertje is een verdraaiing van de werkelijkheid. De (gevaarlijke) amputatie van de staart wordt verzwegen. Je kunt dat een drogreden noemen.

Nakijken huiswerk

Opdracht 6 , J.A. Schasz, Reize door het Apenland

d Het oorspronkelijke publiek herkende in het gedoe van de „politieke partijen‟ in de apenwereld de partijen en het politieke gedrag van de politieke partijen van hun eigen tijd.

e Een satirische tekst is een spottende tekst die kritisch en/of belerend bedoeld is. In Reis door het Apenland wordt het dwaze gedrag van mensen bespot, evenals de politieke spelletjes.

opdracht

Maak de opdracht over Sara Burgerhart die uitgedeeld wordt.