herhaling 18e eeuw

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

herhaling 18e eeuw

"De geest van de Verlichting was overwegend optimistisch, maar het is juist de pessimistische literatuur die wereldwijd beroemd is geworden."

Welke auteur heeft met welk werk invloed gehad op de ontwikkeling van de psychologische roman?

1. J. Swift met Gullivers travels
2. Voltaire met Candide ou l'optimisme
3. S. Richardson met Pamela or virtue rewarded
4. H. Fielding met The history of Tom Jones, a foundling

Welke nieuwe genres kwamen tot ontwikkeling in de Verlichting?

1. historische roman, utopie, briefroman
2. kinderliteratuur, zedenroman, robinsonade
3. encyclopedie, reisverhalen, spectatoriale tijdschriften
4. sprookjes, leugenliteratuur, roman

In de Verlichting ging men over veel aspecten anders denken. Wat was geen duidelijk onderwerp in deze tijd?

1. Godsdienst
2. Samenleving
3. Economie
4. Gevoelsleven

Welk element had geen invloed op het ontstaan van de Verlichting

1. Beeldenstorm: macht kerk werd minder
2. Renaissance; mens centraal
3. Reformatie: het individu was belangrijk
4. Wetenschappelijke revolutie: natuurwetten

In de achttiende eeuw is alles op te lossen met het..

Hoe noemen we de gedachte waarbij men ervan uitgaat dat alles op te lossen in het met verstand

1. Reformatie
2. Humanisme
3. Rationalisme
4. Hedonisme

Op politiek gebied beschreef Montesqieu de Trias politica. Wat zijn hierva de consequenties?

Wat houdt volkssoevereiniteit in?

1. De regels van de overheid zijn in het belang van het volk
2. De regels van de overheid stellen alle lagen in de samenleving gelijk
3. De regels van de overheid zijn een afspiegeling van de bijbel
4. De regels van de overheid dienen de machthebbers

Op gebied van de economie is vrijheid van economisch handelen belangrijk. Welke term hoort daarbij?

1. Kapitalisme
2. Liberalisme
3. Communisme
4. Rationalisme

Welke cultuurperiode kwam voor de Verlichting?

1. de Middeleeuwen
2. de Renaissance
3. de Romantiek
4. Het Fin de siècle

Welk begrip hoort er bij de volgende omschrijving: "Opvatting dat er een opperwezen bestaat, maar de verering ervan in de vorm van godsdienst is nutteloos."

Welke begrip hoort er bij de omschrijving: "De menselijke ratio is in staat alles op te lossen."

De mens is in wezen goed en verkeerd gedrag komt voort uit een gebrek van kennis van het goede.

1. Rationalisme
2. Empirisme
3. Optimisme
4. Deïsme

De heersende beeldende kunststroming in de tweede helft van de achttiende eeuw was

1. Rococo
2. Neoclassicisme

In de literatuur werden poëzie en toneel vrijwel volledig beheerst door

1. de Verlichting
2. de Rococo
3. het Neoclassicisme
4. de Romantiek

Dennis Diderot

Justus van Effen

J.A. Schasz

Hiëronmys van Alphen

Weduwnaar, 

schatkist-

bewaarder

Pseudoniem

schreef het grootste didactische werk van de Verlichting

propageerde het schrijven in de moedertaal, Nederlands

Welke uitspraak m.b.t. J. van Effen is correct?

1. hij propageerde schrijevn in het Frans
2. hij pleitte voor verdraagzaamheid
3. hij publiceerde in De Hollandse spectator alleen essays
4. hij was priester

Utopie

robinsonade

satire

personen raken van de wereld afgezonderd en moeten zich alleen zien te redden!

personsage komt terecht in een ideale wereld. Dietn als voorbeeld voor onze wereld.

het imagimaire resiverhaal uit kritiek actuele politiek of religie

Welke genre valt niet toe te passen op Gulliver's travel?

1. Imaginair reisverhaal
2. Robinsonade
3. Satire
4. Utopie

De roman komt uit de 18e eeuw. Waarom was dit iets 'nieuws'?

1. Grote aantal pagina's
2. karakters kregen psychologische diepte
3. Tijd en ruimte treden naar de achtergrond
4. Liefdesverhalen werden nooit opgeschreven

De bekendste robinsonade is geschreven door:

1. Swift
2. Defoe
3. Schasz
4. van Effen

De Hollandse Spectator is grotendeels gevuld met

1. poëzie
2. proza
3. essays
4. aforismen

Welke genre(s) is/ zijn niet toe te passen op Reize door het apenland?

1. Imaginair reisverhaal
2. Robinsonade
3. Satire
4. Utopie

Wat is de belangrijkste moraal van Reize door het apenland?

1. Verdiep je in je vaderlandse geschiedenis
2. Zorg dat je voldoende medische kennis hebt
3. Volg niet blindelings was je politieke leider zegt
4. Vermoord je vrouw en dienstmeid niet

Hiëronymus van Alphen is verantwoordelijk voor het ontstaan van de jeugdliteratuur in Nederland.

1. Waar
2. Niet waar

Welke filosoof was verantwoordelijk voor een 'kindvriendelijke theorie'?

1. John Locke
2. Jean-Jaques Rousseau
3. Voltaire
4. Montesquieu

Welke deugd wordt aangeprezen in het gedicht De pruimeboom?

1. gehoorzaamheid
2. leergierigheid
3. godsdienstigheid
4. eerlijkheid

Ze trouwde met een 52-jarige weduwnaar, een predikant.

1. Betje Wolff
2. Aagje Deken

De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart (1782) heeft als genre: de allereerste _____roman.

Uit hoeveel brieven bestaat Sara Burgerhart.

1. ±50
2. ±100
3. ±150
4. ±200

Wolff en Deken waren orangisten.

1. Waar
2. Niet waar

1. Swift
2. Defoe
3. Voltaire
4. Richardson

Ik haat de collegies, ik min slehcts het spelen

En waarom zou mij het biljarten vervelen?

het lezen het schrijven verschaft geen vermaak

Ik ruil mijn queu voor geen honderden boeken

ik wil in doubles slechts mijn tijdverdrijf zoeken,

het zijn caramboles naar welke ik haak.

student, 1846

1

wie parodieert deze student?

'Ik krijg nooit wijn. Tante zegt dat het niet goed is voor me en dat is goed mogelijk; want ik ben jong en gezond. “Kom Saartje, ruim de tafel maar af; Brechtje is wat vermoeid; de sloof wordt oud.” Ik deed dat; zette het dessert neer. “Waar benne de flensjes, Saartje?” “Die benne in mijn maag, tante.” Hup mijn servet neergegooid (per ongeluk tegen broeders palmhouten pruik) en het onweer op mijn kamer ontvlucht. U weet, ik ben tamelijk snel, wat mij toen goed van pas kwam. Hup de deur op slot. ’s Avonds kwam de Hottentot [= Brechtje] met een stuk brood en een glas zuur bier, ze zei erbij, “dat ik het nooit kon verantwoorden, de manier waarop ik een vroom mens plaagde.” “Scheer je van mijn kamer,” zei ik, en duwde haar de deur uit. Het brood (dat goed viel op de flensjes) at ik op. Het bier gooide ik weg, en dronk wat water uit mijn karaf: ik ging vroeg naar bed en sliep als een roos.'

Wat kon een lezer(es)uit dit fragment leren m.b.t. de zeden?

nr. 162

Mijns inziens is geen enkele plaats zo ongeschikt voor het begraven van lijken als de kerk, waar alleen godsdienstoefeningen gehouden moeten worden. Wat voor een relatie hebben de doden met de levenden? Wat maakt het hun nu uit, die toch niet meer zijn of voelen, waar ze rusten? Ziet men niet dagelijks met wat voor een vuile stank dat verrotte stof (want wat is een dood mens anders) onze kerken vult, waardoor de levenden niet alleen worden afgeleid maar soms ook ziek en onwel worden? Men zou immers heel goed, net als de oude joden en Romeinen, onze doden buiten de kerken kunnen brengen, of zelfs buiten de steden, en ze hier of daar op een afgezonderde plaats begraven.

nr. 162 is een tekst is geschreven door

1. H. van Alphen
2. Gerrit Paape
3. J. van Effen
4. A. Wolff en B. Deken

nr. 162 is met name

1. opiniërend
2. didactisch
3. moralistisch