V5 Thema 5 B3 Het zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Basisstof 3: 

Het zenuwstelsel

Leerdoelen

1. Je kunt de bouw en signaalverwerking van verschillende typen neuronen beschrijven.
2. Je kunt de bouw, functies en werking van het zenuwstelsel beschrijven.

Grote hersenen: informatie ontvangen, verwerken en versturen

Kleine hersenen: Coördinatie

Hersenstam: geleidt impulsen (mbv impulsbanen kruisen elkaar)

Ruggenmerg: veel zenuwen bij elkaar beschermd in het wervelkanaal

actie                  rust

Begrippen

Zintuigcellen noemen we een receptoren: prikkel omzetten in impuls

Zenuwcellen/neuronen noemen we conductoren: geleiden impulsen

-sensorische neuron

-schakel neuron

- motorische neuron

Spieren en klieren noemen we effectoren: reageren op de impuls

Myelineschede

• Mylineschede:  gliacellen die cellen van Swann heten

BiNaS 88A

Cellulaire plasticiteit

myelinisatie: aanmaak myelineschede rondom uitlopers: impulsoverdracht gaat veel sneller. Synaptogenese is daarna niet meer mogelijk.

Gliacellen

Gliacellen = ondersteunende cellen 

   10¹¹ neuronen +10¹² gliacellen

• cellen van Schwann
• astrocyten (bloed hersen barriere)

Grijze en witte stof

<----- zenuwcellen

<----- zenuwen + ruggenmerg

Witte stof: 

Uitlopers (isolerend laagje zorgt voor witte kleur)

Grijze stof: 
Schakelcellen en cellichaam bewegingscellen

spinale ganglia (ev: ganglion).

In de hersenen ligt de grijze stof aan de buitenkant, witte stof binnenin.

In het ruggenmerg ligt de grijze stof binnenin en de witte stof aan de buitenkant.

Neurotransmitter          Binas 88G

Exciterend of inhiberend

Aan de rugzijde (dorsaal) komen de

sensorische neuronen binnen. De celkernen ervan liggen nog buiten

het ruggenmerg in de spinale ganglia (ev: ganglion).

= verdikking van sensorische zenuw)

vragen

VRAGEN? 

Welk neuron eindigt bij een spier?

1. schakelcel
2. sensorisch neuron
3. motorisch neuron

Impulsoverdracht verloopt van het postsynaptisch neuron naar het presynaptisch neuron.

1. juist
2. onjuist

Adrenaline komt van nature in ons lichaam voor als hormoon en als neurotransmitter.
In de afbeelding is schematisch een neuron weergegeven.
Waar wordt adrenaline als transmitterstof door dit neuron afgegeven?

1. Op plaats P
2. Op plaats Q
3. Op plaats R
4. Op plaats S

Waar ligt het cellichaam van de motorische neuron?

1. in het centrale zenuwstelsel
2. buiten het centrale zenuwstelsel

Waar ligt het cellichaam van de gevoelszenuwcel / sensorisch neuron?

1. in de witte stof
2. in de grijze stof
3. in het spinaal ganglion
4. in het centrale kanaal

Welk neuron is
een sensorisch
neuron?

1. Neuron 1
2. Neuron 2
3. Neuron 3

Wat is de maximale lengte van een zenuwcel (neuron)?

1. ~ 1 μm
2. ~ 1 mm
3. ~ 1 cm
4. ~ 1 m

Wat voor soort zenuwcel/neuron is P?

1. Motorische neuron
2. Sensorische neuron
3. Schakelneuron

Plaats de gebeurtenissen in de juiste volgorde

Pijnprikkel in je bovenarm

1

2

3

4

5

6

7

Neurotransmitters komen op spier terecht

impuls naar motorische zenuwcel

impuls naar eerste schakelcel

Ontstaan impuls in Sensorische zenuwcel

Armspier trekt samen

Impuls naar bewegingscentra

Impuls naar  gevoelscentra grote hersenen

Aan de slag

22 t/m 30 van thema regeling

Niet: opdracht 24, 25, 28