paragraaf 1.1 De eerste mensen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Goedemiddag t12

Wat gaan we leren?

1. Hoe mensen eerst samenleefden

2. Hoe we dingen weten over jagers-verzamelaars

3. Welke soorten samenlevingen er zijn

2 Historische indelingen

• 10 Tijdvakken 
• 5 Soorten samenlevingen 

Indelen in vijf soorten samenlevingen

1. Samenleving van jagers en verzamelaars (hier hebben wij het over)
2. Landbouwsamenleving 
3. Landbouw-stedelijke samenleving
4. Industriele samenleving
5. Informatie samenleving (hier leven wij nu in)
   

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo

Archeologie

Een archeoloog zoekt overblijfselen van de menselijke samenleving, zoals gebruiksvoorwerpen. Oude voorwerpen kunnen je iets vertellen die over het leven van honderden dan wel duizenden jaren geleden.

Prehistorie

Prehistorie is voorgeschiedenis. Vroeger bestonden er geen letters en boeken. Om toch te weten hoe het leven er toen uitzag moeten we het opzoeken, Niet op het internet, maar in de grond! 

Wat je vindt...

...mag je houden? Nee, dat is eigendom van de degene van wie de grond is. Heel voorzichtig onderzoeken acheologen de grond, laagje voor laagje. Net als jij vroeger, in de zandbak...

Artefact

Een artefact is iets wat je vindt in de grond. Een bot, stukje gereedschap of een gebruiksvoorwerp. Zoals een kleibeker.

Bronnen

• Prehistorie: Periode van ongeschreven bronnen
  

• Historie: Periode waarin er ook geschreven bronnen zijn 

Prehistorie

• Historie = geschreven geschiedenis

• Pre = voor

• Tijd vóór dat mensen konden schrijven 

  Ongeschreven bron

     Ongeschreven bron

       Geschreven bron

     Geschreven bron

Lucy

13.000 v. Chr.

• Laatste stuk van de laatste IJstijd

• Nederland was voor een groot deel toendra: gras, mos en lage struiken

• Wilde dieren: mammoeten, wolven, paarden en rendieren

• Er woonden ongeveer 1000 mensen in Nederland

Levenswijze:

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Middelen van bestaan van een jager- verzamelaar: 

Jagen

Middelen van bestaan van een jager- verzamelaar: 

Verzamelen

Leven in groepen

Jagers-verzamelaars leefden in kleine groepen van 25 tot 40 mensen.

Binnen de groep was er een taakverdeling tussen mannen en vrouwen. De mannen jaagden en de vrouwen bleven in de buurt van het kamp. Zij hielden het vuur aan en zorgden voor de kinderen.

De mannen hielden zich vooral bezig met het jagen op dieren en ook met vissen. Meestal deden ze dat in groepen. Ze jaagden op allerlei grote en kleine dieren.

De taak van de vrouwen was het verzamelen van allerlei eetbare bessen, noten, planten en zaden. Ook zorgden zij voor de kinderen. 

De jagers en verzamelaars waren nomaden. Dat wil zeggen dat ze niet lang op een plaats bleven. Als het voedsel op was trokken ze verder. Daarom zijn hun verblijven ook eenvoudig, geen mooie houten huizen, maar simpele tenten van dierenhuid. Je moest het allemaal makkelijk mee kunnen nemen. Vaak sliepen ze ook gewoon in natuurlijke schuilplaatsen, zoals grotten.

Bijna alles van de gevangen dieren werd gebruikt. Het vllees werd gegeten. De huid werd verwerkt tot kleding en tenten. De pezen werden gebruikt als touw en van de botten werden allerlei gebruiksvoorwerpen, maar ook sieraden gemaakt.

De pijlpunten, vuistbijlen en andere scherpe gebruiksvoorwerpen werden voornamelijk van steen gemaakt. Daarom noemen we deze periode ook wel de Steentijd.

Prehistorie

Historie

Grotschildering

Boeken

Jagen en verzamelen

Geschreven bronnen

Ötzi als ijsmummie

Reconstructie van Ötzi