Oudere zorgvragers met aandoeningen aan het spijsverteringskanaal.

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Oudere zorgvragers met aandoeningen aan het spijsverteringskanaal

Doelen

Aan het eind van de les kun je:

- Beschrijven wat stofwisseling (metabolisme) is

- Uitleggen uit welke onderdelen de spijsvertering bestaat en wat daarvan 

   de functie is

- Opnoemen welke diagnostische onderzoeken er kunnen worden gedaan ten aanzien van het 

   spijsverteringsstelsel  (én uitleggen wat er gebeurt tijdens zo'n onderzoek)

- Benoemen welke aandoeningen er voor kunnen komen aan het spijsverteringsstelsel

- Uitleggen waar de verzorging van mensen met een aandoening aan het spijsverteringsstelsel 

   uit kan bestaan

Spijsvertering

Stofwisseling (metabolisme)

'

'Het proces waarbij stoffen uit voeding en inademingslucht worden omgezet in bruikbare stoffen voor het lichaam '

Stofwisseling (metabolisme)

• Uitwisseling van stoffen met de buitenwereld én in lichaamscellen
• Daarbij komen afbraakproducten vrij, die het lichaam verwijdert
• Door stofwisseling gaan er doorlopend stoffen in en uit cellen
• 4 stelsels zijn betrokken bij stofwisseling:

       - Spijsverteringsstelsel

       - Bloedvatenstelsel

       - Ademhalingsstelsel

       - Uitscheidingsstelsel

Spijsverteringsstelsel

'Het spijsverteringsstelsel zorgt ervoor dat voedingsstoffen worden afgebroken tot bouwstenen, brandstof en beschermende stoffen voor het lichaam'

Functies: 

- Het fijnmaken, opnemen, vervoeren, afbreken en verteren van voedsel

- Het opnemen van voedingsbestanddelen in het bloed, via de darmwand

- Het afbreken van giftige stoffen (bijv. alcohol en medicijnen)

- Het afvoeren van onverteerbare resten (ontlasting)

Welke organen horen bij het
spijsverteringsstelsel?

Soms gaat het mis!

Diagnostisch onderzoek:

- Fecesonderzoek: ontlasting onderzoeken 

- Endoscopie: kijken in het maag-darmkanaal met een endoscoop

- Video Capsule Endoscopie (VCE): kijken in het maag-darmkanaal met een 

    camerapil

- Laparoscopie: kijken in de buikholte met een endoscoop door de buikwand

- Echografisch onderzoek: kijken met behulp van geluidsgolven

- CT- scan of MRI-scan: kijken met behulp van röntgen of magneetvelden

- Bloedonderzoek: bijvoorbeeld leverfunctie vaststellen

Belang benoemen van voorbereiding op onderzoek:

- nuchter zijn

- laxeren

- gevolgen voor ouderen

- informeren over bijwerkingen/risico's

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goede volgorde.

mond

slokdarm

maag

dunne darm

dikke darm

anus

Wat zijn de functies van de organen uit het spijsverteringsstelsel?

Mond

Slokdarm

Maag

Dunne darm

Dikke darm

Endeldarm

Opname van voedingsstoffen

Afvoeren van voedingsresten

Vervoeren 

Opname van water en zouten

Verteren

Kauwen

Mond en keelholte

- Aften, zere mondhoeken, droge mond of stomatitis

- Ontsteking van speekselklieren of de keelholte 

- Slikproblemen: veel voorkomend en risicovol!

- Tumoren

Slokdarm

- Ontstekingen

- Slokdarmspataders: vaak bij levercirrose

- Middenrifbreuk

- Tumoren

Maag

- Ontstekingen (gastritis/ helicobacter pylori)

- Maagzweer (Ulcus pepticum)

- Complicaties bij maagzweer: maagbloeding, perforatie

- Tumoren

Darmen

- Acute ontsteking (enteritis)

- Chronische ontsteking: diverticulitis, colitis ulcerosa, ziekte van Crohn

- Blinde darmontsteking (appendicitis)

- Tumoren

- Darmafsluiting (ileus)

- Prikkelbaredarmsyndroom (PDS)

- Aambeien

- Anusfissuur

Lever, galblaas en alvleesklier

- Leverontsteking (hepatitis)

- Levercirrose

- Galstenen

- Tumoren

- Alvleesklierontsteking (pancreatitis) 

Algemene ziekteverschijnselen

Specifieke ziekteverschijnselen

- Defecatiestoornissen: frequentie, hoeveelheid, kleur, geur, consistentie en 

   samenstelling -> observatiepunten!

   *Diarree: infectie, verkeerde voeding, spanningen. -> risico op uitdrogen

   *Obstipatie: < actief zijn, uitdroging, vezelarme voeding, depressie, 

      bijwerkingen medicatie. -> overloopdiarree?

- Aandachtspunten: goed drinken, beweging, huidverzorging, 

   infectiepreventie, voedingsadviezen, klysma/microlax, tijd nemen voor 

   toiletgang, observatie ondervoeding/uitdroging.

Observatie van de ontlasting

Zwart: bijv. medicatie/ijzerpreparaten, voeding, bloeding hoger in het maag-darmkanaal (maelena).

Rood: bloed laag in het maag-darmkanaal, aambeien, voeding.

Grijs: stopverfontlasting afsluiting galwegen -> geel/jeuk.

Groen:  ernstige infectie.

Interventies

Wat heb je vandaag geleerd?