VWO1 h.4 Taalverzorging 4.1 Grammatica les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

H.4 Taalverzorging 2

 4.1 Grammatica

werkwoorden en werkwoordsvormen

- We bespreken de werkwoorden en

  werkwoordsvormen;

- het werkwoordelijk gezegde vinden.

   

- Jullie oefenen met deze theorie

Wat gaan we doen?

Je leert tijdens de les de volgende woordsoorten en zinsdelen in een zin herkennen en benoemen:

• werkwoord en werkwoordsvormen
• werkwoordelijk gezegde

Leerdoel

voorbeeld: De klas leert met Blooket. Sommige leerlingen kregen straf.	De klas leerde met Blooket. Sommige leerlingen krijgen straf.
	kregen verandert in krijgen en is dus ook de pv.

zij hebben veel huiswerk moeten maken .	Zij hadden veel huiswerk moeten maken .
	moeten en maken zijn hele werkwoorden die niet veranderen. Deze zijn beide een infinitief.

	Zij waren verdwaald (dat verdwalen is achter de rug)
Zij is gisteren geopereerd. Onze opdrachten worden uitgelegd.

persoonsvorm

infinitief

voltooid deelwoord

Ik ben vorige week verhuisd.

Het gebeurt vandaag nog.

Zij willen morgen uitgaan.

Wij gaan ons huiswerk maken.

Dat hij dat overleefd heeft.

Hebben zij dat product ontwikkeld?

Persoonsvorm herkennen

Als je een zin ontleedt, zoek je altijd als eerste de persoonsvorm.

Staat er één werkwoord in de zin, dan is dat de persoonsvorm.

Staan er meer werkwoorden in de zin, dan kun je twee manieren gebruiken om de persoonsvorm te vinden: de tijdproef en de getalproef.

tijdproef: 

Zet de zin in een andere tijd; het werkwoord dat verandert is de persoonsvorm.

getalproef:

Je vindt de persoonsvorm door de zin in het enkelvoud of meervoud te zetten. Als je het onderwerp van getal verandert, verandert de pv mee.

	Pablo signaleert een fout in de opgave. tegenwoordige tijd	Pablo signaleerde een fout in de opgave. verleden tijd		signaleert is de persoonsvorm
	Een ijsbeer leeft op het ijs. onderwerp enkelvoud	IJsberen leven op het ijs. onderwerp meervoud		leeft is de persoonsvorm want die moet ook veranderen naar het meervoud.

Noteer de persoonsvorm in de volgende zin.

Wij zullen dit probleem zo snel mogelijk oplossen.

Noteer de persoonsvorm in de volgende zin.

De monteur repareert de kapotte verwarmingsketel.

Noteer de persoonsvorm in de volgende zin.

Wat knap, dat je de fout ontdekt hebt.

Neem de volgende zin over en zet de zin in een andere tijd. Onderstreep de persoonsvorm.

De leerlingen moeten de komende dagen veel studeren.

Neem de volgende zin over en zet het onderwerp van de zin in het enkelvoud. Onderstreep de persoonsvorm.

De leerlingen moeten de komende dagen veel studeren.

Het werkwoordelijk gezegde (wwg)

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit een of meer werkwoorden.

Hoe vind je het werkwoordelijk gezegde?

Zoek eerst de persoonsvorm met de tijdproef of getalproef.

Zoek dan de andere werkwoordsvormen en schrijf die achter de persoonsvorm. Soms staat er te voor de infinitief. Dit woord hoort dan ook bij het werkwoordelijk gezegde.

De medewerker vraagt mij de microscoop te pakken.

wwg: vraagt te pakken.

Het scheidbaar samengesteld werkwoord

De persoonsvorm van sommige werkwoorden kan gescheiden voorkomen in de zin. Deze werkwoorden noemen we scheidbaar samengestelde werkwoorden.

Indy schrijft het juiste antwoord op.  

schrijft op is één werkwoord. Het komt van het werkwoord: opschrijven.

schrijft op is de persoonsvorm en het werkwoordelijk gezegde in deze zin.

Binnenkort lezen we ons tweede boek uit. (uitlezen)

In welke zin staat het werkwoordelijk gezegde in hoofdletters?

1. Zij WASSEN de vieze borden meteen af.
2. Ik heb dat altijd WILLEN DOEN.
3. Mijn broertje PAKT mijn potloden AF.
4. Wij zullen morgen naar school FIETSEN.

Maak opdr. 1 t/m 3 van paragraaf 4.1 

op bladzijde 97 en verder.

klaar: oefen voor de proefwerkweek.

Let op: werk netjes in je leerwerkboek!