Schrijven 4 - les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Schrijven 4 - startles

In deze les ga je

• een sterk verhaal lezen
  
• zelf een sterk verhaal verzinnen
  
• sterke verhalen zo kort mogelijk samenvatten
  
• de begrippen 'onderwerp' en 'hoofdgedachte' herhalen
  

Lees het volgende verhaal

De zus van mijn opa, Bettie, is in 1969 naar de Verenigde Staten

geëmigreerd. Ze woont daar sindsdien in een klein dorpje in de

Rocky Mountains. Het was altijd al een aparte vrouw, gek op katten.

Met haar emigratie nam ze zeven van haar katten mee naar de USA.

De meeste katten waren in de loop van de jaren overleden, maar

één kat, Bontje, een rijzige pers van zeventien, leefde nog steeds

toen mijn opa’s zus in de jaren tachtig voor het eerst een

magnetron kreeg. Op een herfstige dag was Bontje naar buiten

geslopen. Bettie was doodongerust dat haar kat in de bergen

verdwaald zou zijn. Gelukkig, na twee dagen zoeken, vonden ze

hem, doorweekt van de regen onder een bosje.

Bettie wilde Bontje natuurlijk lekker op laten warmen en stopte

hem daarom in de magnetron. Groot was haar verdriet toen de kat

na een minuutje op 600 watt niet meer bleek te leven. Toen ze de

handleiding erop nasloeg, stond nergens dat je geen kat in de

magnetron op zou mogen laten drogen. Ze stuurde een emotionele

klachtenbrief naar de magnetronproducent, waarin ze uitlegde hoe

gehecht ze was aan haar laatste kat. Dankzij een slimme

schadeadvocaat kreeg ze uiteindelijk een schadevergoeding van

meer dan anderhalf miljoen dollar!’

Het verhaal, dat je net las, is een sterk verhaal. Waaraan merkte je dat?

Een sterk verhaal is dus een verhaal

1. dat nooit zo gebeurd kan zijn
2. dat sterk overdreven is
3. waarvan je je afvraagt of je het nou moet geloven of niet
4. waarvan je steil achterover slaat

Bedenk nu zelf een sterk verhaal

• schrijf het in je schrift
• gebruik 75 tot 100 woorden
• zet onder het verhaal 1 zin dat je verhaal samenvat
• zet tot slot 1 woord onder je verhaal dat laat zien waar je verhaal overgaat

hoofdgedachte + onderwerp

De zin waarmee je je verhaal samengevat hebt, zal de hoofdgedachte van je verhaal zijn. 

Het ene woord dat je onder je verhaal gezet hebt, het woord dat laat zien waarover je verhaal gaat, zal het onderwerp van je verhaal zijn. 

Wat is de hoofdgedachte?

Wat is de hoofdgedachte?

1. Man vindt vogelspin in fruit en dit is vrij uniek.
2. Arnhemmer Bart van den Akker houdt van druiven.
3. Albert Heijn vindt de vondst van een vogelspin uitzonderlijk.
4. De vrouw van Bart van den Akker koopt druiven.

Wat is een hoofdgedachte?

1. gedachte uit je hoofd
2. samenvatting van een tekst in één zin
3. samenvatting van een tekst
4. één zin in de tekst

Wat kan GEEN hoofdgedachte zijn?

1. Kangoeroe huppelt door weiland op Texel.
2. Honden troosten kinderen na aanslag.
3. Doden door stortbuien in China.
4. Huisdieren.

Het onderwerp van een tekst...

1. ... vertelt in één woord waar de tekst over gaat.
2. ... vertelt wat het belangrijkste van de tekst is.
3. ... vertelt wat iemand ergens van vindt.
4. ... vertelt wat waar of niet waar is.

Lees nu

blz 92 van boek b

lees de oranje kolommen heel goed door

Tekstdoel: informeren.

Tekstdoel: Overtuigen.

Tekstdoel: Activeren.

reclameteksten

verkiezingsteksten

nieuwsbericht

Betoog "Stagevergoeding"

columns

Sleep de juiste tekstsoorten bij de juiste tekstdoelen.

tekstdoel informeren

tekstdoel overtuigen

tekstdoel amuseren

tekstdoel overhalen

tekstdoel instrueren

een nieuwsbericht over een schietpartij

recensie over mijn gelezen boek

een strip in de Donald Duck

een advertentie voor de nieuwste iPhone

spelhandleiding van UNO

Lees nu

blz 94 van boek b

de oranje kolom 'Goede tekst schrijven'

Wat is stap 1 van het stappenplan schrijven?

1. Bepaal je doel en je publiek
2. Orden informatie
3. Kies je onderwerp
4. Schrijf en herschrijf je tekst

Wat is de laatste stap van het stappenplan 'Een goede tekst schrijven'?

1. Orden informatie
2. Verzamel informatie
3. Schrijf en herschrijf je tekst
4. Geef je tekst een passende lay-out

Wat is de juiste volgorde van het stappenplan schrijven?

1. oriënteren - voorbereiden - nakijken - uitvoeren - herschrijven
2. voorbereiden - oriënteren - uitvoeren - nakijken - herschrijven
3. oriënteren - voorbereiden - uitvoeren - nakijken - herschrijven
4. voorbereiden - oriënteren - uitvoeren - herschrijven - nakijken

Bedenk een onderwerp

Je gaat deze week een informatieve tekst schrijven. Deze tekst gaat over het verminderen van je ecologische voetstap, dus over iets goeds doen voor het milieu.  Kies hiervoor een onderwerp:

kleding                 watergebruik                      hergebruik

vervoer                 energiegebruik                  vakantie

voedsel                afval                                        wonen

Als je bijvoorbeeld 'kleding' kiest, dan ga je een tekst schrijven over hoe je met kleding je ecologische voetstap kunt verminderen. 

Schrijf je onderwerp in je schrift. 

Je onderwerp verkennen

Maak deze opdrachten in je schrift

1. Wat weet je al over je onderwerp? Schrijf zo veel mogelijk woorden op, of maak een woordweb. Denk eraan dat wat je opschrijft ook te maken moet hebben met hoe je je ecologische voetstap kunt verminderen, dus denk aan het milieu. 

2. Wat zou je nog meer willen weten over dit onderwerp? Denk ook hierbij weer aan het milieu. Verzin zo veel mogelijk vragen. Schrijf ze ook op. 

Lees nu

blz 96 van boek b

de oranje kolom 'Bronnen'

Goede bronnen zijn objectief

1. Juist
2. Onjuist

Je wil betrouwbare bronnen zoeken voor een tekst over de vluchtelingencrisis.

Welke bron kun je het beste gebruiken?

1. Een artikel op een politieke site, van bijvoorbeeld, PvdV of Groen Links
2. Een tv-programma waarin mensen met verschillende meningen aan het woord komen.
3. Een twitterbericht van iemand vindt dat de politiek meer vluchtelingen moet toelaten.
4. Een wetenschappelijk verslag over een onderzoek over de meningen van kinderen over vluchtelingen.

Waarom is het belangrijk om de betrouwbaarheid van bronnen te beoordelen?

1. Om tijd te besparen bij het zoeken naar informatie.
2. Om je mening te bevestigen met bevooroordeelde bronnen.
3. Om te voorkomen dat je misleidende of onjuiste informatie gebruikt.
4. Om te zorgen dat je alleen informatie vindt die je al gelooft.

Wat doe je om de betrouwbaarheid van bronnen te beoordelen?

1. Kijken wie de schrijver van het stuk is
2. Bedenk wat het doel van de schrijver is
3. Nagaan of een site actueel is
4. Alledrie

Welke bronnen zijn betrouwbaar? 

Zet de bronnen in de juiste categorie.

Niet betrouwbaar

Betrouwbaar

Soms betrouwbaar, soms niet

www.broodjeaap.nl

NRC (een krant)

een tekst op Facebook

Quest (tijdschrift)

www.nos.nl

Privé (tijdschrift)

Aan welke eis voldoen de bronnen in de kaders niet?

geloofwaardig

nauwkeurig

neutraal

redelijk

onderbouwd

Bronnen zoeken

In je schrift heb je opgeschreven over welk onderwerp je een tekst gaat schrijven. 

Ook heb je opgeschreven welke vragen je bij je onderwerp hebt. 

Zoek nu drie betrouwbare websites, die je als bronnen kunt gebruiken.

Het moeten websites zijn waar je antwoorden op je vragen kunt vinden. 

Schrijf de namen van deze drie websites in je schrift. 

Even checken

Als het goed is, heb je nu het volgende in je schrift staan:

- een sterk verhaal

- een onderwerp voor de tekst die je deze week gaat schrijven

- een woordweb over je onderwerp of in elk geval een overzicht met woorden die met je onderwerp te maken hebben

- vragen bij je onderwerp

- drie bronnen

Als je dit allemaal in je schrift hebt staan, dan ben je klaar.