Lezen H5 (functiewoorden)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Lezen H5

Functiewoorden

Wat gaan we doen?

Signaalwoorden

Functiewoorden

Na deze les:

• weet ik wat functiewoorden zijn;
• begrijp ik het verschil tussen signaalwoorden en functiewoorden;
• kan ik functies van delen van een tekst benoemen.

Welke signaalwoorden ken je?

Signaalwoorden

Signaalwoorden in een tekst zorgen voor structuur, samenhang en verbinding. 

Deze woorden zorgen ervoor dat je een tekstverband makkelijker herkent. 

Functiewoorden

Functiewoorden kun je koppelen aan een stukje tekst. Zo'n stukje tekst is een tekstgedeelte dat binnen een tekst een bepaalde functie vervult. Een tekstgedeelte kan een alinea zijn, maar ook een stukje van een alinea of juist meerdere alinea's. Functiewoorden staan dus niet letterlijk in een tekst.

Functiewoorden

De functie van een tekstdeel kun je vaak in één woord samenvatten. Die woorden noemen we functiewoorden.

Voorbeeld functiewoorden

Stel je voor: je leest een betoog. In de inleiding geeft de schrijver zijn mening over gamende jongeren. Hij zegt: ''Jongeren gamen tegenwoordig veel te veel!'' Bij deze alinea past dan het functiewoord 'stelling' of 'standpunt'. Verderop in dit betoog wordt een onderbouwing gegeven van deze stelling. De schrijver zegt hier: 'Gamen heeft een slechte invloed op de slaap van de jeugd.' Aan de alinea waar dit wordt verteld, kun je het functiewoord 'argument' koppelen. Als in de volgende alinea dit argument verder wordt uitgewerkt, past daar het functiewoord 'uitwerking' bij. In het slot herhaalt deze schrijver nogmaals zijn stelling en zijn argumenten daarbij. Hier past dan het functiewoord 'samenvatting' bij.

Aanbeveling

Aanleiding

Constatering

Probleemstelling

Uitwerking

Verklaring

Afweging

Anekdote

Definitie

Nuancering

Tegenwerping

Vraagstelling

Voorbeelden van functiewoorden

Argument: Feiten of voorbeelden waarmee je een stelling probeert te bewijzen
Conclusie: Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver
Standpunt: Mening / stelling van de schrijver
Voorbeeld: Er wordt iets verduidelijkt aan de hand van een voorbeeld
Aanbeveling:  een schriftelijk of mondeling verslag waarin een bepaald persoon, product of dienst positief gewaardeerd wordt
Aanleiding: Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.
Constatering: Vaststelling van een feit of verschijnsel
Gevolg: Wat uit iets voortvloeit
Oorzaak: vertelt je waaróm iets gebeurt. Het geeft de aanleiding of de start van iets weer

Voorbeelden van functiewoorden

Oplossing: antwoord op een vraagstuk of probleem
Probleemstelling: Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen
Samenvatting: Korte weergave van de belangrijkste inhoud van een tekst
Tegenwerping: Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
Uitwerking: Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp

Welk functiewoord past bij deze omschrijving?

De schrijver geeft goede raad in een tekstdeel en doet bijvoorbeeld een suggestie voor de oplossing van een probleem.

1. Constatering
2. Uitwerking
3. Aanbeveling
4. Aanleiding

Welk functiewoord past bij deze omschrijving?

De schrijver geeft extra, vaak meer gedetailleerde informatie over iets wat hij eerder heeft genoemd, over een stelling of over een verschijnsel.

1. Constatering
2. Uitwerking
3. Aanbeveling
4. Aanleiding

Welk functiewoord past bij deze omschrijving?

De schrijver geeft aan over welk probleem (een deel van) zijn tekst gaat. Hij benoemt en omschrijft dat probleem.

1. Uitwerking
2. Aanleiding
3. Constatering
4. Probleemstelling

Wat is het bijbehorende functiewoord?

1. Aanbeveling
2. Aanleiding
3. Constatering
4. Verklaring

Wat is het bijbehorende functiewoord?

1. Probleemstelling
2. Aanleiding
3. Constatering
4. Verklaring

Signaalwoorden en Functiewoorden

Signaalwoorden in een tekst zorgen voor structuur, samenhang en verbinding tussen alinea's.

Een functiewoord geeft de functie van een tekstdeel aan.

Aan de slag...

Maak opdracht 1 en 2 van het onderdeel Lezen van hoofdstuk 5.

In je boek is de beste manier.

Huiswerk voor volgende les.

Lesdoelen behaald?

• Ik weet wat functiewoorden zijn.
• Ik begrijp het verschil tussen signaalwoorden en functiewoorden.
• Ik kan functies van delen van een tekst benoemen.