2223 H5 PTA 2 les 6: HC 2 verdieping leninisme en revolutieangst

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4-6

Welkom in de geschiedenisles!

De 'leidende vragen' over Duitsland

1. Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa (1918-1945)?

Functie: aanbrengen van een 'historische lijn' en gekoppeld aan de kenmerkende aspecten

Kenmerkende aspecten PTA 2

Uit tijdvak 8, Burgers en Stoommachines: deze kan je toepassen op de periode 1900-1950.

33. Modern imperialisme helpt de industrie

36. Maatschappelijke stromingen: socialisme en nationalisme

Tijdvak 9, Wereldoorlogen

37. Propaganda en vormen van massa-organisatie

38. Totalitaire ideologieën communisme en nationaalsocialisme

39. Crisis van het wereldkapitalisme

40. Het voeren van twee wereldoorlogen

41. Racisme leidt tot genocide (zoals de Holocaust)

42. De Duitse bezetting van Nederland

43. Massa-vernietigingswapens; burgers zijn betrokken bij de oorlog

44. Verzet tegen Westers imperialisme

Tijdvak 10, TV en Computer

45. De Koude Oorlog leidt tot een wapenwedloop met kernwapens

Wat leidde tot de opkomst van het nationaalsocialisme?

Geen vertrouwen bevolking in Republiek Weimar

Versailles & de dolkstootlegende

Politieke polarisatie en strijd tussen extreme groepen

Meerdere economische crises

Populariteit boodschap Hitler: oplossingen voor problemen

Leer/lesdoelen

Aan het eind van deze les:1. 

2. Je weet waarom de nieuwe democratische regering gelijk een impopulaire wapenstilstand moest sluiten (Vrede van Versailles, 1919) en moest strijden tegen de Dolkstootlegende.

3. Je begrijpt dat veel groepen Duitsers tegen de nieuwe democratie waren; maar daar telkens verschillende redenen voor hadden (communisten, fascisten, conservatieven)

Je kan deze KA's uitleggen met voorbeelden: 

38. Totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme

duitslandinstituut.nl

Wat is een ideologie?

1. een politieke partij
2. een verzameling politieke ideeën
3. een gevoel voor politiek
4. een vorm van nationalisme

Het communisme is...

1. een linkse ideologie
2. een rechtse ideologie

Waar wijst het 'totaal' in het woord 'totalitarisme' op?

1. Op de totale hoeveelheid aan ideeën
2. Op het totaal beheersen van de bevolking
3. Op het veroveren van de totale wereld
4. Op het totaal aantal dictaturen

Drie landen hadden een totalitair systeem in de tijd van wereldoorlogen. Welke hoort er NIET bij?

1. Duitsland
2. Rusland
3. Frankrijk
4. Italië

dictatuur

dictator legt wil aan volk op

met geweld

totalitaire dictatuur

dictator legt wil aan volk op

met geweld

ideologie opleggen

denken en doen mensen bepalen

Wat hebben dictators vooral nodig in een totalitaire staat?

1. Propaganda via massamedia
2. nationalisme
3. economische welvaart
4. knokploegen

Het communisme is bedacht door....

1. Stalin
2. Marx
3. Mussolini
4. Fidel Castro

Wat voorspelde Karl Marx in de 19e eeuw?

1. Door de ongelijkheid zouden arbeiders in opstand komen
2. Arbeiders zouden algemeen kiesrecht krijgen
3. In Rusland zou er een communistische dictatuur komen
4. Na een oorlog zou er democratie in Europa komen

Herstelbetalingen

Duitlsand moet een enorm bedrag betalen aan de geallieerden. Eerst wordt het bedrag tot 1921 vastgesteld op 20 miljard Goudmark. Na 1921 wordt het bedrag verhoogd naar 132 miljard. Ook moest Duitsland in natura betalen aan de zwaarst getroffen landen, waaronder België. Dit deden ze met steenkool en ijzer. 

132 MILJARD!!!

132 miljard Goudmark staat gelijk aan 7 miljoen kilo Goud. 

De goudprijs is op dit moment 36,58 Euro per gram. 7 miljoen kilo goud kost nu dus ongeveer 256 miljard Euro. 

GESTEUND DOOR:

• de socialistische SPD,;
  
• de katholieke Centrumpartij;
  
• de vooruitstrevend liberale DDP.
  
• Maar:
  
•  de DDP verloor al snel veel zetels;
  
•  de socialisten en katholieken
  
•  wantrouwden elkaar
  

Democratie in de Republiek van Weimar

NIET GESTEUND DOOR:

• de communisten (KPD): zij willen een revolutie
  
• conservatieve nationalisten: zij willen de (autocratische) keizer terug
  
•  fascisten: zij willen een groot Duitsland
  
•  o.l.v een sterke man en intrekken V.v.V.
  
• teleurgestelde, werkloze ex-soldaten: zij gaven de Republiek van Weimar de  schuld (dolkstootlegende)

November 1918: Democratische regerig organiseert wapenstilstand.

Op dat moment was het Duitse leger nog actief aan het vechten 

Volgens veel soldaten en generaals (anti-democratisch): het leger is nooit écht verslagen

Dus: Duitsland (en haar leger) is verraden!

Dit idee heet: de dolkstootlegende (mes in de rug)  

 

Combinatie van Versailles, dolkstootlegende en zwakke regering leidt tot politieke onrust: staatsgrepen 1919-1923

 

De communistische staatsgreep / revolutie (Spartacusbond/ KPD ) (1919)

Deze staatsgreep mislukt door:

Hard optreden van het leger

Een radicaal-conservatieve staatsgreep door een legereenheid (Kapp-putsch) (1920)

 

Een reactionaire staatsgreep door de NSDAP (Bierkellerputch, 1923)

 

Deze staatsgreep mislukt door:

- een algemene staking, nadat het leger niet wilde optreden

Deze staatsgreep mislukt door:

een algemene staking

leiders, waaronder Hitler opgepakt

Communisme

- Karl Marx bedenker

- Wereldrevolutie: opstand arbeiders tegen rijken

- Gelijkheid voor iedereen

- hamer (arbeiders) en sikkel (boeren)

Sovjet-Unie

- 1917 communistische Revolutie door Lenin

- 1922 stichting Sovjet-Unie (Eenpartijstaat) 

- totalitair: alle onderdelen van de samenleving staan onder controle van de Communistische partije

- fabrieken en land bezit van de staat (nationalisatie)

- start industriële revolutie

'Recept' totalitaire staat

• propaganda > verheerlijking leider en ideologie
• censuur (verbieden kritiek in de media)
• massaorganisaties (jeugd beïnvloeden)
• tegenstanders opsluiten (in kampen)
• knokploegen (bevolking terroriseren)
• gemeenschappelijke vijand en doel 

Hoe heette de groep die werd uitgesloten in communistisch Rusland?

1. joden
2. socialisten
3. klassenvijanden
4. boeren

Wie waren deze klassenvijanden?
1 antwoord hoort er NIET bij?

1. adel
2. rijke boeren
3. arbeiders
4. priesters

Welke leider werd er vereerd in de Sovjet-Unie tussen 1924-1956?

1. Jozef Stalin
2. Adolf Hitler
3. Benito Mussolini
4. Vladimir Lenin

Waarom is leidersverering in communistisch Rusland eigenlijk vreemd?

1. Stalin was een massamoordenaar
2. Iedereen is volgens het communisme gelijk
3. Er was een totalitaire dictatuur
4. Stalin hield niet van leidersverering

Verdieping: Kijkvragen Sovjet-Unie

Pavlik Morozov

02:52

Wie was Pavlik Morozov?

06:46

Waarom maakte het regime van Pavlik een held na zijn dood?

08:54

Waarom is Stalins terreur eigenlijk nog erger dan die van Hitler?

Wat heb je geleerd
over totalitarisme?

Leer/lesdoelen

Aan het eind van deze les:1. 

2. Je weet waarom de nieuwe democratische regering gelijk een impopulaire wapenstilstand moest sluiten (Vrede van Versailles, 1919) en moest strijden tegen de Dolkstootlegende.

3. Je begrijpt dat veel groepen Duitsers tegen de nieuwe democratie waren; maar daar telkens verschillende redenen voor hadden (communisten, fascisten, conservatieven)

Je kan deze KA's uitleggen met voorbeelden: 

38. Totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme