5H GS Amerikaanse koloniën deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Leerdoelen van de vorige les

Je kent de motieven voor de Engelsen om naar Amerika te trekken (?)

Je kunt in je eigen woorden het verschil uitleggen tussen vestigingskoloniën en plantage-economieën (?)

13 kolonien 

In 1700 ca. 250.000 Europeanen

Noorden = vestigingskolonie = landbouw, nijverheid, handel

Zuiden = plantagekolonie (plantage-economie)  = waar producten als tabak en katoen voor de export werden verbouwd

Frans 

Spaans 

Deze les

Kolonisten en indianen, de strijd voor onafhankelijkheid van Engeland en slavernij en de afschaffing daarvan.

Inheemse bevolking

• Hoe meer kolonisten, hoe minder ruimte voor de oorspronkelijke bewoners. 
• Kolonisten: betere wapens, eenheid, Europese ziekten 
• Veel mensen overlijden (genocide?)

Van de oude naar de nieuwe wereld

Van de nieuwe naar de oude wereld

Stukje uit ´Saints and strangers´

Noord-Amerika:

• handel & nijverheid (bijv. scheepsbouw & verkoop hout/vis)
• kleinschalige landbouw
• klein aantal slaven
  
  = typisch voor
  vestigingskolonie

Zuid-Amerika:

• agrarische samenleving 
• grote plantages
• weinig stadjes 
• intensieve landarbeid 
• groot aantal slaven 

= typisch voor plantage-economie

Europa

Afrika

Amerika

Sleep de producten naar het juiste werelddeel binnen de driehoekshandel

Spiegeltjes

Sieraden

Geweren

Slaven

Suiker

Katoen

Koffie

Cacao

Plantages en slavernij

1619: eerste 'tot slaaf gemaakte' Afrikanen arriveren in Jamestown.

Het verbouwen en verwerken van plantagegewassen (zoals tabak, rijst, thee en indigo) was arbeidsintensief. Er waren veel handen nodig...

Kenmerkende aspecten:

-Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie.

-Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden trans-Atlantische slavenhandel en de opkomst van het abolitionisme.

 

KA

Wanneer Afrikaanse stammen in de zeventiende eeuw met elkaar in oorlog waren, maakten ze gevangen tegenstanders tot slaaf. Europese handelaren speelden daarop in door de tot slaaf gemaakte gevangenen te kopen.

Tijdsduur: max. 10 minuten 

Bekijk met de leerlingen de animatie van de trans-Atlantische slavenhandel.  

Vraag: Wat valt hen op? 

Mogelijke antwoorden: jaartal/periode, stipjes zijn schepen, continent Afrika en Midden- en Zuid-Amerika. Stel vragen bijvoorbeeld: Wie weet uit welke landen de meeste schepen vertrokken? etc. 

Vertel dat op deze animatie de overtocht van 10 tot 15 miljoen Afrikanen die tot slaaf gemaakt werden te zien is in de periode van de 15e tot 19e eeuw. Benadruk de lange periode en de hoeveelheid schepen die hier te zien zijn. Deze zijn weergegeven als stipjes. 

Vraag: Waarom werden deze mensen naar Midden- en Zuid-Amerika gebracht?

Antwoord: Ze werden daar gedwongen te werken op plantages in Europese koloniën.  De plantages waar tot slaafgemaakten moesten werken waren van Europeanen. 

Vertel dat het doel van de deze overtocht de handel was. Er is een zogenoemde driehoekshandel waarbij de WIC vanuit Nederland handelde. Het product wat uiteindelijk werd verbouwd in de koloniën en naar Nederland werd verscheept was o.a. suiker en katoen. Deze producten kon de WIC met enorm veel winst verkopen. Deze enorme rijkdom van luxeproducten kostte talloze mensenlevens en zorgde voor veel verdriet. In de volgende slides en opdrachten komen we meer te weten over dit verdriet en hoe deze mensen als product werden gezien.

  

Notitie voor de docent met extra informatie over de driehoekshandel: 

Tussen 1650 en 1860 werden 10 tot 15 miljoen mensen ontvoerd uit verschillende West-Afrikaanse landen van Angola tot Senegal. Ze werden gedwongen om in Midden- en Zuid-Amerika te werken (bijv. Suriname, Brazilië, de Caraïbische eilanden en het Zuiden van de Verenigde Staten). Schepen vertrokken uit West-Europa met handelswaar: vuurwapens, buskruit, ijzer en textiel. In West-Afrika ruilden Europese handelaren deze waar met plaatselijke machthebbers voor mensen, goud en ivoor. Europese handelaren vervoerden de tot slaaf gemaakten in overvolle schepen onder zeer slechte omstandigheden. De Nederlandse WIC heeft zo’n 550.000 mensen verhandeld en naar Amerika gebracht waar zij op Surinaamse, Antilliaanse en Braziliaanse suiker-, koffie- en cacao-plantages moesten werken. Ook werkten ze in het zuiden van de Verenigde Staten op katoenplantages. Veel tot slaaf gemaakten stierven tijdens de boottocht. De schepen vertrokken uit Noord-Amerika en het Caraïbische gebied naar West-Europa met luxegoederen zoals suiker, rum, koffie, katoen, zilver en tabak. De Europese rijkdom en het gebruik van luxeproducten kostte talloze mensenlevens en zorgde voor veel verdriet. 

Relatie kolonies en Groot-Brittannië

• Koloniën ondersteunen altijd belang van moederland 
• GB had geld nodig voor oorlogen met Frankrijk (over land in Amerika)
• Belasting heffen over kranten, postzegels, glas, verf, papier, thee in koloniën (alles wat je nodig had eigenlijk)

Verlichte ideeën

• Volkssoevereiniteit 
• Trias Politica 
• Natuurlijke rechten

Kolonisten: no taxation without representation --> gewelddadige confrontaties  

4 juli 1776: 13 Noord-Amerikaanse koloniën verklaren zich onafhankelijk van Groot-Brittannië 

We hold these truths to be self-evident, that all men are created equal, that they are endowed by their Creator with certain unalienable rights, that among these are Life, Liberty and the pursuit of Happiness. (?)

Ander gevolg van Verlichting abolitionisme

Natuurlijke rechten, geldt dat dan niet ook voor slaven?

Opkomst abolitionisme

1807: Britse parlement schaft slavenhandel af

1833: gehele Britse rijk schaft slavenhandel af

1865: Amerika schaft slavernij af

in de tussentijd: burgeroorlog VS 

Het Noorden

veel industrie

Het Zuiden

veel landbouw

Het Noorden

voor een federale regering

Het Zuiden

voor veel macht per staat

Het Noorden

"tegen" slavernij

Het Zuiden

voor slavernij

Geef vrijheid aan alle inwoners

- Het tweede Boston vrouwelijke anti-slavernij genootschap, 1840

Het Noorden

Het Zuiden

New York

Texas

Voor slavernij

Tegen slavernij

Veel industrie

Weinig industrie

Veel landbouw

Weinig landbouw

Federale macht

Macht per staat

Grotere bevolking

Kleinere bevolking

Veel havens

Veel grote steden

Veel kleine dorpen

Slechte behandeling zwarte bevolking

De regering bepaalt

• Zwarten waren letterlijk producten (1857)
• Blanken hoefden geen zwarte rechten te respecteren
• In nieuwe staten mochten bewoners zelf kiezen of ze wel of geen slavernij wilden

Lincoln aan de macht

Noorden: Republikeinse Partij, Zuiden: Democratische Partij

In 1860 winnen Republikeinen de verkiezingen ➠Lincoln president

Zuidelijke staten boos, scheidden zich af ➠ burgeroorlog!

De VS splitsten zich op (1860)

Rood: Confederatie

Donkerblauw: Unie

Lichtblauw: Twijfel

Abraham Lincoln

Jefferson Davis

Lincoln schaft slavernij af

Afschaffing van slavernij in 1863:

• Meer zwarten zouden harder vechten voor de Unie
• Meer zwarten zouden in het Zuiden in opstand komen

Het Noorden wint (1865), maar Lincoln wordt vermoord

De stoel waarin Lincoln zat toen hij werd vermoord. Het bloed is nog te zien.

Huiswerk voor donderdag

vraag 8 t/m 13 maken (blz. 11 en 12)