Rekenen aan reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Rekenen aan reacties

Wat gaan we deze les doen?

Voorkennis activeren

Doelen
- Aan het einde van de les kun je uitleggen wat energie is
-Je kunt uitleggen wat endotherme en exotherme reacties zijn
-Je kunt uitleggen wat activeringsenergie is

Uitleg

Opdrachten maken

Energie

Energie bestaat in veel verschillende vormen. 

• licht
• geluid
• warmte
• elektriciteit
• beweging

Energie

Energie kun je omzetten van de ene vorm in de andere. Dat noem je een energie omzetting.

Daarbij gaat nooit energie verloren. 

Dit noem je : WET VAN BEHOUD VAN ENERGIE

Reacties met energie

Activeringsenergie

Een zetje voordat de reactie in gang wordt gezet

Brandend hout: exotherme reactie, 
je hebt warmte nodig om het vuur op gang te krijgen.

Smeltend ijs: endotherme reactie, 
je hebt warmte nodig om het ijs te laten smelten

Endotherm

Resultaat:
Omgeving wordt kouder, er wordt energie opgenomen

Er is ook activeringsenergie nodig om de reactie te laten verlopen.

Exotherm

Resultaat:
Omgeving wordt warmer, er komt energie vrij!
Activeringsenergie nodig

Aan de slag

Maak opdracht 1 t/m 8

Stel vragen als je het niet snapt!

Als je klaar bent dan laat je controleren

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik

Doelen

-Aan het einde van de les kun je uitleggen wat reactiesnelheid is en 4 factoren noemen die invloed hebben op de reactiesnelheid

Uitleg (met filmpjes)

Aan de slag

Reactiesnelheid

Afhankelijk van.....

1. Temperatuur
2. Soort

3. Concentratie

4. Verdelingsgraad

5. Katalysator

Aan de slag

Maak opdracht 11 t/m 16

Lukt het niet? Samen aan de slag

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik
Doelen
Aan het einde van de les kun je uitleggen wat de wet van behoud van massa is en de
massaverhouding van reagerende stoffen aangeven

Uitleg

Aan de slag en afsluiting

Wet van behoud van massa

Er kan geen massa verschijnen of verdwijnen.

Wet van behoud van massa

 'de wet van Lavoisier'

De massa van alle stoffen voor de reactie is samen net zo groot als de massa van alle reactieproducten bij elkaar .

Er kan geen massa verloren gaan!

Wet van behoud van massa

De massa bij het begin en einde is altijd hetzelfde

Als je 9 gram aluminium laat reageren met 8 gram zuurstof, krijg je daaruit .... gram aluminiumoxide

Ontleed je aluminiumoxide dan krijg je dezelfde verhoudingen.

In formule: 

2Al2O3(s) --> 4Al (s) + 3 O2(g) 

17 gram    --> 9 gram + 8 gram

Chemische reacties

Bij chemische reacties is het net als in het cakebeslag. 

Beginstoffen reageren in een bepaalde massaverhouding met elkaar. 

Er gaat nooit massaverloren. 

Massaverhouding

Stoffen reageren altijd in een bepaalde massaverhouding. We kijken naar de reactie tussen magnesium en zuurstof:

2 Mg + O₂ --> 2 MgO

 3 g        2 g         5 g 

Zoals je ziet, reageren Mg en O₂  hier in de verhouding 3:2. Dit heet de massaverhouding en deze blijft  altijd gelijk.

Massaverhouding

Bij een chemische reactie reageren de stoffen in een vaste verhouding. Zo reageren ijzer en zwavel in de verhouding 7 : 4.
Dit betekent dat 7 gram ijzer altijd reageert met 4 gram zwavel.

Aan de slag

Maak opdracht 18, 20, 21, 22 en 23

Klaar? Laat de opdrachten controleren.

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik
Doelen
Aan het einde van de les kun je uitleggen wat molecuulmassa en atoommassa is en hiermee rekenen

Uitleg

Aan de slag en afsluiting

Molecuulmassa 1

Molecuulmassa 2

Molecuulmassa berekenen:

1. Omdat massa's van atomen zo klein zijn werken we met de atomaire massa eenheid 1 u (ame of amu) = 1,7x 10^-27 kg
2. Noteer de molecuulformule en bereken daarna de totale massa door alle afzonderlijke massa's bij elkaar op te tellen.
3. Vergeet niet om achter het gevonden getal de eenheid u te zetten.

Molecuulmassa

1. Je weet de formule van de stof                        bijv. H₂SO₄
2. Zoek de massa van elke atoomsoort op                H = 1,0

                                                                                                          S = 32,1

                                                                                                          O = 16,0

  3. Doe het aantal atomen keer de massa          2 H dus 2x1,0    = 2,0

                                                                                                 1 S  dus 1x32,1  = 32,1

                                                                                                 4 O dus 4x16,0 = 64,0

  4. Tel de massa's van alle atomen bij elkaar: 2,0+ 32,1 + 64,0 = 98,1 u

Molecuulmassa

• Water
• Uit welke atomen bestaat water?
• Hoeveel weegt elk atoom (periodiek systeem)?
• Wat is de molecuulmassa van water?

Aan de slag

Maak opdracht 19, 24, 25 en 26

Klaar? Laat controleren.

Afsluiting

Wat gaan we deze les doen?

Terugblik, begrippen

Doelen
- Aan het einde van de les kun je 3 stofeigenschappen van alluminium noemen

- kun je uitleggen wat aluinaarde is en bauxiet is
- kun je uitleggen hoe er alluminium uit bauxiet wordt gemaakt

Aan de slag en afsluiting

Nergens op de wereld zit het metaal aluminium in de bodem.

Hoe komen we dan aan zoveel aluminium?

8,5 % van de aardkorst bestaat uit aluminiumerts (bauxiet). Hiernaast zie je een bauxietmijn in Suriname.

aluminium uit aluminiumerts(=bauxiet)

• aluminium heeft een kleine dichtheid en toch redelijk sterk --> veel toegepast
• het erts bauxiet +_ 50 % aluminiumoxide
• dat laat je smelten
• dan via elektrolyse ontleden en aluminum aftappen

 (zie plaatje)

Wat is aluminium?

Metaal

Al

Buigzaam

Stabiel aan de lucht, dankzij een dun en gesloten oxidehuidje

Veel toepasbaar

Aan de slag

Maak opdracht 27 tm 33 van paragraaf 4

Wat gaan we vandaag doen?

Samenvatten en vragen stellen
Zelfstandig leren of begrippenlijst maken

Voldoe je aan de doelen?

Aan het einde van dit hoofdstuk

-Kun je uitleggen wat energie is
-Kun je uitleggen wat endotherme en exotherme reacties zijn
-Kun je uitleggen wat activeringsenergie is
-Kun je uitleggen wat molecuulmassa is en hier mee rekenen
-Kun je uitleggen wat atoommassa is en hiermee rekenen
-Kun je uitleggen wat de wet van behoud van massa is en de
  massaverhouding van reagerende stoffen aangeven
-Kun je uitleggen wat reactiesnelheid is en 4 factoren noemen die invloed 
  hebben op de reactiesnelheid

Aan de slag

Maak de oefentoets