Lezen om beter te schrijven

• Nederlands
• Middelbare school

Welkom!

Eindopdracht

Zelf een strofe schrijven. Het is belangrijk dat je hierbij in dezelfde stijl verder schrijft.

Driedelige instructie.

De eindopdracht wordt hier vast verteld, zodat de leerlingen weten waar zij naartoe werken.

Wij werken toe naar dit eindproduct door middel van een driedelige instructie: strofes, rijmschema's en stijl.

Doel van de les

• Aan het einde van de les kan de leerling een tekst verder schrijven in de gebruikte stijl.
  
• Aan het einde van de les kan de leerling een rijmschema benoemen. 
• Aan het einde van de les kan de leerling het gehanteerde rijmschema toepassen. 
• Aan het einde van de les heeft de leerling een strofe geschreven van een straattaalgedicht.

Wat gaan we vandaag doen?

• Wat weten jullie nog?
• Strofes
• Rijmschema
• Stijl
• Aan de slag!
• Evalueren

Waar denk jij aan bij het woord 'gedicht'?

Hier kan de docent zien wat de leerlingen nog weten van dit onderwerp. Tegelijkertijd wordt de voorkennis geactiveerd bij de leerlingen. Hier is nog tijd om een gesprek met de leerlingen aan te gaan om goed te achterhalen wat zij nog weten.

Wat is volgens jou een strofe?

1. Een deel van een gedicht, in de vorm van een alinea.
2. De manier waarom een dichter rijmt.
3. De titel van het gedicht.
4. Het gedeelte waarin de dichter wisselt van rijmschema ten opzichte van daarvoor.

Antwoord A is juist. 

Een strofe is het geheel van versregels welke samen een bepaalde eenheid vormen in een gedicht.

Wat is een strofe?

• Een strofe is het geheel van versregels welke 

samen een bepaalde eenheid vormen in een gedicht.

• Couplet  en alinea
• Alinea met verschillend aantal regels ( hoef je niet uit je hoofd te kennen)
• Hoe herken je het begin en einde van een strofe?

Twee	Distichon
Drie	Terzine
Vier	Kwatrijn
Vijf	Quintet
Zes	Sextet
Zeven	Septet
Acht	Octaaf
Negen	Novet

Rijmschema

Voer de volgende opdracht uit bij bovenstaande strofe:

1. Neem deze strofe over in je schrift.
2. Lees de strofe hardop voor aan degene die naast jou zit.
3. Geef de woorden die op elkaar rijmen, dezelfde kleur.
4. Geef nu iedere kleur een letter en zet deze daarachter. Begin bij de eerste kleur met de letter a, de tweede kleur geef je de letter b etc.

Na negen maanden in de moederschoot

Werd het tijd dat jij besloot

Om de wereld te gaan bekijken

En ons gezinnetje te verrijken 

Nu heb jij zelf het rijmschema achterhaald. Er zijn verschillende rijmschema's:

Gepaard rijm	aabb
Gekruist rijm	abab
Omarmend rijm	abba
Gebroken rijm	abcb
Slagrijm	aaaa

Welk rijmschema wordt er gebruikt in dit gedicht?

Het is voldoende om hierbij alleen de letters te noteren. Het is niet essentieel dat 'gekruist rijm' genoemd wordt. 

Als de leerlingen er niet uitkomen, kan je dit als docent modelen.

Welke stijl?

Misschien

1 Misschien was ik te skaffa

en waren mijn patta's

daardoor ineens loesoe.

2 Misschien kwam het door

die kaolo banga, met wie

ik vroeger panja werd,

zonder doekoe uit te geven.

3 Misschien had mijn beste

esahbi ze per ongeluk gepakt,

nadat hij mij gratis asi gaf.

Maar ach...

4 Misschien moest het wel zo zijn,

want die patta's waren wel

meer dan 3 maten te klein.

Straattaal is wat anders dan ons ABN (algemeen beschaafd Nederlands). Straattaal is eigenlijk een mix van meerdere talen. Het woordgebruik bestaat vooral uit Engels, Turks, Marokkaans,

Berbers, Surinaams en Nederlands. Ook zitten er nog invloeden van muziek en televisie in.

De leerlingen moeten de woorden opschrijven die zij niet kennen. Deze moeten ze vertalen. Zo vergroten zij hun woordenschat.

Verder kan je hier het gesprek aangaan met leerlingen. Wie gebruikt er wel eens straattaal? Welke groepering? Wat is de reden hiervan? Hoe leer je het? Hoe herken je het? Hoe zou jij een strofe kunnen schrijven in straattaal? Welke hulpmiddelen heb je daarbij nodig?

Schoenen

Nederlander

Huis

Losgaan, uit je dak gaan

Doei!

Patas

Tata

Osso

Lauw worden

Talla

Waarom zou je de stijl van een gedicht aanhouden?

Aan de slag!

Je gaat nu zelf een strofe schrijven. Je mag twee gedichten bij de docent ophalen. Je mag zelf kiezen bij welk gedicht jij een strofe wil schrijven. Je hebt 20 minuten de tijd.

Hulp nodig? Vraag eerst elkaar en kom daarna naar mij toe.

Klaar? Kom een werkblad halen bij mij.

Je hebt twee opties:

Optie 1 (individueel):

Eisen:

1. Minimaal vier regels (kwatrijn).
   
2. Kies zelf welk rijmschema je toepast.
   
3. Zorg ervoor dat je in de stijl van het gedicht      verder schrijft (straattaal).

Optie 2 (in tweetallen):

Eisen:

1. Minimaal zeven regels (septet).
2. Kies zelf welk rijmschema je toepast.
3. Zorg ervoor dat je in de stijl van het gedicht verder schrijft (straattaal).

De leerlingen mogen zelf kiezen of zij samenwerken of dat zij het liever alleen doen.

Handige website:

De taal van de straat verklaard | Straattaal verklaard | Straatwoordenboek.nl

Wie wil zijn of haar strofe met ons delen?

Opdracht voor de rest van de leerlingen:

Schrijf het rijmschema op dat gebruikt is in deze strofe.

Schrijf de woorden uit de straattaal op die je niet kent.

De docent vraagt eerst wie zijn of haar strofe met de rest van de klas wil delen. Zo gaan we feedback geven met de rest van de klas. Je kan dan verschillende leerlingen aanwijzen die er wat van mogen zeggen.

Extra oefening

Heb jij nog wat inspiratie nodig voor straattaalwoorden? Dan kan je een songtekst ophalen bij jouw docent. Hierin staan nog een aantal straattaalwoorden die jij kan gebruiken.

Meer uitdaging

Schrijf nog een strofe, maar dan in een ander rijmschema. Je mag zelf kiezen bij welk gedicht je dit doet.