Formuleren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Formuleren

Heel Blok 6 gaat over taalgebruik.

Vandaag gaan we aan de slag met het onderdeel Formuleren Deel 1.

Kijk eens naar de volgende zinnen:

a. De man koopt een computer

b. De computer wordt door de man gekocht

Wat valt je op?

De bedrijvende vorm

a. De man koopt een computer

- Deze zin is actief

- In zin a staat een werkwoordelijk gezegde, een onderwerp en een lijdend voorwerp

De lijdende vorm

b. De computer wordt door de man gekocht (passief)

- Er veranderen dan drie dingen:
1. Het lijdend voorwerp wordt onderwerp.
2. Het onderwerp wordt een bijwoordelijke bepaling die begint met door.
3. In het gezegde komt een vorm van het hulpwerkwoord worden  te staan.

Opdracht 3 --> Van lijdend bedrijvend maken (137, 151)

Passieve (lijdende) zinnen lezen vaak niet prettig.

Zet ze om naar bedrijvende zinnen.

Opdracht 5 --> Verkeerd woord (139)

Hier worden verkeerde woorden gebruikt.

Verbeter ze.

Het gaat ook om vaste uitdrukkingen die niet helemaal kloppen.

Opdracht 6 --> Contaminatie (140)

Als twee woorden of uitdrukkingen worden verward en ten oprechte worden vermengd, heet dat een contaminatie.

Zouden zulke pyromanen zich eigenlijk wel beseffen welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

Maar dit moet het zijn:

Zouden zulke pyromanen zich eigenlijk wel realiseren welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

of

Zouden zulke pyromanen wel beseffen welk leed ze de slachtoffers van hun daden aandoen?

(foutieve) samentrekking

opdracht 14 (156)

Woorden weglaten mag als...

- Ze dezelfde functie hebben

- Ze dezelfde betekenis hebben

- Ze hetzelfde getal hebben

Symmetrie

Opdracht 14 (158)

Geen symmetrie

Hoe ziet een symmetrische zin eruit?

Ik ga elke dag sporten om af te vallen en om aan mijn conditie te werken.

Geen symmetrie

Hoe ziet een niet-symmetrische zin eruit?

Wat niet is inbegrepen, zijn de overige maaltijden, entreegelden, facultatieve excursies en wat u uitgeeft aan fooien.

Hoe kan je deze zin verbeteren?

Geen symmetrie

1. fouten in getal (enkelvoud-meervoud)

In plaats van de aanhang van de president gaan nu zijn politieke tegenstanders de straat op om te feesten.

2. Fouten in voornaamwoordelijke aanduiding

Wij adviseren u om op tijd te arriveren, omdat je anders in een lange wachtrij zal staan.

3. In grammaticale constructie

Wij stellen het bezoek aan de koning uit vanwege de aanhoudende protesten en omdat de koning griep heeft.

Opdracht 15 --> congruentiefout

Congruentie = enkelvoudig onderwerp --> enkelvoudige persoonsvorm

meervoudig onderwerp --> meervoudige persoonsvorm

Fouten hierbij = incongruentie

Bekijk het filmpje met uitleg.

Opdracht 15 --> stijlfouten

1. storende woordherhaling
2. foutieve tautologie 
3. foutief pleonasme 
4. contaminatie 
5. dubbele ontkenning 

Opdracht 15 -> dat/ als-constructie

Vermijd dat/als-constructies (dat als, omdat als, dat wanneer, omdat wanneer, omdat indien enz.). De als-zin moet je achter aan de zin plaatsen.

Bekijk het filmpje.

Opdracht 15 --> verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Een beknopte bijzin is een bijzin zonder onderwerp en persoonsvorm. Het 'denkbeeldige' onderwerp van de beknopte bijzin moet wel hetzelfde zijn als het onderwerp van de hoofdzin. 

Bekijk het filmpje met uitleg.

Opdracht 15 -> verwijsfouten

Het is belangrijk dat je het juiste verwijswoord kiest en dat het duidelijk is waarnaar het verwijswoord verwijst.

Bekijk nu eerst het filmpje.

Opdracht 15-> foutieve inversie (157)

Bekijk het filmpje over onjuiste inversie op de volgende pagina. De theorie staat op p. 435

Opdracht 15

Maak nu opdracht 15 van op blz. 396 en 397.

Noteer in je schrift bovenaan de opdrachten: Formuleren.

Opdracht 14 -> foutieve samentrekking

Als je twee zinnen aan elkaar plakt met 'en' of 'maar', mag je de delen die hetzelfde zijn weglaten. Dat mag alleen als aan drie voorwaarden is voldaan.

                               1. dezelfde betekenis

                               2. dezelfde vorm

                               3. dezelfde grammaticale functie

Bekijk het filmpje met uitleg.

Opdracht 13-> losstaand zinsgedeelte

Losstaand zinsgedeelte -> bekijk het filmpje op de volgende pagina.

Formuleren op de toets

Op de toets:

- Noteer de fout en om welke fout het gaat

- Verbeter de zin.