Fysiologie spijsverteringskanaal, les 1

• Spijsvertering
• MBO
• Studiejaar 2

Fysiologie 

Les 1 

LBM4.2 

Schooljaar: 2021-2022

Wat gaan we deze periode doen? 

Waar gaan we het over hebben? 

• Het spijsverteringskanaal
• Soms uitstap naar ziektebeelden en laboratoriumonderzoek 

Hoe gaan we dat doen? 

• Elke week fysiek les
• Uitleg afgewisseld met opdrachten 

Wat heb je nodig? 

• Het boek 'Biomedische kennis voor analisten' 

• Presentaties 
  

Beoordeling

• Opdracht (is onderdeel van het cijfer, 20%)
  
• Schriftelijke toets 
  

Planning

Wat weet je over het spijsverteringskanaal?

Het spijsverteringskanaal

Functie -> Verteren, voedingsstoffen moeten in het bloed opgenomen kunnen worden

Voedsel moet ‘voorbereid’ worden!

Voedingsstoffen 

Vijf voedingsstoffen 

• Vetten 
• Koolhydraten 
• Eiwitten
• Mineralen  
• Vitaminen

Voedingsstoffen 

Waarvoor? 

• Brandstof: Energie vrij maken
• Bouwstof: Complexe moleculen bouwen 
• Hulpstof: Onderdeel van allerlei stofwisselingsprocessen 

Voedingsstoffen 

Vetten 

Belangrijkste groepen vetten (lipiden): 

• Triglyceriden (energiebron) 
• Fosfolipiden (celmembraan)
• Steroïden (celmembraan)

Opgebouwd uit een molecuul glycerol en drie lange ketens van koolstofatomen, de vetzuren 

Vetten 

Verzadigd 

• Max. aantal waterstofatomen
• Rechte keten 
• Dierlijke vetten 

Onverzadigd

• Niet max. aantal waterstofatomen
• Dubbele binding(en) en niet recht 

Vetten

Meervoudig onverzadigd 

• Plantaardige oliën en vis
• Omega 3-vetzuren
• Essentiële vetzuren

Vetten 

Onverzadigde vetzuren verlagen het LDL-cholesterol van het bloed!

Te hoog LDL-cholesterol: negatief effect op bloedvaten

• Hart- en vaatziekten 

Transvetzuren vallen onder onverzadigde vetzuren 

• Toch slecht voor de gezondheid
• Slechter dan verzadigd vet
• Harde margarines, frituur, gebak, koek, snacks 

Koolhydraten 

Bestaan uit: 

• Monosachariden (o.a. glucose)
  
• Disachariden (o.a. lactose) 
• Polysachariden (o.a. zetmeel) 

Voorzien in het grootste deel van de energiebehoefte

Zoete producten: glucose, fructose en sacharose 

Aardappelen/brood/rijst: zetmeel 

Koolhydraten

Teveel? 

• Glycogeen wordt opgeslagen in lever en spieren
  
• Vet -> gewichtstoename, meer risico op ziektes 

BMI (Body Mass Index): 

Verhouding tussen lengte en gewicht 

Eiwitten 

Proteïnen bestaan uit lange polymeren van aminozuren 

Verschillende functies: 

• Enzymen 
• Receptoren op membranen 
• Hormonen 
• Etc. 

Eiwitten 

In de lever worden aminozuren gekoppeld tot eiwitten

Lever maakt 12 van de 20 aminozuren zelf 

Overige 8: essentieel aminozuren 

Vlees, melk en eieren bevatten veel essentiële aminozuren 

• Vegetariërs en veganisten? 
  

Bij afbraak van eiwitten komt ureum vrij

Afbraak van koolhydraten, lipiden en eiwitten 

Koolhydraten: amylase, maltase, lactase en sacharase

• Polysachariden -> disachariden -> monosachariden

Lipiden: lipase

• Lipiden -> glycerol en vetzuren
  

Eiwitten: proteasen

• Polypeptiden -> aminozuren
  

Mineralen 

Kleine hoeveelheden mineralen (zouten) nodig 

• Calcium, magnesium en fosfor: opbouw botten en tanden
  
• Natrium en kalium: spierconcentratie en zenuwimpulsen
• Ijzer: productie hemoglobine
• Jodium: in de hormonen van de schildklier

Spoorelementen: zeer weinig nodig

• Zink, koper, selenium

Vitaminen

Werken samen met enzymen (katalyserende werking) 

Aangeduid met letters 

Belangrijkste vitaminen: A, B, C, D en K 

Tabel 10.3 (pag. 212) 

Vitaminen

Opdracht filmpje

Je maakt een filmpje, alleen of in tweetallen, over één van de volgende onderwerpen:  

• Voedingsstoffen (vetten, koolhydraten, eiwitten, mineralen en vitaminen)
  
• Mond- en keelholte en slokdarm
  
• De maag en twaalfvingerige darm
  
• De lever, galwegen en galblaas
  
• De darmen (dikke- en dunne darm)
  
• Biomedisch laboratoriumonderzoek (behorende bij dit onderwerp)

Je mag in drietallen werken, maar dan werk je twee onderwerpen uit

Huiswerk:

Vorm je groepje en maak een begin aan de opdracht 

• Kies onderwerp 
• Maak plan van aanpak  

Lees uit je boek hoofdstuk 10 bladzijde 207 t/m 212

Volgende week

• Mond- en keelholte
  
• Slokdarm
  
• Maag

• Vragen?