Examentraining 4M Water, Zuren, Basen en Chemische reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Examentraining 

Water

Zuren

Basen

Water

Er zijn verschillende vormen van water

- Grondwater

- Regenwater

- Zeewater

- Oppervlaktewater

- Gedestilleerd water

In water zitten mineralen: Dit zijn ionen (Tabel 35)

De ene watersoort heeft meer ionen dan een ander

Additieven

Aan voedsel worden vaak E-nummers toegevoegd. Deze maken het voedsel lekkerder of langer houdbaar.

Hard water

We noemen water met veel Magnesium of calciumionen hard water.

Hard water zorgt voor:

- kalkaanslag bij verwarmen (dit heet ketelsteen)

- kalkzeep (hierbij reageert hard water met zeep)

- je hebt meer zeep nodig (hard water reageert met zeep)

Ontharden

• koken van water
• ionenwisselaar (Mg²⁺ en Ca ionen vervangen voor Na⁺ ionen)
• waterontharder
• neerslagreactie 

Hoe noem je de neerslag die ontstaat wanneer hard water wordt verwarmd

1. ketelsteen
2. kalkzeep
3. calcium
4. kalk

Zuren en basen

0---------------------------------7--------------------------------14

Zuur                                                Neutraal                                          Basisch

De pH bepaalt de zuurgraad. Je kan deze meten met een

- indicator (zie binas T36)

- pH meter

- universeel indicator papier

- lakmoespapier

• rood lakmoespapier: blijft rood in zuur en wordt blauw in basisch
• blauw lakmoespapier: wordt rood in zuur en blijft blauw in basisch

Zuren H⁺

Het zuurdeeltje maakt een oplossing zuur. Dit is H⁺

Er zijn vele zuren te vinden waarin dit deeltje zit.

• Waterstofchloride/zoutzuur genoemd HCl
• Salpeterzuur HNO₃
• Azijnzuur HAc
• Zwavelzuur H₂SO₄
• Koolzuur H₂CO₃

Je krijgt  losse ionen bij oplossing in water (aq).  Het andere ion (dan de H+) heet het zuurrestion.

Geef de reactievergelijking

van zoutzuur opgelost in water

Wat is de formule van Zwavelzuur

1. HCl
2. H2SO4
3. H2CO3
4. HAc

Basen

In tegenstelling tot zuren, zijn er bij basen wel 4 deeltjes die een oplossing basisch kunnen maken

• Hydroxide OH^-
• Carbonaat CO₃^2-
• Oxide O^2-
• Ammoniak NH₃ (deze heet ammonia, wanneer de toestand Aq is)

Basen

Deze deeltjes vindt je terug in vele basen. 

Pas als je ze oplost in water krijg je de losse deeltjes terug. 

Natronloog = oplossing van Natriumhydroxide

Kaliloog = oplossing van kaliumhydroxide

Welke van deze deeltjes is niet basisch?

1. NH4 +
2. NH3
3. OH-
4. O2-

Welke deeltjes vind je terug in natronloog

1. Ca2+ en OH-
2. K+ en OH-
3. Na+ en OH-
4. Na+ en O2-

Zuur-base reacties

Als het zuurdeeltje met een basedeeltje reageert, krijgt je een zuur-base reactie. Hierbij ontstaan neutrale stoffen.

H⁺ (aq) + OH^-(aq) --> H₂O (l)

2H⁺ (aq) + O^2-(aq) --> H₂O (l)

2H⁺ (aq) + CO₃^2-(aq) --> H₂O (l) + CO₂ (g) ( + Ca²⁺ )

H⁺ (aq) + NH₃ (aq)--> NH₄⁺ (aq)

H+ reageert met carbonaat. Welke deeltjes ontstaat hierbij?

1. Water en koolstofdioxide
2. Water
3. Koolstofdioxide
4. Ammonium

Chemische reactie

Bij een chemische reactie verdwijnen de beginstoffen en ontstaan nieuwe reactieproducten

Er zijn vele soorten reacties, maar je moet de volgende kennen

• zuur-base reacties: met een zuur en een base deeltje
• neerslagreacties: tussen ionen uit tabel 35
• ontleding: fotolyse, elektrolyse of thermolyse
• verbranding: met zuurstof

Titreren

1. Voeg je zuur toe met extra water en een indicator (fenolftaleïne)
2. Lees je beginstand in je buret af
3. Voeg druppelsgewijs de basische oplossing in de buret toe
4. Stop met toevoegen zodra de kleur blijvend is veranderd
5. Lees de eindstand af

bepalen hoeveelheid zuur in oplossing

Door titratie kun je nagaan hoeveel zuur er in een oplossing/product zit. Je voert een zuur-base reactie uit:

• H+-ionen in de zure oplossing worden door base geneutraliseerd
• Indicator nodig om te bepalen of alle H+ heeft gereageerd, de oplossing dus neutraal is
• titratie uitvoeren met injectiespuit (minder nauwkeurig) of buret (nauwkeurig)

uitvoeren titratie

Je voert altijd 2 titraties uit:

• titratie 1 bepaal je hoeveel ml base nodig is voor een bekende zuur oplossing
• titratie 2 bepaal je hoeveel ml base nodig is voor een onbekende zuur oplossing
• altijd een geschikte indicator toevoegen

Hoe bereken je de sterkte van je zuur?

• Je begint met 1 mL azijn
• 1,0 mL komt overeen met

                     1,2 mg azijnzuur

Hoeveel azijnzuur zit in je oplossing?

natronloog (mL)
azijnzuur (mg)

Titreren

1: afmeten van een aantal mL  zuur van bekende sterkte

2: indicator toevoegen

3: .. mL base toevoegen tot het omslagpunt van de indicator

4: afmeten van hetzelfde aantal mL zuur van onbekende sterkte

5: .. mL base toevoegen tot het omslagpunt van de indicator

6: uitkomsten in een verhoudingstabel zetten 

7: rekenen

Gegeven:

Bij de bekende sterkte van 70 mg/ml is 6,3 ml OH- toegevoegd

Oefenen examenvragen

Examenvraag