zuren en basen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3 havo: zure oplossingen    en      basische oplossingen                                   korte samenvatting

• pH 0>7
   (pH=zuurgraad)
• smaken zuur
  (niet proeven!)
• sterke zuren pH< 3 ontkalken
• reageren met basische stoffen 

• base/ basisch= zeepachtig
• pH 7<14
• voelen glibberig (niet voelen!)
• basen ontvetten
• reageren met zure stoffen 
  

pH 7 = neutraal
(b.v zuiver water)

eigenschappen zuren= moleculaire stof

pH < 7   

• bevatten H atoom dat bij oplossen in water loslaat van de rest en  H⁺ ionen vormt (dat is een waterstofatoom met 1 elektron te weinig)
• b.v. HCl(g)= waterstofchloride (opgelost in water --> zoutzuur)
  
  
• daarom geleiden zure oplossingen stroom
• reageren met basische stoffen (= neutraliseren)
  
• kleuren blauw lakmoes rood (rood blijft rood)
• Sterk zuur ontkalk, tast onedele metalen aan en voorkomt bacteriegroei 

HCl(g)→H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)

Smaken zuur (proeven mag niet)

basen/basische stoffen

pH >7 tot 14 

• tast de huid aan
  
•  kan H⁺ ionen opnemen
  
• Kan vet verwijderen 
  
• reageert met zure stoffen (=neutraliseren)
  
• kleuren rood lakmoes blauw (blauw blijft blauw)
• basische oplossing geleidt stroom
  
  

Smaak zeepachtig (niet proeven!)

pH = "zuurgraad"

• pH bepalen kan alleen in oplossingen (zie volgende slide)
• zure oplossingen: je meet het aantal H⁺ ionen in de oplossing
• bij basische stoffen:  je meet hoeveel H⁺ ionen er kunnen worden opgenomen (vaak hoeveel OH^- ionen er zijn)
• pH 7 = neutraal

indicator: toont aan of bepaalde stof aanwezig is
de bekendste pH indicatoren zijn:

• rode koolsap
• rood lakmoes (= rood bij zuur of neutraal)
• blauw lakmoes(= blauw bij base of neutraal)
• universeel indicator papier (deze geeft meer
   informatie over hoe zuur/basisch)
• fenolftaleiine (= roze in base)

pas op met neutraliseren !

• neutraliseren = zuur + base
• meestal: H⁺ + OH^---> H₂O
• neutraliseren is dus richting pH 7 brengen
  
• maar: er kunnen schadelijke stoffen ontstaan (chloorgas of waterstofgas)
• dus nooit zomaar mengen

vet verwijderen -->

 zeep nodig

• water en vet mengt niet
• Zeep is een vetverwijderaar
• natuurlijke zeep gemaakt van plantaardige en dierlijke olie en vetten
• synthetische zeep=detergent, gemaakt van aardolieproducten
• Zeepmoleculen hebben een hydrofiele=waterlievende kop en een hydrofobe = watervrezende staart

zeepmolecuul

pH huidneutraal

• huid produceert huidvet, dat is een vetzuur
•  je huid is dus lichtzuur
• pH huidneutraal = +/- 5,5
• producten met de verkeerde (te hoge of te lage) pH waarde veroorzaken huid irritaties 

Rodekoolsap

proef is rodekoolsap een zuur base indicator?

0

demonstratieproef titreren

Demonstratieproef en uitleg titreren

• voeg een indicator toe aan de erlenmeyer waarin de te titreren stof zit _{(vaak fenolftaleiine)}
• voeg druppelsgewijs een stof met tegenovergestelde pH waarde voegen
• tot er blijvend kleuromslag is
• aflezen buret van boven naar onder
• van de stof die getitreerd wordt moeten in de tekst nog meer gegevens staan
• verhoudingstabel maken zie hiernaast
• en de onbekende hoeveelheid uitrekenen

titreren=neutraliseren, doe je om pH waarde te bepalen

• voeg indicator toe aan de te titreren stof  (vaak fenolftaleiine) 
• voeg druppelsgewijs een stof met tegenovergestelde pH waarde toe tot er blijvend kleuromslag is 
• aflezen buret van boven naar beneden 
• van de stof die getitreerd wordt moet bekend zijn hoeveel mg met 1 ml van de titratievloeistof reageert (in de tekst gegeven) 
• verhoudingstabel maken zie hieronder 
• en de onbekende hoeveelheid uitrekenen (kan ook met kruislingsvermenigvuldigen)
  

Luchtvervuiling

• Door verbranding van fossiele brandstoffen krijg je uitstoot van zwaveldioxide (SO_2(g))en stikstofoxiden (NOx = verzamelnaam voor alle stikstofoxides)
  
• Door contact met waterdamp en zuurstof uit de lucht ontstaat er zwavelzuuroplossing (= H⁺ _(aq) + SO₄^2- _(aq) ) en saltpeterzuur (H⁺ _(aq) + NO₃^- (_aq) 
• Het gevolg is zure regen.... even zuur als azijn..
• gevolgen op mens,  milieu en gebouwen moet je kennen!.

Drie sterke zuren oplossen

• zoutzuur=oplosing van waterstofchloride HCl_(g):  
  HCl_(g)-->H⁺(aq) + Cl^-(aq)
• salpeterzuur waterstofnitraat HNO_{3(l) het oplossen}:
  HNO_3(l)-->H⁺ (aq) + NO₃^-(aq)
• zwavelzuur = oplossing van waterstofsulfaat H₂SO₄:
  2 H⁺ (aq) + SO₄^2-(aq)
  
• de negatieve ionen noemen we de zuurrestionen

noteren oplossen zuur en basen

• oplossen van waterstofchloride--> zoutzuur
  
  

• oplossen van natriumhydroxide in water 
  

HCl(g)→H​+​​(aq)+Cl​−​​(aq)

NaOH(s)→Na​+​​(aq)+OH​−​​(aq)