14.2 - Zelfstandig

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

14.2 - Lesdoelen

Je kan uitleggen hoe boeren je voedsel produceren en waarom zij zich daarbij aan regels moeten houden.

Wie maken ons voedsel?

Agrariërs: boeren. 

*Akkerbouwers -> voedingsgewassen.
Bv aardappelen, graan en maïs.

*Tuinbouwers -> groente en fruit.

*Veehouders ->  veeteelt.
Houden dieren voor vlees, melk, eieren of wol.

Welke vorm van landbouw zie je in de afbeelding?

1. akkerbouw
2. glastuinbouw
3. veeteelt

Wie verbouwen voedingsgewassen, zoals aardappelen, graan en maïs?

Hoe produceren boeren veel voedsel? 

Vroeger veelal: gemengd bedrijf: bedrijf met akkerbouw én veeteelt. 

-> mest van dier = voedingsstoffen voor plant. 

-> Deel opbrengst = voer voor vee

= 'Gesloten kringloop'

Veel van hetzelfde.

aantal inwoners NL steeg -> meer voedsel nodig + veel voedsel export -> efficiënter = specialisme in óf vee- óf akkerbouw. 

Monocultuur: één soort (voedings)gewas op een grote akker

Intensieve veehouderij - veehouders houden zoveel mogelijk vee op één ruimte. 

Hoe noem je het, als veehouders zoveel mogelijk dieren op een kleine ruimte houden voor meer opbrengst?

In de intensieve veehouderij hebben de bedrijven veel grond om veevoer te verbouwen

1. juist
2. onjuist

Ziekte en schade voorkomen

Plaag - schade aan voedingsgewassen door
bv insecten, schimmels, onkruid -> ziekte bij plant
= lage opbrengst  

Gewasbeschermingsmiddelen: giftige stoffen die plaagorganismen doden. 

Hygiëne = belangrijk. Zeker in intensieve veehouderij-> besmetting voorkomen. (bv met desinfecterende middelen)

Opbrengst verhogen

Mest - opbrengst van akker verhogen (mineralen voor groei)

krachtvoer - voer met éxtra eiwittenen mineralen -> vee groeit sneller. 

Supergewassen en supervee 

*Veredelen - kruisen van rassen om betere eigenschappen te krijgen. 

*Fokken- het kruisen van dieren voor betere opbrengst;  dieren voorplanten met beste eigenschap ; meer vlees, meer melk.

Waarom zijn er regels voor boeren? 

Veeteeltbedrijven: meer mest dan nodig. -> mestoverschot. ->
Teveel mestverspreiding over land ->

overbemesting. - meer mineralen dan grond/planten nodig heeft - mineralen komen in grondwater in natuurgebieden - > vermesting (eutrofiëring) -> milieuproblemen.

Eutrofiëring:

Eutrofiëring = vermesting

-> milieuproblemen:

1. sommige planten gaan exreem hard groeien/andere verdwijnen. Bijv: heide

2. Waterbloei -> snelle groei van algen/kroos -> afbraak van bacteriën kost véél zuurstof -> alle dieren in sloot dood. 

Hoe heet het troebel worden van het water als gevolg van vermesting?

1. eutrofiëring
2. turbulentie
3. uitspoeling
4. algenbloei

EUTROFIËRING ONTSTAAT DOOR

1. teveel voedingsstoffen
2. te weinig voedingsstoffen
3. teveel dieren in het water
4. alledrie antwoorden zijn goed

Eutrofiëring in water.
Waardoor sterven uiteindelijk de waterdieren zoals vissen?

1. Door gebrek aan zonlicht
2. Door gebrek aan zuurstof
3. Door gebrek aan voedsel

Verzuring van de bodem

ammoniak: stinkende gas in mest -> veroorzaakt verzuring. 

1. ammoniak in bodem -> bacterién zetten dit om in nitraat + salpeterzuur

2. ammoniak komt in lucht -> bij neerslag in bodem -> omgezet in salpeterzuur. 

Regels voor boeren

1. Ze mogen niet méér mineralen op land brengen dan hun gewassen op kunnen nemen. Daarom- verplicht hun  ‘mineralenboekhouding’ bijhouden.

2. Mest niet over het land verspreiden, maar met machine in de grond spuiten: mestinjectie (bron 9).

Hoe noem je het stinkende gas in mest, dat verzuring veroorzaakt?

Regels voor gewas-beschermingsmiddelen

2 eisen aan gewasbesch.middelen: 1.De middelen werken selectief: doden zo veel mogelijk alleen de plaagorganismen.

2,De middelen zijn biologisch afbreekbaar: af te breken door schimmels+ bact. -> Gif blijft dan niet heel lang in de bodem zitten.

Gifophoping

Gif lang in bodem? -> planten opname -> consumenten ook gifopname -> gifstoffen doorgave -> einde keten = gifophoping

Dusss..
Waarom zijn er zoveel regels voor boeren

1. Overbemesting/mestoverschot: regels voor bemesting

2. Gifophoping: regels voor gewasmeschermingsmiddelen

3. Welzijn van de dieren: regels voor het welzijn van de dieren.

Regels voor het welzijn van dieren

- Uiten van natuurlijk gedrag van dier graag.
-> Goede leefomstandigheden creëren.

-Belemmering natuurlijk gedrag? -> abnormaal gedrag; bv kippen pikken elkaar/ varkens bijten in stalen hekken.

-> Dus: Regels over minimale hoeveelheid ruimte + licht.