16.4 Ecosystemen kantelen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H16 Systeem aarde en de mens

Stelling:
de 'fosforkringloop' is geen kringloop
Geef een argument voor en een argument tegen.

Fosfaat terugwinnen in rioolwaterzuiveringsinstallaties.

In rwzi's wordt fosfaat uit het rioolwater gehaald. Zet de stappen in de juiste volgorde (antwoord op volgende slide):

1. PAO's nemen een overmaat aan P uit de omgeving op (hamsteren)

2. Aerobe omgeving

3. POA's verbruiken veel ATP en hierbij komt P (fosfor) vrij.

4. Fosfaat accumulerende organismen (PAO's) raken in de 'stress'

5. Nabewerking (dode bacterien) -> struviet (meststof)

6. Afvalslib onder anaerobe en nitraatarme opstandigheden

Wat is volgens jou de juiste volgorde?
(cijfers zonder streepjes invoeren)

Fosfaat terugwinnen juiste antwoord

In rwzi's wordt fosfaat uit het rioolwater gehaald:

6. Afvalslib onder anaerobe en nitraatarme opstandigheden

4. Fosfaat accumulerende organismen (PAO's) raken in de 'stress'

3. POA's verbruiken veel ATP en hierbij komt P (fosfor) vrij.

2. Aerobe omgeving

1. PAO's nemen een overmaat aan P uit de omgeving op (hamsteren)

5. Nabewerking (dode bacterien) -> struviet (meststof)

Stabiel ecosysteem

Ecosystemen zijn tot een bepaald niveau (dynamisch) stabiel: kleine veranderingen in abiotische of biotische factoren kunnen worden 'hersteld'.

Schommelingen in bijvoorbeeld
temperatuur en hoeveelheid zonlicht
of in aantallen van producenten of
predatoren zijn normaal.

Bijv zeehondenpopulatie in Waddenzee
herstelt van virusziekte.
 

Omslagpunt

Veranderingen kunnen zich opstapelen, tot het ecosysteem instabiel wordt. 

Na het overtreden van het omslagpunt ontstaat een nieuw ecosysteem en  terugkeer naar het oude ecosysteem is dan niet meer zo makkelijk.

In het nieuwe ecosysteem zie je meestal verlies van biodiversiteit.

Voorbeeld: Successie

Bij successie is er sprake van een reeks omslagpunten:

- andere soorten

- andere abiotische factoren

- kan niet zomaar terug

- vaak grotere biodiversiteit

(herhaling H8) Wat is een kenmerk van pioniersoorten?
(meer antwoorden mogelijk)

1. Veel zaden
2. Grote zaden
3. Leven vaak in symbiose
4. Brede tolerantiegrenzen voor abiotische factoren

Meer voorbeelden omslagpunt:

• Eutrofiering -->
   meer nitraat of fosfaat door wasmiddelen
   of kunstmest
• Woestijnvorming door droogte
• Versterkt broeikaseffect
• Massale sterfte koraalriffen door hogere
   temperatuur of verzuring
• .......

Plastic Soep oorzaak
omslagpunt

Deel plastic afval komt in zee

Plastic aangezien voor voedsel, of dieren raken er in verstrikt

Grote plastic eilanden en in het water.

Plastic-> afbraak tot microplastics en nanoplastics--> persistente

Wat betekent het als een stof persistent is en wat kan dat voor gevolg hebben?