§ 2.3 Collectieve goederen en het gevangenendilemma

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Collectieve goederen

In deze les leer je:

-Collectieve goederen en het gevangenendilemma

-Positieve externe effecten

-Meeliftgedrag

     

GOAL!

Collectieve goederen

Worden door de overheid geproduceerd. Er is geen andere aanbieder te vinden die het collectieve goed wil produceren.

consumenten kunnen niet worden uitgesloten.

Er wordt geen winst gemaakt 

Positieve externe effecten

Onbedoelde positieve invloed op de welvaart

Externe effecten klimaatakkoord

- Veiligheid: 

Verminderen arbeidsrisico’s die volgen uit het ongecontroleerd vrijkomen van

fossiele brandstoffen met gevaar voor brand, explosie of

blootstelling aan giftige of schadelijke stoffen.

Minder aardbevingen

Minder bosbranden

-Gezondheid

Schone lucht,  minder ziekte en geluidshinder

- Natuur

Minder stikstof

§ 2.3 Collectieve goederen en het gevangendilemma

In welke economische situaties ontstaat het gevangendilemma?

Kernwoorden:

- dominante actie

- collectieve goederen

In de volgende matrix is er ................... sprake van een dominante keuze van beide spelers.

In de volgende matrix is er geen sprake van een dominante keuze van beide spelers.

In de volgende matrix is er sprake van een dominante keuze van beide spelers:

Speler A kiest altijd voor keuze 1 en speler B kiest altijd voor keuze 2.
Dit is tevens het marktevenwicht.

Dominante keuze

Bij het gevangenendilemma is er altijd sprake van een dominante keuze.

Als een speler, ongeacht de keuze van de andere speler, altijd dezelfde keuze maakt, spreken we van een dominante keuze.

Collectieve goederen

De kenmerken van collectieve goederen zijn:

-Niet uitsluitbaar

-Niet rivaliserend (dat door de consumptie van het goed door één persoon er niet minder overblijft voor een ander).

Voorbeeld

Twee mensen, Leslie en Gerda, wonen aan de rand van een meertje. Dit meertje stroomt vaak over. Dit brengt bij beide personen schade aan tuin en huis van €1000,-. Ophoging van de oever kan dit probleem verhelpen. 

Ophoging kost € 1500,-.

Wordt de oever opgehoogd?

Maak de matrix wel/niet meebetalen

De oever wordt ........................... opgehoogd.
Als één van de twee betaalt, heeft de ander daar ook profijt van, zonder dat zij daarvoor hoeft te betalen.

Dit is het meeliftgedrag. Dit zorgt ervoor dat mensen nooit zelf voor collectieve goederen zullen zorgen.

De oever wordt niet opgehoogd.
Als één van de twee betaalt, heeft de ander daar ook profijt van, zonder dat zij daarvoor hoeft te betalen.

Dit is het meeliftgedrag. Dit zorgt ervoor dat mensen nooit zelf voor collectieve goederen zullen zorgen.

Prisoners’ dilemma

Als het Nash-evenwicht is gevonden, hoeft dat niet altijd het meest optimale uitkomst voor beide partijen te zijn. Kortom, er kan een cel zijn waarbij ze beide beter af zijn. Als dat het gevel is, spreken we van een gevangenendilemma of prisoners’ dilemma. Je komt niet op dit meest optimale uitkomst, omdat elke speler een dominante keuze heeft voor de andere actie.