Hoofdstuk 4. Gedrag - 4.4 Samen leven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

De rode kleur in de bek van het koekoeksjong is een ... voor de heggenmus om het koekoeksjong te voeren.

1. sleutelprikkel
2. signaal
3. prikkel
4. supranormale prikkel

Welke twee vormen van communiceren hebben mensen en dieren?

1. Vrolijk en boos zijn
2. verbaal en non-verbaal
3. Fluisterend en schreeuwend
4. Lachend en huilend

Door welke signalen willen dieren voor hun jonkies zorgen?

1. Gekke signalen
2. Normale signalen
3. Overdreven signalen
4. Gedreven signalen

Voorbeelden van verbaal gedrag zijn: lichaamshouding, geuren, kleuren, bewegingen en geluiden

1. Juist
2. Onjuist

4.4 Samen leven

Leerdoel:

- Je leert hoe dieren met elkaar samenwerken in een groep;

- Je leert wie de baas is;

- Je leert hoe dieren een partner vinden.

4.4 Samen leven

Omgaan met soortgenoten is Sociaal gedrag. Of het nou gaat om paren, vechten of elkaar voedsel brengen.

Er zijn grofweg 3 soorten sociaal gedrag:

• Territorium gedrag
• Voortplantingsgedrag ( bijv Balts, broedzorg) 
• Groepsgedrag

Leven in groepen

Groepsdieren werken samen.

Samenwerken gaat volgens een taakverdeling:
"wie doet wat".  

De baas in de groep

Het dominante dier is de baas over de onderdanige dieren in de groep.

Rangorde: een groep met dominante en onderdanige dieren, waar iedereen zijn plek kent.

Een rangorde brengt rust in de groep, de regels zijn duidelijk. 

Bij hennen heet de rangorde: pikorde.

Ruzie zonder vechten

Dreigen is het gedrag dat dieren vertonen als ze agressief en bang tegelijk zijn.

Bij dreigen bepaal je wie de sterkste is, zonder te vechten.

Dreigen kan leiden tot overspronggedrag.

Een dier vertoont dan gedrag dat op dat moment niet past.

Overspronggedrag

Wanneer dieren in geval van een ruzie geen vlucht-, dreig- of aanvalsgedrag laten zien, maar iets heel anders. Noemen we dit oversprong gedrag.

Voorbeeld: Een hond gaat zich krabben en vlucht.

Een partner vinden

Dieren vinden een partner door baltsgedrag te vertonen.

Dieren maken bij de balts gebruik van (overdreven) signalen.

Balts

De balts is om:

– Te laten zien dat je wilt paren; 

– Te laten zien hoe sterk of zorgzaam je bent
;

– De angst voor elkaar te verminderen
;

– Gelijktijdig klaar te zijn voor de paring.

Broedzorg

Na de paringsdans (balts) komt

het paren. Na het paren, komen

er jongen. Het uitbroeden van of

grootbrengen van de jongen, heet 

broedzorg.

Mamma krokodil  brengt de net uit het ei gekomen kinderen naar het water 

Het jong van de koningspinguin blijft warm tussen de poten van pappa of mamma pinguin

Aan het werk

Hoofdstuk 4. Gedrag

Paragraaf 4.4 Samen leven

Maken opdracht 1, 3 t/m 16

BEN JE KLAAR?
Samenvatten/begrippenlijst maken paragraaf 4.4

OF oefenen op www.biologiepagina.nl