Les 2 - Onderwerp en hoofdgedachte

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Doel van de les

• Je weet hoe communicatie tot stand komt
  
• Je weet wat de voorwaarden zijn voor een goede communicatie  
• Je weet wat onderwerp en hoofdgedachte zijn en waar ze meestal staan
  
• Je kunt een onderwerp en hoofdgedachte in een tekst herkennen
  
• Je kunt de hoofdgedachte van een tekst formuleren als die niet letterlijk in de tekst voorkomt
  

opwarmertje

Communicatie

De doelen zijn: activeren, amuseren, beschouwen, informeren en overtuigen.

Wat is de belangrijkste boodschap?

Welke boodschap wil je als zender meegeven aan je ontvanger (lezer of luisteraar)?

Als ontvanger stel je jezelf de vraag: wat wil de zender (schrijver of spreker) nu eigenlijk zeggen? 

Het helpt je om tot de kern van de boodschap door te dringen.

Onderwerp

De basis van elke boodschap, samengevat in een woord of een woordgroep.

 

Als zowel zender als ontvanger vertrouwd zijn met een onderwerp, dan hebben ze op dat vlak hetzelfde referentiekader. Dat vergemakkelijkt communicatie over het onderwerp.

Hoofdgedachte

Het belangrijkste dat de zender over een onderwerp zegt, samengevat in een zin. Soms staat deze letterlijk in de tekst. Let goed op het doel van de tekst om de hoofdgedachte te achterhalen.

De hoofdgedachte is iets anders dan het onderwerp. Twee teksten over hetzelfde onderwerp kunnen een heel andere hoofdgedachte hebben.

• Wat is het doel van deze tekst?
• Wat is de hoofgedachte?

• Wat is het doel van deze tekst?
• Wat is hier de hoofdgedachte?

Doel: informeren

Doel: overtuigen

‘Tata Steel mag van de provincie Noord-Holland langer doen over maatregelen die vervuiling moeten verminderen.’

‘Het sluiten van fabrieken van Tata Steel leidt tot sociaaleconomische problemen in

de regio.’

Voorkeursplaatsen

Onderwerp: (onder)titel, inleiding, slot, afbeeldingen.

Deelonderwerpen: tussenkoppen--> let op de kernzinnen. 

Hoofdgedachte: (onder)titel, inleiding, slot.

In je schrift

a. Bedenk een mogelijke hoofdgedachte bij onderstaand onderwerp.

b. Geef twee deelonderwerpen bij je onderwerp (passend bij je hoofdgedachte).

voetbal op kunstgras

Voorbeeld

Hoofdgedachte: 

Professionele voetbalclubs stappen af van voetballen op kunstgras. 

Deelonderwerpen: 

• gevaar voor gezondheid, 
• blessuregevoeligheid

Aan de slag (huiswerk) 34-37

• Maak opdracht 1 en 3b/c
• Lees de tekst 'De vloek van de wereldverbeteraars' 
• Maak opdracht 10-14
• Zoek de betekenis van de moeilijke woorden (37) en schijf deze op.
• Zet het woord in een zin (dit is een andere zin dan uit het boek).

Definitie onderwerp

Onderwerp: de basis van elke boodschap, samen te vatten in een woord of een woordgroep.

Als zowel zender als ontvanger vertrouwd zijn met een onderwerp, dan hebben ze op dat vlak

hetzelfde referentiekader. Dat vergemakkelijkt communicatie over het onderwerp. 

Definitie hoofdgedachte

Hoofdgedachte: het belangrijkste dat de zender over een onderwerp zegt,
samen te vatten in een zin.