6.2. Karel de Grote, vader van Europa RZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

6.2. Karel de Grote, vader van Europa

OP TAFEL: 

IPAD dicht, schrift voor aantekeningen GS + pen

Routeplanner deze les: 

• Nieuw hoofdstuk, de middeleeuwen
• Nieuwsbericht
• Opdracht (handelingsdeel) omgaan met bronnen + verhaal 
• Les inhoudelijk: Clovis => Karel de Grote => Standenmaatschappij => Leenstelsel => Feodalisme
• Werken aan huiswerkopdrachten

nos.nl

Leerdoelen deze les: 

• Je kunt uitleggen hoe het christendom zich over Europa verspreidde
• Je kunt uitleggen waarom Karel de Grote tot keizer gekroond werd.
• Je kunt het feodale stelsel beschrijven.
• Je kunt bewijzen dat Karel de Grote aandacht had voor het christendom, onderwijs en kunst.

Kijk even goed naar deze kaart:

Wat heeft de vorige afbeelding te maken met het einde van het (West) Romeinse Rijk?

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding?

1. de Grote Volksverhuizingen
2. Invallen
3. Migratie
4. Val van het Romeinse Rijk

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Onrustige tijden in Europa

500-800

• Na de val van het West-Romeinse Rijk waren er veel oorlogen
  
• Reizen was gevaarlijk en de meeste mensen leefden in dorpjes.
  
• De veilige wegen waren weg gevallen 

• Grote steden, zoals Rome, waren er niet (meer)
  

In de gebieden in het westen van Europa waar de Romeinen de baas waren, namen nu Germaanse stammen (zoals de Franken, Saksen, Juten, Vandalen en Friezen) het bestuur over. Deze stammen voerden in de eeuwen daarna regelmatig oorlog met elkaar.

481, koning Clovis

Soorten historische bronnen

• Geschreven bronnen

• en 

• ongeschreven bronnen 

Wanneer is de bron gemaakt?

• primaire/directe bron

• secundaire/indirecte bron 

Wanneer is de bron gemaakt?

• primaire/directe bron

• Secundaire/Indirecte bron 

Eerst een verhaal/een bron

"we gaan terug naar het jaar 481..."

Doel van het verhaal: 

Bronnen leren beoordelen

Maak nu de opdracht bij het verhaal: 

 Beantwoord de volgende vragen hieronder en schrijf de antwoorden op. Je werkt individueel (dus alleen) aan deze opdracht, opdracht is een handelingsdeel O/V resultaat: 

1.  Wat vond je van het verhaal?

2. Welke personen en volken kwamen voor in het verhaal?

3. Wat heb je ervan geleerd?

4. Het verhaal wat ik je heb verteld over de bekering van Clovis is opgeschreven door de Bisschop Gregorius. Het verhaal wordt gebruikt als historische bron. De Bisschop is een gelovige man, een belangrijk persoon van de kerk. Maakt dat het verhaal, deze bron, betrouwbaar of juist niet?

5. De Bisschop Gregorius (707-776 n.C) leefde zelf na de tijd van Clovis (465-511 n. C). Maakt dat het verhaal betrouwbaar waarom wel of waarom niet?

Koning Clovis: 

• In 481 werd Clovis koning van de Franken
•  ontstaan het Frankische Rijk dat het sterkste koninkrijk van West-Europa werd.
• Clovis werd christen, in het Frankische Rijk werd iedereen christen ==> Kerstening 
• Na Clovis' dood viel het Frankische Rijk uiteen. Het rijk werd onder zijn vier zonen verdeeld.

Karel de Grote

• Na opnieuw eeuwen van oorlog werd Karel de Grote in 768 tot koning van de Franken gekroond.
• Breidde het gebied enorm uit, versloeg de Friesen en de Saksen
• Hij deed ook zijn best om deze stammen te kerstenen, monniken en priesters hielpen daarbij
• priesters en monniken = geestelijkheid = een stand

Drie standen

De eerste stand:

De geestelijken. Zij zorgden voor alles wat met geloof te maken had.

De tweede stand:

De adel. Zij bestuurden het land, verzorgden de rechtspraak en verdedigden het land als er oorlog was. 

De derde stand:

De rest van de bevolking. Zij zorgden voor het voedsel.

STANDENMAATSCHAPPIJ

In de standenmaatschappij van de middeleeuwen stond de geestelijkheid in theorie boven de andere standen, omdat de geestelijken dichter bij God zouden staan. Maar in de praktijk legde de adel zich hier natuurlijk niet bij neer.

Klik op de afbeelding

!

Karel van koning naar keizer:

• In 795 werd Leo III gekozen als paus = leider van de katholieke kerk 
• Veel opstanden bij de paus in Rome, Karel kwam helpen met een groot leger
• Leo III erg blij en kroonde in 800 Karel tot keizer
• na de val van het West-Romeinse Rijk weer een keizerrijk in West-Europa.

De groei van het Frankische Rijk in de achtste en negende eeuw => 

Enorm Rijk: 

• Geen hoofdstad
• Karel trok rond van stad naar stad, maar kon niet overal tegelijk zijn 
• Karel de Grote gebruikte het leenstelsel om zijn rijk te besturen = feodalisme

De leenman

De leenheer:

Karel de Grote

Het leen (de grond) dat de leenman 'in leen' krijgt.

De vier plichten van een leenman:

• Hij moest trouw zweren aan de koning; 
  
• Hij moest zijn gebied besturen en er recht-spreken;
  
• Hij moest jaarlijks belasting aan de koning betalen; 
  
• Als er oorlog was in het Rijk, moest hij met zijn eigen soldaten meevechten in het leger van de koning.

De leenman zweert trouw aan zijn leenheer, Karel de Grote.

Het leenstelsel / feodalisme

• Karel de Grote kon zijn land niet alleen besturen.
  
• Daarom kreeg hij hulp van vazallen: mannen die met hem meevochten
  

• Zijn trouwste vazallen kregen als beloning ieder een gebied in leen. 
  
• Zij mochten dit namens hem besturen: zij werden zijn leenmannen.
• Het leenstelsel heet ook wel: feodalisme

Leenstelsel

Ook: feodale stelsel

Middeleeuwse vorm van bestuur, waarbij de koning grond uitleent aan de adel die hem in ruil helpt met het bestuur

Leerdoelen deze les: 

• Je kunt uitleggen hoe het christendom zich over Europa verspreidde
• Je kunt uitleggen waarom Karel de Grote tot keizer gekroond werd.
• Je kunt het feodale stelsel beschrijven.
• Je kunt bewijzen dat Karel de Grote aandacht had voor het christendom, onderwijs en kunst.

Huiswerk 

6.2 Karel de Grote, vader van Europa

Vragen 1 t/m 9C