8.2 Een nieuwe samenleving (2)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Vooraf

Voor het einde van de timer, zorg je dat je klaar bent voor de les (dus niet pas als de timer voorbij is....)

Lessonup

• Gebruik je eigen naam (smiley/emoji mag)

• Gebruik elke keer dezelfde naam!

Rules!

• We respecteren elkaar en elkaars spullen; we laten elkaar uitspreken en behandelen elkaar met respect.
• Je komt goed voorbereid naar de les; materiaal goed voor elkaar, ingelezen, etc.
• Eten, drinken of naar het toilet doen we zoveel mogelijk na de les of in de pauze
• De telefoon blijft in de tas, broekzak (o.i.d) tenzij anders wordt aangegeven.
• We gebruiken de laptop uitsluitend voor schooldoeleinden
  

Maak de correcte oorzaak-gevolg verbanden met de onderstaande zinnen

Enclosure acts:

Verbeterde landbouw technieken

Toename bevolkingsomvang

Meer vraag naar textiel

Financiële problemen pachtboeren

Urbanisatie

Concentratie van landbouwgrond in handen van grootgrondbezitters

Hogere landbouwopbrengst

Dalende voedselprijzen

Toename huisnijverheid

Dalende prijzen producten

Wat is het sociaal darwinisme?

1. Het idee dat de mens superieur is aan de andere organismes
2. Het idee dat door evolutie de blanke mens superieur is aan de andere 'rassen'
3. Het idee dat de blanke mens zich beter heeft aangepast aan zijn omgeving
4. Het idee dat alleen blanke mensen door evolueren, terwijl anderen dit niet meer doen

Vanaf welke leeftijd werkten kinderen in de fabrieken?

1. 5 jaar
2. 8 jaar
3. 10 jaar
4. 12 jaar

Waarom zouden liberalen weinig doen om de situatie van arbeiders te verbeteren?

1. Omdat zij zich zo weinig mogelijk met de economische vrijheid van mensen wilden bemoeien
2. Omdat zij vonden dat de arbeiders het niet zo slecht hadden
3. Omdat het hun niet zoveel interesseerde wat er met de arbeiders gebeurde
4. Omdat zij zelf er enorm veel geld aan verdienden

Waarom zouden de arbeiders zelf niet kunnen doen aan het omstandigheden?

1. De meeste arbeiders hadden geen stemrecht, omdat ze niet genoeg belasting betaalden
2. De meeste arbeiders waren zich niet bewust van de slechte omstandigheden
3. De arbeiders werden weggejaagd bij de stemhokjes door knokploegen van de liberalen
4. Er waren geen stemlocaties in arbeiderswijken, om te voorkomen dat ze gingen stemmen.

Leef je in: jij bent een fabrieksbaas in de negentiende eeuw, één van je werknemers legt het werk neer en eist beter loon. Wat doe je?

De andere werknemers in jouw fabriek leggen nu ook het werk neer en eisen beter loon en betere werktijden. Wat doe je?

Korte samenvatting

• In de 18e eeuw werden grote stukken land opgekocht door grootgrondbezitters > door schaalvergroting en innovaties steeg de voedselproductie > hierdoor gingen voedselprijzen omlaag > boeren die niet genoeg meer konden verdienen aan de landbouw gingen nijverheidsproducten maken thuis (huisnijverheid) > door het overschot aan nijverheidsproducten daalde ook hier de prijzen van > met de uitvindingen van de stoommachine verplaatste de productie naar de steden > verarmde boeren hadden geen andere optie dan te vertrekken naar de stad (urbanisatie) > Industriële revolutie
  

• Doordat stoommachines groot en duur waren, konden alleen rijke mensen dit soort investeringen doen. Door de lonen laag te houden konden zij maximale winst behouden, door het overschot in werknemers konden werknemers niets doen om hun positie te verbeteren.

• Door de industrialisatie groeide ook de vraag naar grondstoffen. Waar men in eerste instantie weinig interesse had in Afrika, was dat in 20ste eeuw wel anders. Afrika was rijk aan grondstoffen en werd in hoog tempo gekoloniseerd. Waar in het 17-eeuwse kolonisatie ging om handel, was de 20-eeuwse kolonisatie gebaseerd op uitbuiting en daarom spreken we van modern imperialisme.
  

Korte samenvatting

•  Het modern imperialisme leidde tot nationalisme. Hoe meer land je bezat hoe meer productie des te welvarende was jou land en dus machtiger (land = macht).

• Dit superioriteitsgevoel wordt verwoord in het gedicht van Kipling The white mans burden; de superieure Europeaan heeft als taak om de 'achterlijke' Afrikaan op te voeden. Dit zagen zij als een verantwoording voor de kolonisatie van Afrika. Tijdens het congres van Berlijn 1885 werd op de tekentafel heel Afrika verdeeld onder de Europese grootmachten.

• Het Nederlands imperialisme richtte zich op de koloniën die Nederland als sinds de 17e eeuw bezat; Nederlands Indië. Nederland eiste dat boeren 20% van hun grond moesten gebruiken voor producten voor Nederland (cultuurstelsel). Nederlands-Indië werd hiermee een leverancier van industriële grondstoffen.
  

Gebeurtenis, verschijnsel, ontwikkeling

Een gebeurtenis vindt plaats op een bepaald moment en op een bepaalde plaats. Vergelijkbare gebeurtenissen die steeds op een andere plek plaatsvinden, vormen een verschijnsel. Er is sprake van een ontwikkeling als in de omvang van het verschijnsel iets veranderd.

Vakbonden

• 'Samen sta je sterk'

• Vakbonden: organisatie die een groep werknemers vertegenwoordigt en zich inzet voor de belangen van die groep.

• 1830 Charteristen; via de parlementaire weg verandering te weeg brengen. 

• People's Charter
  

Communisme

• De bourgeoisie (fabrieksbazen 'nieuw geld') worden steeds rijker en machtiger ten koste van het proletariaat (de armsten) > verelendung.

• Op diepte punt zou het proletariaat overal ter wereld in opstand komen. Er zou een proletarische dictatuur komen tot het volk er aan toe is om in perfecte harmonie samen te kunnen leven: communistische heilstaat.

1) Samenleving zonder bezit

2) Productiemiddelen van het collectief niet de individu

3) Beslissingen door het volk voor het volk

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Plaats de fasen van het communisme op de juiste plek

Proletarische dictatuur

communistische heilstaat

Revolutie

Verelendung (Situatie wordt steeds erger voor arbeiders)

De communistische revolutie kwam in alle Europese landen niet van de grond. Waarom niet?

1. Omdat geleidelijk aan de situatie voor arbeiders verbeterde in Europa
2. Omdat men in Europa niet in opstand wou komen uit angst voor gevolgen
3. In Europa was eigenlijk iedereen liberaal
4. Het boek van Marx: Communist Manifest was verbonden in Europa

Socialisme

• In de loop van de negentiende eeuw al veel verbeteringen in gang gezet (dus geen verelendung)

• Sociaaldemocraten willen via de politieke weg verandering te weeg brengen, niet via revolutie.

• Emancipatiebeweging; met algemeen kiesrecht zouden de verschillen tussen de klassen verdwijnen

Homework

Lezen:

Maken: 3, 5 en 6