Leesvaardigheid 6vwo

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Tekst Wat antivaxers met neofascisten verbindt? Nostalgie

1 Wat is het onderwerp van de tekst? (4pt)

2 Uit welke alinea(‘s) bestaat de inleiding? (4pt)

3 Uit welke alinea(‘s) bestaat het slot? (4pt)

Het middenstuk van de tekst kan ik drie opeenvolgende delen worden onderverdeeld, die van de volgende kopjes kunnen worden voorzien: 

 deel 1: Jeugdsentiment 

 deel 2: Valse (en makkelijke) vergelijking 

 deel 3: Vooruitgangsgeloof en ondergangsdenken       

4 Bij welke alinea begint deel 2 Valse (en makkelijke) vergelijking? (4pt)

5 Bij welke alinea begint deel 3 Vooruitgangsgeloof en ondergangsdenken? (4pt)

6 Wat is het verband tussen de eerste zin van alinea 1 en de rest van de alinea? (3pt)

1. oorzaak-gevolgverband
2. opsommend verband
3. samenvattend verband
4. toelichtend verband

7 ‘De belangrijkste reden (…).’ (al. 4) De belangrijkste reden waarvoor? (3pt)

8 Wat is de strekking van alinea 4 tot en met alinea 7? Antwoord in volledige zinnen en gebruik niet meer dan 35 woorden. (4pt)

9 ‘De beste vriend van het pessimisme, las ik ergens, is een slecht geheugen (…).’ (al.5) Wat bedoelt de schrijver hiermee? Antwoord in volledige zinnen en gebruik niet meer dan 40 woorden. (4pt)

10 ‘In werkelijkheid snijdt nostalgisch denken dwars door de klassieke links-rechtstegenstellingen.’ (al.8) Wat bedoelt de auteur met deze zin? (3pt)

Om de functies van alinea’s aan te duiden worden onder andere de volgende functiewoorden gebruikt: alternatief, bewijs, constatering, definitie, nuancering, onderbouwing, samenvatting, verklaring(en), voorbeeld(en) en voorwaarde.   

11 Welke functie hebben alinea 9 en 10 samen ten opzichte van de zin ‘Linkse pessimisten … de chaos. ‘ in alinea 8? (3pt)

12 Geef de argumentatie in alinea 11 weer in een schema met vijf blokjes. Gebruik als standpunt de zin Nostalgische denkers vergeten vaak dat de competitie tussen heden en verleden bijzonder oneerlijk verloopt. Dat is blokje 1. Geef zelf de volgende 4 blokjes. Gebruik het invulblad op de bijlage. (8pt)

13 'Dode denkers uit het verleden laten zich makkelijker inlijven, (...).: (al. 12) Wat bedoelt de schrijver met deze zin? (3pt)

14 'De meest paradoxale vorm van nostalgie is de gedachte dat we vroeger wél nog in vooruitgang geloofden.' (al. 13) Waarom noemt de schrijver deze vorm van nostalgie 'paradoxaal'? (4pt)

In alinea 14 vind je een redenering. De functie van de zinnen in deze redenering kan met behulp van functiewoorden worden weergeven.

Noteer achter elke zin het juiste functiewoord. Je mag een functiewoord meer dan eens gebruiken. Kies uit: afweging, argument, conclusie, kritiek, nadeel, nuancering, standpunt, toegeving, verklaring, voorbeeld, vraagstelling, weerlegging.(6pt)

15

16 Toen de politicoloog Francis Fukuyama in 1989 het 'einde van de geschiedenis' afkondigde, (...).' (al. 16) Wat bedoelde Fukuyama met het 'einde van de geschiedenis"? (4pt)

17 Wat wil de schrijver zeggen met zijn verwijzing naar de film Midnight in Paris van Woody Allen? (al. 18) (3pt)

1. dat er in elke tijd mensen zijn die heimwee hebben naar vroeger
2. dat er nooit een tijd was waarin de toekomst geïdealiseerd werd
3. dat het verleden door veel Fransen onterecht geïdealiseerd werd
4. dat mensen soms niet beseffen in wat voor mooie tijd ze leven

18 Leg uit waarom de titel Wat antivaxers met neofascisten verbindt? Nostalgie' enerzijds wel en anderzijds niet goed gekozen is door de volgende zinnen aan te vullen. (4pt)

a De titel Wat antivaxers met neofascisten verbindt? Nostalgie' is wel goed gekozen, omdat...

b De titel 'Wat antivaxers met neofascisten verbindt? Nostalgie' is niet goed gekozen, omdat…

19 Welke van de onderstaande zinnen geeft het beste de hoofdgedachte weer van tekst 1? (4pt)

A De verheerlijking van en gouden tijdperk uit het verleden wordt vaak
gezien als een kenmerk van politiek conservatisme, maar in werkelijkheid
komt nostalgisch denken voor bij zowel linkse als rechtse denkers.

B Het is een illusie om te denken dat er ooit een tijd bestond waarin het
vooruitgangsoptimisme dominant was, want de pessimisten en nostalgici
zijn altijd in de meerderheid geweest.

C In onze samenleving worden de breuklijnen overal groter en dieper,
verdwijnt het sociale vertrouwen, neemt de polarisatie toe en staat de
democratie steeds meer onder druk.

C In onze samenleving worden de breuklijnen overal groter en dieper,
verdwijnt het sociale vertrouwen, neemt de polarisatie toe en staat de
democratie steeds meer onder druk.

D Nostalgie moet met argwaan benaderd worden, want ze is vaak gebaseerd op jeugdsentiment, ziet alles wat vroeger niet goed was, over het hoofd en verbindt het verleden ten onrechte met vooruitgangsdenken.

20 In de tekst kunnen meerdere schrijfdoelen onderscheiden worden. Welke combinatie van schrijfdoelen geeft de beste typering? Kies het juiste antwoord en licht het toe met verwijzing naar de tekst. (6pt)

Lees tekstfragment 1 en beantwoord vraag 21 en 22.

tekstfragment 1

21 ‘Nostalgie is verlangen naar een tijd dat alles nog mogelijk was, naar een tijd dat we de toekomst die voor ons lag nog niet hadden volgeleefd met wat inmiddels ons verleden is.’ (al. 3) Bij welke twee afzonderlijke alinea’s in de eerste helft van tekst 1 sluit dit citaat aan? Licht je antwoord toe. (4pt)

22 Hebben de auteurs van tekst 1 en tekstfragment 1 dezelfde opvatting over wat nostalgie niet is en wat het wel is? Licht je antwoord toe. (4pt)