MTH leerjaar 1, blok 1, les 5

• MTH
• MBO
• Studiejaar 1

MTH, leerjaar 1, les 5 

Wat mag je wel en wat mag je niet?

Programma

• Herhalen wet BIG

• Voorbehouden handelingen

• Medisch technische handelingen

• Bevoegd en bekwaam

Wet BIG

Wet BIG staat voor Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg.

 

De doelen van deze wet zijn:  

• de kwaliteit van de gezondheidszorg bevorderen en bewaken; • zorgvragers beschermen tegen onzorgvuldig en ondeskundig 

    handelen

De wet geldt alleen voor mensen die beroepsmatig met zorgvragers werken, zoals verpleegkundigen en artsen. 

Dat betekent dat vrijwilligers in de gezondheidszorg en mantelzorgers (zoals familieleden) buiten deze wet vallen. 

Onder individuele gezondheidszorg valt het beoordelen, onderzoeken, verbeteren, beschermen en herstellen van iemands gezondheid.

Belangrijke onderdelen van de Wet BIG zijn:  

• beroepenregulering; 

• voorbehouden handelingen; 

• tuchtrecht. 

De Wet BIG maakt onderscheid tussen twee groepen zorgverleners. De eerste groep bestaat uit de volgende beroepen:  

• apothekersassistent; 

• diëtist; 

• ergotherapeut; 

• huidtherapeut; 

• logopedist; 

• mondhygiënist; 

• podotherapeut; 

• tandprotheticus; 

• verzorgende in de individuele gezondheidszorg (VIG’er).  

Voor deze beroepen legt de Wet BIG vast aan welke eisen de opleiding tot het beroep moet voldoen. Zorgverleners in deze beroepsgroepen staan echter niet geregistreerd in het BIG-register en het medisch tuchtrecht is niet op hen van toepassing. 

Voor de tweede groep beroepen zijn de opleidingseisen ook wettelijk vastgelegd.

Daarnaast is voor deze groep zorgverleners registratie in het BIG-register verplicht. 

Het medisch tuchtcollege is bovendien op hen van toepassing. 

Bij deze tweede groep gaat het om zorgverleners in de volgende beroepsgroepen:  

• verpleegkundigen; 

• artsen; 

• tandartsen; 

• verloskundigen; 

• fysiotherapeuten; 

• gezondheidszorgpsychologen; 

• psychotherapeuten;

 • apothekers

De doktersassistent valt niet onder de wet BIG.

Er is ook nog een groep ‘overige beroepen’ in de gezondheidszorg.

Hieronder vallen bijvoorbeeld zorgverleners die werken als medewerkers maatschappelijke zorg, zorghulp of helpende. 

Voor deze overige beroepen zijn geen wettelijke opleidingseisen vastgelegd en bestaat geen registratie in het BIG-register. 

Deze beroepen vallen ook niet onder het medisch tuchtrecht

BIG register:

-Opleidingseisen wettelijk 

  vastgelegd.

- Registratie BIG register verplicht

- Medisch tuchtcollege 

- Voor iedereen toegankelijk

- Elke 5 jaar herregistratie (2080 uur)

Handelingen

Sommige medische handelingen brengen risico’s met zich mee voor de zorgvrager als ze door ondeskundige zorgverleners worden uitgevoerd. 

We maken bij deze handelingen onderscheid tussen voorbehouden handelingen en risicovolle handelingen.

Voorbehouden handelingen zijn risicovolle handelingen die vastgelegd zijn in de Wet BIG. Zo wordt geprobeerd om de veiligheid van deze handelingen te garanderen. 

Per voorbehouden handeling staat aangegeven welke zorgverlener bevoegd is om deze handeling zelfstandig uit te voeren. 

Handelingen

Naast voorbehouden handelingen bestaan er nog andere risicovolle handelingen.

Deze staan niet beschreven in de Wet BIG. 

Organisaties moeten zelf vastleggen welke handelingen zij risicovol vinden. 

Handelingen

Medewerkers moeten bij het uitvoeren van risicovolle handelingen wel aan dezelfde eisen voldoen als bij voorbehouden handelingen. 

In de Wet BIG valt dit onder ‘zorgvuldig handelen’.  

Het is dus puur een wettelijk verschil. In de praktijk maakt het voor zorgverleners geen verschil of een handeling risicovol of voorbehouden is.

Voorbehouden handelingen

Voorbeelden van voorbehouden handelingen zijn:   

• injecteren;  

• puncteren, bijvoorbeeld bij  venapunctie (bloedafname);  

• katheteriseren bij mannen; 

• katheteriseren bij vrouwen;  

• een gastrostomiekatheter inbrengen; 

• een neusmaagsonde inbrengen;  

• een suprapubische katheter  inbrengen; 

• een tracheacanule uitzuigen. 

Risicovolle handelingen

Voorbeelden van risicovolle handelingen zijn:   

• een verblijfskatheter verwijderen; 

• een stoma spoelen; 

• zuurstof toedienen; 

• hechtingen verwijderen;   

• sondevoeding toedienen;  

• bloedsuiker bepalen;  

• de bloeddruk meten; 

• een klysma toedienen. 

Wanneer denk jij dat je een handeling mag uitvoeren?

Voorwaarden om een voorbehouden handeling te mogen uitvoeren door een doktersassistent:

• opdracht van de arts: 

• mogelijkheid van tussenkomst (en toezicht = aanwezigheid) van de arts:

o m.u.v. griepvaccinatie en venapunctie. 

• deskundigheid = theoretisch en praktische scholing

• bekwaamheid = voldoende ervaring hebben om de handeling zelfstandig uit te voeren.

Voorwaarden om een medisch technische handeling te mogen uitvoeren door een doktersassistent:

• deskundigheid = theoretisch en praktische scholing

• bekwaamheid = voldoende ervaring hebben om de handeling zelfstandig uit te voeren.

Tijdens de theorielessen leer je:

1. Kennis
2. Vaardigheden

Tijdens de praktijklessen leer je:

1. Kennis
2. Vaardigheden

Bevoegdheid.

Als je een opleiding hebt gevolgd (deskundigheid) en bekwaam bent, dan ben je ook bevoegd om een handeling uit te voeren.

Als je wel bent opgeleid maar niet bekwaam bent, dan mag je een handeling niet uitvoeren.

Onbekwaam is dus automatisch ook onbevoegd. 

We onderscheiden drie vormen van bevoegdheid:

• zelfstandige bevoegdheid

• functionele zelfstandigheid

• niet-functionele zelfstandigheid.