4.4 Op weg naar een totalitaire staat

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

4.4 Totalitair regime

Een gewone dictatuur?

Weet je nog?...

Stalin was een dictatuur maar dat niet alleen ook een totalitair regime:

het is een dictatuur gebaseerd op een ideologie

eenpartijenstelsel, censuur, propaganda, geheime politie, terreur etc.

Totalitaire systemen

Een totalitair systeem voldoet aan 3 kenmerken, de invulling van de kenmerken kunnen verschillen per land.
1.  Dictatuur

2. Gelijkschakeling

3. Terreur

4. Ideologie 

uitleg

Een dictatuur is een regeringsvorm waarin alle macht bij één persoon of bij een kleine groep mensen, bijvoorbeeld een politieke partij berust.
(ook de rechtspraak ligt bij deze partij/persoon). Er is geen sprake van democratie

uitleg

Mensen indoctrineren (manipuleren) tot dat men allemaal hetzelfde denkt. Dit wordt bereikt door bijvoorbeeld censuur, propaganda en persoonsverheelijking (van de leider).

uitleg

Terreur, ander woord schrikbewind: beteken de  manier van regeren waarbij de bevolking blootstaat aan door de overheid toegepast geweld. Denk werkkampen, concentratiekampen en geweld op straat.

Uitleg

Een ideologie is een plan om voor een ideale samenleving - dit plan heeft gevolgen voor alle onderdelen voor de samenleving  - de individueën, de politiek, de economie, de cultuur. Ideologieën zijn bijv. het liberalisme, het socialisme, het communisme en het fascisme - de laatste twee zijn geschikt voor een totalitaire staat.

Op de afbeelding zie
je de Oktoberrevolutie.
Wie is wie?

1. 1 = Stalin, 2= Lenin
2. 1 = Lenin, 2= Stalin
3. 1 = Hitler, 2= Stalin
4. 1 = Lenin, 2 Hitler

Welke gegevens passen bij de februarirevolutie en welke passen bij de oktoberrevolutie?

Februarirevolutie

Oktoberrevolutie

Staatsgreep door de Bolsjewieken

Tsaar Nicolaas II afgezet

Communisme ingevoerd

Doema (regering) neemt macht over

Lenin neemt macht over

Bestuur sluit vrede van Brest-Litvosk

Welke ideologie hing Stalin aan?
Noem drie kenmerken van deze ideologie

Kun je drie landen noemen die nog steeds communistisch zijn?

Maakte Stalin een extreemlinkse of een extreemrechtse totalitaire staat?

1. Stalin maakte een extreemlinkse totalitaire staat
2. Stalin veranderde zijn keuze steeds
3. Stalin maakte geen totalitaire staat
4. Stalin maakte een extreemrechtse totalitaire staat

Dictatuur of totalitair?

Een dictatuur hoeft niet totalitair te zijn .... als de dictator gewoon absolute gehoorzaamheid wil en alle macht --> dictatuur.

Een totalitaire staat gaat verder .... de dictator heeft een ideologie voor ogen, hij wil dat de staat wordt ingericht volgens een ideaal, bijv. dat van het communisme

Totalitaire staat

Om dat ideaal te bereiken (dat kan extreem-rechts zijn --> Hitler) of extreem-links (Stalin, Noord-Korea) zijn er middelen.

De bevolking moet dus worden opgevoed in dat ideaal en er in geloven. Hun hele persoonlijk leven wordt hierdoor beïnvloed. 

Op school in de les

Hoeveel kinderen je krijgt - de jeugdclub - de media etc.

INDOCTRINATIE

Manipulatie, propaganda en indoctrinatie

Extreem links/rechts

Midden

Censuur

Manipulatie

Indoctrinatie

Vrije pluriforme pers

Mediawet

Propaganda

Is de indoctrinatie bij Pavlik geslaagd? Leg je antwoord uit

Waarom is het verhaal dat gemaakt is rondom Pavlik een goed voorbeeld van een totalitaire staat?

Wat hoort bij wie?

Oorlogscommunisme

Vijfjarenplan

Planeconomie

Nieuwe Economische Politiek

Collectivisatie

Communistische revolutie door de partij

Communistische revolutie door één leider

Visie Marxisme:
De communistische revolutie wordt door de arbeidersklasse geleid.

Visie Leninisme:
De communistische revolutie wordt door de partij geleid.

Visie Stalinisme:
Communisme met één man als leider (Stalin zelf).

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een Goelag, een strafkamp.

• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.
• Iedereen die werd aangegeven bij de geheime politie kon ook familie zijn
   werd   zonder proces gevangengezet.
  

Propaganda

Dit schilderij moet laten zien hoe goed het gaat in de Sovjet-Unie.

1. Er leven gezonde mensen.
2. Gewone mensen kunnen een auto bezitten.
3. De akkers staan vol graan.
4. Er is moderne industrie/stroomvoorziening

Propaganda

Dit schilderij laat zien dat:

1. Er gezonden en sterke mensen wonen in de SU.
2. De vrouwen met veel plezier aan het werk gaan.

3. Boeren worden verheerlijkt (helden van de SU.)

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een
   oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen (onder Lenin én Stalin) stond de uitkomst al vast
   voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

De Grote Terreur

• Stalin zag overal tegenstanders (paranoide), vooral in mensen die een
   belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
  
  
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en
   veroordelen.
  
  
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

De Grote Terreur

Tijdens de Grote Terreur (1934-1938), die de Sovjet-Unie teisterde, verdwenen honderdduizenden burgers in werkkampen of belandden voor het vuurpeloton. De achterdocht van één man, Stalin, was daarvoor verantwoordelijk. De showprocessen, waarin gehersenspoelde partijbonzen hun misdaden bekenden, vormden slechts het topje van de ijsberg.

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het
   beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider:
   een vader voor het volk.
  
  
• Dit heet persoonsverheerlijking (overal beelden, portretten van Stalin)

Persoonlijkheidsverheerlijking

Stalin greep na de dood van Lenin de macht en positioneerde zichzelf na 1928 als de opvolger van de gestorven grote leider. Kritiek op Lenin werd een groot taboe en de partijtop streed om de titel van ‘trouwste leninist’. Hiermee werd Stalin ook een soort van onfeilbare heerser, die in alles het werk van Lenin voortzette. Stalin bond in de late jaren ’20 en de jaren ’30 ook de strijd aan met het christendom, dat volgens de communisten ‘opium voor het volk’ was. Geestelijken werden vervolgd en de Russisch Orthodoxe Kerk werd hard aangepakt. Stalin zorgde er wel voor dat de gewone Rus nieuwe personen kreeg om te aanbidden in plaats van de oude heiligen, namelijk Lenin en Stalin zelf.

Welk woord hoort niet bij het plaatje?

1. Indoctrinatie
2. Propaganda
3. Persoonsverheerlijking
4. Showproces

Wat gebeurde er bij de Grote Terreur?

1. Een paarmensen werden gelijk vermoord
2. Veel mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
3. Belangrijke mensen werden naar strafkampen verbannen of vermoord
4. Veel mensen werden naar het front gestuurd

Acht kenmerken totalitaire staat:

1)  Landsbelang staat boven individu
2) De leider is allesoverheersend

3) Eenpartijstelsel, geen parlementaire democratie

4) Massamedia: propaganda en
     censuur (controle op inhoud)
5) Jeugd wordt geïndoctrineerd 
     (moeten naar jeugdkampen)

6) Veel (leger)parades (militairisme)

7) IJzeren handhaving van de orde door geheime politie (terreur)

8) Onderdanen leven in permanente angst, zo oppositie uitsluiten (Goelags)

Anno 2020

Kennen wij een hedendaags totalitair regime? 

Begrippen uit deze les:
Kun jij ze in eigen woorden uitleggen?

1. Leninisme
2. Stalinisme
3. Dictatuur
4. Persoonsverheerlijking
5. Zuiveringen
6. Totalitair
7. Showprocessen
8. Goelag

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Ik begrijp wat een totalitaire staat inhoudt

010

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃