H7: Politieke besluitvorming (2)

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

POLITIEK

H7: Politieke besluitvorming

Leerdoelen

Waar gaan we vandaag mee aan de slag?

Aan het einde van de les:

- weet je wat de politieke besluitvorming precies is

- hoe pressiegroepen en de media de politieke besluitvorming kunnen beïnvloeden. 

Waarom is dit een maatschappelijk probleem?

En wat gebeurt hier mee?

Terugblik op vorige les

H6.1: Het parlement

Tweede Kamer (150)

Eerste Kamer (75) 

Fractie(voorzitter)

Coalitiepartijen

Oppositiepartijen 

H6.2: Rechten parlement

Wetgevend: stemrecht, recht van initiatief (TK), recht van amendement (TK)

H6.2 Rechten parlement

Controlerend: vragenrecht, recht van interpellatie, recht van onderzoek, budgetrecht, recht van motie. 

Om hun wetgevende taak uit te kunnen voeren hebben Kamerleden het stemrecht, het recht van het recht van initiatief en het recht van..........

1. Interpellatie
2. Amendement
3. vragen stellen
4. Motie

De Kamer is het niet eens met de wijze waarop de bouw van een nieuwe tunnel wordt gefinancierd:

1. Recht van motie
2. Recht om vragen te stellen
3. Budgetrecht
4. Stemrecht

De Kamerleden keuren een wetsvoorstel van een minister goed. Van welk recht maken de Kamerleden gebruik?

1. Recht van interpellatie
2. Vragenrecht
3. Recht van initiatief
4. Stemrecht

Hoe noem je het parlementaire recht om een wetsvoorstel in te dienen?

1. Budgetrecht
2. Recht van initiatief
3. recht van Amendement
4. Stemrecht

Een Kamerlid wil graag dat een minister in zijn wetsvoorstel een wijziging aanbrengt. Van welk recht maakt het Kamerlid gebruik?

1. Recht van interpellatie.
2. Recht van amendement.
3. Stemrecht.
4. Recht van initiatief.

Wens (van burgers) wordt een politiek probleem (agenda)

wethouders, ministers en ambtenaren bedenken oplossingen

Er wordt een 

besluit genomen.

Het uitvoeren van 

het besluit

Fase 1

Fase 2

Fase 3

Fase 4

Politieke besluitvorming

Terugkoppeling

Actiegroep Extinction Rebellion blokkeert in Amsterdam een kruispunt om aandacht te vragen voor het klimaatbeleid

Welke fase uit het besluitvormingsproces is dit?

1. Fase 1: van wens naar politieke agenda
2. Fase 2: Bedenken van oplossingen
3. Fase 3: Het nemen van besluiten
4. Fase 4: Uitvoeren van besluiten

De overheid laat twee nieuwe windparken
aanleggen in de Noordzee.

Welke fase in het besluitvormingsproces is dit?

1. Fase 1: van wens naar politieke agenda
2. Fase 2: bedenken van oplossingen
3. Fase 3: het nemen van besluiten
4. Fase 4: uitvoeren van besluiten

De Tweede Kamer gaat akkoord met het
verlagen van de maximum snelheid op snelwegen.

Welke fase in het besluitvormingsproces is dit?

1. Fase 1
2. Fase 2
3. Fase 3
4. Fase 4

Groepen die bepaalde belangen nastreven en die de politieke besluitvorming proberen te beïnvloeden (belangengroepen).

Hoe doen zij dit?

• Publieke opinie beïnvloeden
• Openlijk actie voeren (demonstreren)
• Lobbyen (steun vragen aan politici)

Hierbij gebruiken zij machtsmiddelen!

Pressiegroepen

Amnesty International, Klub Lange Mensen, Milieudefensie, Black Lives Matter, Save the Children, Leraren In Actie, ANWB, Wereld Natuur Fonds, het Landelijk Aktie Komitee Scholieren, vakbond CNV, Stop Wapenhandel, Viruswaarheid.

Macht: de mogelijkheid om het gedrag van anderen te veranderen / beïnvloeden (bijv. door machtsmiddelen). 

1. Kennis: hoogleraar, wetenschapper, dokters (verstand)

2. Grootte van de groep: stakingen, demonstraties

3. Geld: makkelijker campagne voeren, doneren

4. Formele, wettelijke mogelijkheden: aanklacht

5. Toegang tot media

6. Toegang tot politici

7. Gezag en charisma: overtuigingskracht = maar macht!

8. Lid van een adviesorganisatie: adviseren van overheid

Machtsmiddelen

Media zijn ook op een andere manier belangrijk voor het functioneren van een democratie. Zonder goede media weten burgers namelijk niet wat er speelt bij de overheid. Ze spelen dus een rol in de politieke besluitvorming. 

De vijf politieke functies van de media zijn; 

1. Agendafunctie: media worden gebruikt om maatschappelijke problemen aan te kaarten.

2. Informatieve functie: media geven informatie over beleidsplannen van de overheid.

3. Meningsvormende functie: media geven commentaar op het beleid, lezers vormen mening

4. Controlerende functie (waakhond): doen politici wel wat ze beloven? 

5. Spreekbuis functie: pressiegroepen kunnen hun mening geven. 

De media

Informatiefunctie

De media geven burgers feitelijke informatie, bijvoorbeeld over beleidsplannen van de overheid. Voor de democratie is dit belangrijk, want alleen als burgers alle feiten kennen, kunnen ze hun mening vormen over zulke vraagstukken.

Controle- of waakhondfunctie

De media doen kritisch onderzoek naar de overheid en naar bedrijven. Er wordt gekeken of politici wel doen wat ze beloven, en of bedrijven zich wel aan de regels houden. Journalisten heten daarom ook wel “de waakhonden van de democratie”.

Agendafunctie

De media worden soms door mensen of organisaties gebruikt om maatschappelijke onderwerpen of problemen te introduceren. Zij proberen dan om het probleem op de publieke of politieke agenda te zetten.