Woordenboekgebruik Duits

• Duits
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Woordenschat en woordenboek

Hoe gebruik je het woordenboek op een leestoets?

Bekijk de tekst:

• Bekijk titel, plaatje, inleiding.
• Bepaal onderwerp en hoofdgedachte.
  
• Is er een voetnoot?
  

Probeer het eerst zonder woordenboek

Kun je de betekenis raden .....

• als je de hele zin leest?
• als je het woord opknipt?
• als je het in je hoofd "hardop" uitspreekt?

                          

 

Toch een woordenboek:

lange woorden!

• Spreek het woord "hardop in je hoofd" uit
• Knip het woord in stukjes.
• Welk deel ken je al?
• Welk deel moet je nog opzoeken?

Uit welke twee woorden bestaat het woordje: Sommerende?
(Tip: Zeg het hardop in je hoofd)

Wat betekent Sommerende volgens jou?

Uit welke drie woorden bestaat het woord; Waschmaschinenschlauch?

Schlauch=slang

Waschmaschinenschlauch=wasmachineslang

Welk woord zoek je dus op?

Uit welke twee woorden bestaat het woord: Impfausweis?

impfen=inenten/Ausweis=bewijs

Impfausweis=inentingsbewijs

Uit welke twee woorden bestaat het woord: Umzugkarton?

Umzug=verhuizing

Umzugkarton=verhuisdoos

Toch een woordenboek: let op! meerdere betekenissen

Ball 

bal, bijvoorbeeld voetbal

bal, feest met baljurken

• Bepaal van altijd van te voren het onderwerp van de tekst. 
• Lees de zin waar het woord in staat goed.
• Neem nooit de eerste betekenis uit het woordenboek en     check altijd of de betekenis in de zin past

Toch een woordenboek: werkwoorden!!

Ga op zoek naar het hele werkwoord:

1. verander een letter:  sprangen - springen

2. ge- weghalen: abgeholt - abholen

3. zu weghalen: mitzuteilen - mitteilen

4. woord verderop in de zin: hört... auf - aufhören

Handig gebruik: werkwoorden

In het woordenboek staan alleen de 'hele werkwoorden'.

Voorbeeld: registrieren, laufen, radfahren.

Als er in de tekst staat: Mein Onkel fährt gerne Rad.

Dan moet je dus weten dat fährt Rad van het werkwoord radfahren komt. Pas dan kun je de betekenis opzoeken.

Geef hieronder het hele werkwoord:

Ich suche das morgen nach dem Unterricht auf.

Geef het hele werkwoord van de 2de zin:
Gibt es eine Party? Wir machen nach dem Einkaufen und Abendessen mit.

Geef het hele werkwoord:
Er kontrolliert die Antwort.

Handig gebruik: zelfstandig naamwoord

Van een zelfstandig naamwoord staat alleen het enkelvoud in het woordenboek. Woorden die in het meervoud staan moet je dus terug kunnen brengen naar het enkelvoud.

Dit gaan we oefenen.

Geef het enkelvoud van:
Fahrräder

Geef het enkelvoud van:
Häuser

Geef het enkelvoud van:
Freundinnen

Kies het werkwoord bij het voltooid deelwoord: getauscht

Handig gebruik: voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord staat niet in het woordenboek. Je moet zelf kunnen zien van welk werkwoord het komt.

Er zijn twee soorten:

Het regelmatige voltooide deelwoord: ge-stam werkwoord +t Voorbeeld: gemacht, met de stam mach, het werkwoord is dus machen en dat kun je opzoeken. We gaan even oefenen.

Kies het werkwoord bij het voltooid deelwoord: getauft

Zoek de betekenis op van 'taufen'

Regelmatig voltooid deelwoord (2)

Als werkwoorden die eindigen op -ieren, wordt het voltooid deelwoord: stam + t. Er komt dus geen ge- voor te staan!!

Voorbeeld: ich habe auf die Anzeige reagiert.

Even oefenen.

Welke woorden zijn voltooid deelwoord?

1. geholfen
2. Großmutter
3. toll
4. fotografiert

Wat zijn de voltooide deelwoorden?

1. Freiheit
2. gebadet
3. geschrieben
4. heiß

Maak het voltooid deelwoord van 'studieren'

Onregelmatig voltooid deelwoord 

Onregelmatige werkwoorden: hiervoor is geen regel. De meest belangrijke moet je wel herkennen.

Voorbeeld: Was hat der Autor im Text beschrieben? Beschrieben komt van beschreiben. Dat betekent beschrijven. Het voltooid deelwoord is dus: beschreven!

Nu oefenen.

Wat is het werkwoord dat hoort bij gesproken: Er hat laut GESPROCHEN.

Wat is het werkwoord dat hoort bij: Ich habe das rote T-shirt GENOMMEN.

En dan nog dit

Er hat das Angebot angenommen: angenommen komt van annehmen. Dat betekent: aannemen.

Sie hat ihr neues Kleid angezogen. Angezogen komt van anziehen. Dat betekent aantrekken.

Hier staat er dus nog 'an' voor het voltooid deelwoord, omdat dat ook voor het werkwoord staat.

Let op:

ä staat na a

ö staat na o

ü staat na u

ß staat na s

Fragen?

Viel Erfolg!