Werkwoordspelling: pvtt, pvvt, vd, od, bn

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Werkwoordspelling

Waar gaat deze les over?

Deze les gaat over de spelling van allerlei verschillende werkwoordsvormen:

- persoonsvorm tegenwoordige tijd

- persoonsvorm verleden tijd

- voltooid deelwoord

- onvoltooid deelwoord

- bijvoeglijk naamwoord dat is afgeleid van een werkwoord

Eerst dit: wat is ook alweer een persoonsvorm?

Welke manier gebruik jij om de pv in een zin te vinden?

Hoe spel je de PVTT?

Je hebt geleerd dat je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd op 3 verschillende manieren kunt schrijven.

Zo meteen zie je 4 manieren. De vraag is: welke hoort er niet bij?

Welke manier hoort er NIET bij,
als het gaat over de
persoonsvorm tegenwoordige tijd?

1. ik-vorm
2. ik-vorm + t
3. ik-vorm + te
4. wij-vorm

pvtt

Je kunt de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd dus als volgt schrijven:

1. alleen de ik-vorm

2. de ik vorm + t

3. de wij-vorm of ook wel het hele werkwoord

Hier krijg je nu een aantal vragen over.

Wanneer schrijf je alleen de ik-vorm van het werkwoord?

LET OP: er zijn meerdere antwoorden goed.

1. als er ik in de zin staat
2. als jij in de zin staat
3. als jij voor de pv staat
4. als jij achter de pv staat

Wanneer schrijf je niet altijd de ik-vorm + t?

1. als 'jij' in de zin staat
2. als 'hij' in de zin staat
3. als 'zij' in de zin staat
4. als 'u' in de zin staat

Welk trucje of ezelsbruggetje ken jij om te checken of er wél of géén 't' achter de ik-vorm moet komen te staan?

Kies de juiste vorm van het werkwoord in de zin:

Hij .... ons een nogal ongeloofwaardig verhaal.

1. vertel
2. verteld
3. vertelt
4. verteldt

Kies de juiste vorm van het werkwoord in de zin:

Ik .... het maar een raar verhaal.

1. vin
2. vind
3. vindt
4. vint

Schrijf het werkwoord op de juiste manier in de zin:
(worden)
Het verhaal .... ook steeds ongeloofwaardiger.

Schrijf het werkwoord op de juiste manier in de zin:
(worden)
.... jij nooit moe van die onzinverhalen?

Kies de juiste vorm van het werkwoord in de zin:

Het .... ook ongeveer iedere week, dat hij weer aan het verzinnen gaat.

1. gebeur
2. gebeurd
3. gebeurt
4. gebeurdt

Persoonsvorm verleden tijd

Je hebt geleerd dat er in de verleden tijd verschil wordt gemaakt tussen sterke werkwoorden en zwakke werkwoorden.

De volgende vragen gaan over de pvvt, en dus over sterke en zwakke werkwoorden.

Wat gebeurt er in de verleden tijd bij een sterk werkwoord?

1. de klank verandert
2. er komt iets achter de ik-vorm van het werkwoord

Is 'slapen' een sterk werkwoord
of een zwak werkwoord?

1. sterk
2. zwak

Is 'ontmoeten' een sterk werkwoord
of een zwak werkwoord?

1. sterk
2. zwak

pvvt

Je kunt de persoonsvorm in de verleden tijd dus als volgt schrijven:

- sterke werkwoorden: de klank verandert, je schrijft het zoals je het hoort

- zwakke werkwoorden: ik-vorm + de of ik-vorm + te

Hier krijg je nu een aantal vragen over.

Vul het werkwoord in de vt in:

Ik (merken) er niets van.

1. mork
2. merk
3. merkde
4. merkte

Vul het werkwoord in de vt in:

Mijn broertje (friemelen) overal aan.

1. friemelt
2. frommel
3. friemelde
4. friemelte

En nu deze in de vt:
Ik (raden) maar wat.

En nu deze in de vt:
De leerlingen (wachten) al een uur.

We gaan naar het voltooid deelwoord.

Hoe herken je het voltooid deelwoord in een zin?

Maak zelf het voltooid deelwoord in de zin.

Ik heb er helemaal niets van (begrijpen).

voltooid deelwoord

Een voltooid deelwoord kun je op 3 manieren spellen:

- het eindigt op -en (Je schrijft wat je hoort)

- het eindigt op een d

- het eindigt op een t

Als je niet weet of je moet kiezen voor een d of een t: 

gebruik de verleden tijd of het kofschip.

Kies het juiste voltooid deelwoord.

Ik heb me zo ontzettend ...

1. vervelen
2. verveeld
3. verveelt

Kies het juiste voltooid deelwoord.

Mijn zusje is vroeger behoorlijk ...

1. gepesten
2. gepesd
3. gepest

Maak het voltooid deelwoord.

Mijn moeder heeft zich ontzettend (uitsloven).

Maak het voltooid deelwoord.

Het nieuws op het journaal heeft mij (verontrusten).

Maak het voltooid deelwoord.

Ik ben nog steeds niet (beginnen).

Maak het voltooid deelwoord.

De docent heeft hem wel een beetje (vernederen).

Komen we bij het onvoltooid deelwoord.

Hoe herken je een onvoltooid deelwoord?

onvoltooid deelwoord

Een onvoltooid deelwoord kun je herkennen aan twee dingen:

- het is nog bezig, want het is niet voltooid

- het zegt HOE je iets doet

Struikelend kwam ik het lokaal binnen.

Je schrijft het ALTIJD: hele werkwoord + d

Wat is in deze zin het onvoltooid deelwoord?

De jongens liepen schreeuwend en sneeuwballen gooiend over de weg te stampen.

1. stampen
2. schreeuwend
3. schreeuwend en stampend
4. schreeuwend en gooiend

Vul zelf het onvoltooid deelwoord in.

Ik kwam (rammelen) van de honger thuis.

het bijvoeglijk naamwoord

Bij het  bijvoeglijk naamwoord moet je kijken waar het van is afgeleid. Het kan afgeleid zijn van een onvoltooid deelwoord. Dan is de spelling hetzelfde of er komt een 'e' achter.

Bijv: De huilende jongen ging naar zijn mentor.

Of: Ik zag een huilend meisje naar haar mentor gaan.

het bijvoeglijk naamwoord

Het kan ook afgeleid zijn van een voltooid deelwoord.

Dan schrijf je het bijvoeglijk naamwoord zo:

- eindigt het vd op -en, dan het bn ook: Het gezonken schip

- eindigt het vd op -d, dan komt er een 'e' achter

- eindigt het vd op -t, dan komt er een 'e' achter

De gepeste leerling, de verveelde leerling

Vul het bijvoeglijk naamwoord in:

De jongen at zijn zelf (smeren) boterhammen op.

Vul het bijvoeglijk naamwoord in:

Ik fietste heel voorzichtig over de (bevriezen) weg.

Vul het bijvoeglijk naamwoord in:

Mijn moeder zei: Kijk uit voor die pas (witten) muur.

Vul het bijvoeglijk naamwoord in:

Ik hou niet van niet (beantwoorden) vragen.