Blok 4 (grammatica) hoofd- en bijzin 3G

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Basisgrammatica blz 88/98

Herhaling zinsdelen

Nieuwe lesstof: enkelvoudige of samengestelde zin

hoofd- en bijzin

Wat gaan we leren vandaag?

 

• Herhaling
• Hoe vind je de persoonsvorm?
• Hoe vind je het onderwerp?
• Hoofd- en bijzinnen

Wat is het verschil tussen een enkelvoudige- en samengestelde zin?

Soorten zinnen

Enkelvoudige zinnen hebben 1 persoonsvorm

Samengestelde zinnen hebben meerdere persoonsvormen. Een samengestelde zin bestaat eigenlijk uit verschillende losse zinnen die een geheel vormen.

Samengestelde zin

Meerdere persoonsvormen

enkelvoudige zin + enkelvoudige zin

                1 pv             +             1 pv

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin + bijzin(nen)

Bijzin + hoofdzin

Enkelvoudig of samengesteld?

Onderstreep de persoonsvormen:

• 1 persoonsvorm? Enkelvoudige zin 
  
• Meerdere persoonsvormen? Samengestelde zin 
  

Voorbeelden:

Ik heb mijn huiswerk gemaakt. (enkelvoudig)

Mijn moeder zegt dat ik een koekje mag. (samengesteld)

Ik fiets eerst naar school en ik loop daarna naar huis. (samengesteld)

Hoofdzin of bijzin?

Hoe herken je een hoofdzin?

De persoonsvorm en het onderwerp staan naast elkaar en er kan NIETS tussen.

Hoe herken je een bijzin?

De persoonsvorm en het onderwerp staan niet naast elkaar of er kan een woord(groep) tussen.

Voorbeelden

Mijn moeder zegt dat ik een koekje mag.

Mijn moeder (niet) zegt – kan niet>  dus hoofdzin

ik een koekje mag – staat iets tussen dus bijzin

 

Ik fiets eerst naar school en ik loop daarna naar huis.

Ik (niet) fiets – kan niet dus hoofdzin

Ik (niet) loop – kan niet dus hoofdzin

Voorbeelden

De Zwarte Cross was helemaal uitverkocht en de beveiliging liet niemand meer toe.

Jullie krijgen het laatste voorbeeld, omdat jullie nu zelf aan de slag gaan.

Wat is hoofdzin, wat bijzin?

Het is ongelooflijk, maar zij heeft dat echt tegen mij gezegd.

1. BZ + HZ
2. HZ + HZ
3. HZ + BZ
4. BZ + BZ

Hoofdzin of bijzin?

De leraar klapte in zijn handen toen het tijd was om te beginnen.

1. Hoofdzin
2. Bijzin

Wat is hoofdzin, wat bijzin?

Hij zei dat hij vanmiddag ging tennissen.

1. BZ + HZ
2. HZ + HZ
3. HZ + BZ
4. BZ + BZ

Voegwoorden

• Voegwoorden zijn een soort cement.
  
• Je kunt met voegwoorden zinnen aan elkaar plakken.

Voorbeeldzin 

Voordat we naar het concert van Het Goede Doel gaan, willen we eerst naar de pizzaria.

• We willen eerst naar de pizzeria, voordat we naar het concert van Het Goede Doel gaan.
  

Voor 'en/of'  staat NOOIT een komma

Nevenschikkend voegwoord

Hoofdzin + Hoofdzin

en, want, maar, of

Voorbeeld:

Ik wil heel graag naar die nieuwe film, maar ik ben nog geen zestien.

Onderschikkend voegwoord

Het verbindt een hoofdzin en bijzin.

of - kan zowel neven- als onderschikkend

als, dan, hoewel, tenzij, terwijl, toen

voegwoorden met 'dat': doordat, omdat etc.

Voorbeeld:

Je moet je om acht uur melden, als je drie keer te laat komt.

Ik zou graag extra instructie willen en de opdrachten samen willen maken.

1. Ja
2. Nee

Wat ga je doen?

Grammatica - blok 4

Opdracht: 1, 4, 6, 7 en 8

Zelfstandig

In stilte

Oortjes toegestaan

Vragen? Steek je vinger op

Klaar? Verdiepende opdracht: 9 en 10