Samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Samengestelde zinnen

Planning

Lezen (10)

Samengestelde zinnen (15)

Aan de slag! (25)

Afsluiten (1)

Doel van de les

Ik kan onderscheid maken tussen hoofd- en bijzinnen.

Herkennen van de voegwoorden

Enkelvoudige/samengestelde zinnen

Enkelvoudig: 1 persoonsvorm

Gisteren ben ik door mijn moeder naar school gebracht.

Samengesteld: meerdere persoonsvormen

Gisteren ben ik door mijn moeder naar school gebracht, omdat het heel hard regende.

Samengestelde zinnen

Samengesteld: meerdere persoonsvormen

Morgen ga ik met de fiets naar school, terwijl mijn broertje wordt gebracht. 

Persoonsvorm vinden lastig? Pas de getal- of tijdproef toe!

Morgen gaan wij met de fiets naar school, terwijl mijn broertjes worden gebracht.

Samengestelde zinnen

Samengesteld: meerdere persoonsvormen

Morgen ga ik met de fiets naar school, terwijl mijn broertje wordt gebracht. 

Een samengestelde zin bestaat uit een Hoofdzin + Hoofdzin, of Hoofdzin+ bijzin.

Je kunt een hoofdzin herkennen aan het feit dat de persoonsvorm en het onderwerp altijd naast elkaar staan en er niks tussen past. Een bijzin herken je aan het feit dat de persoonsvorm vaak achteraan in de zin staat. 

Kernmerken hoofdzin

1. In de hoofdzin staan onderwerp en persoonsvorm naast elkaar

2. Er kan niets tussen het onderwerp en de persoonsvrom ingezet worden 

3. Maak je een vraagzin, dan komt de hoofdzin vooraan te staan

Kernmerken bijzin

1. Bij ee nbijzin staat het onderwerp en de persoonsvorm ver uit elkaar

2.Je kunt hier altijd iets tussen zetten( niet)

3. Bij een vraagzin komt de bijzin achteraan te staan

Voegwoorden 

Nevenschikkend:

en, maar, want, dus en of ( bij een keuze)

Onderschikkend:

alle andere woorden die je als voegwoord kunt gebruiken.

Aan de slag!

Op de volgende slide staan een aantal zinnen 

Geef per zin aan:

1. hoofdzin- bijzin

2. wat is het voegwoord? onderschikkend of nevenschikkend?

Aan de slag!

Oefen voor jezelf:

1: Ik ga naar de markt, omdat ik appels wil kopen 

2: Hans eet chips, want hij eet dat graag.

3: Als het goed is, wordt het boek besteld.

4: Wanneer je niet snel reageert, is het niet meer mogelijk te komen

5: toen het regende hoefde je niet naar school te komen.

Wat weten we nu over samengestelde zinnen?

Samengestelde zinnen en zinsbegrenzing

Startopdracht

Vijf complexe zinnen: geef aan wat de hoofdzin/bijzin is. Welk voegwoord/signaalwoord herken je?

Samengestelde zinnen begrenzen

Hz+Hz

- Nevenschikkend voegwoord (maar, of, dus, en, want)

- puntkomma (twee samenhangende zinnen)

- dubbele punt (de tweede hoofdzin is een verklaring van de eerste hoofdzin)

Samengestelde zinnen begrenzen

Bijzin + hoofdzin

De bijzin start met een onderschikkend voegwoord en eindigt met de persoonsvorm --> daar plaats je een komma. Dan start de hoofdzin met zijn persoonsvorm.

Omdat het regende, ging ik met de auto.

Samengestelde zinnen begrenzen

Hoofdzin + bijzin

Je maakt de hoofdzin af met een komma en start daarna met een  onderschikkend voegwoord, waarna de bijzin volgt. De bijzin eindigt met een persoonsvorm. 

Ik ging met de auto, omdat het regende.

Les 2 

lesdoel: 

Bijzinnen leren benoemen als onderdeel van de hoofdzin

Lesopzet:

welkom

lezen 

nakijken huiswerk

nieuwe uitleg 

zelf aan de slag

huiswerk  

Aan de slag!

1. Hij vond dat het op het feestje erg gezellig was geweest.

2. Wat hij nu beweert, lijkt me logisch.

3. Hij blijft wat hij altijd is geweest.

3. Mijn vriend beloofde dat hij nog langs kwam.

4. Er werd alleen toegang verleend aan wie een introductiekaart had.

5. Omdat de jongen door het rode licht reed, kreeg hij een boete.

Nog meer oefenen en extra uitleg:

https://maken.wikiwijs.nl/142813/Samengestelde_zinnen_stap_voor_stap_leren_ontleden

Hij vond dat het op het feestje erg gezellig was geweest. 

1: hz, bz 

2: dat 

Wat hij nu beweert, lijkt me logisch 

1: bz, hz

2: wat 

Hij blijft wat hij altijd is geweest. 

1: hz, bz

2: wat 

Mijn vriend beloofde, dat hij nog even langskwam.

1: hz, bz

2: dat  

Er werd alleen toegang verleend aan wie een introductiekaart had.

1: hz, bz

2: geen voegwoord 

Omdat de jongen door het rode licht reed, kreeg hij een bekeuring 

1: bz, hz

2: omdat 

Een bijzin onderdeel hoofdzin

Hij vond dat het op het feestje erg gezellig was geweest.

In bijzinnen zijn ow en pv gescheiden.

Je kunt de bijzin vervangen door een woord .

HIj vond dat 

Als je dit ontleed:

hij = ow,  vond = pv en dat = lijd vw

Hij vond dat 

dat staat in plaats van het lijdend voorwerp

omdat het een hele zin ( met pv) noem je het zinsdeel 

lijdend voorwerpszin.

Groot aantal soorten bijzinnen

gezegdezin

onderwerpszin

lijdendvoorwerpszin

meewerkendvoorwerpszin

voorzetselvoorwerpszin

bijwoordelijke bijzin

bijvoeglijke bijzin