Romantiek en realisme

• Voortgezet speciaal onderwijs

19e eeuw: romantiek en realisme

Lesdoel

 

Je kunt in grote lijnen omschrijven wat de romantiek en het realisme voor soort stromingen/periodes zijn. 

Programma

Uitleg romantiek en realisme (maak aantekeningen!)

Controlevragen

de romantiek als stroming

Waarom kun je onze huidige kijk op kunst en kunstenaars nog altijd romantisch noemen?

Romantiek en literatuur

Weltschmerz (wereldpijn): de romantisch kunstenaar voelde zich niet thuis in de 19e -eeuwse wereld waarin de grote maatschappelijke, politieke en technische veranderingen leidden tot onrust. 

De kunstenaar gaat in verzet of ‘vlucht’:

• Verlangen naar verleden: ontstaan historische roman 
• Verlangen naar verre, exotische landen 
• Verzetspoëzie 

Begin 19e eeuw: situatie

Iedereen wil meepraten over de politiek, ook middels literatuur; 

Er was verdeeldheid tussen de Patriotten en Orangisten; 

 

Franse bezetting van 1810-1813, dat betekende: 

Strenge censuur op kranten, tijdschriften en boeken; 

Sommige auteurs kregen moeilijkheden, bijv. J.F. Helmers

De Hollandsche natie

Dat hij verga, die, diep verbasterd,  

Den vaderlandschen grond miskent,  

Den grond van zijn geboorte lastert,  

En ’t heilig graf der Vadren schendt!  

Hij leev’, maar leve een slaaf der slaven!  

Zijn rif, verworpen, onbegraven,  

Zij ’t aas, waarop ’t gevogelt’ brast!  

Zijn naam zij elk een vloek in de ooren,  

En ’t kroost, den onverlaat geboren,  

Zij eeuwig met dien vloek belast! 

Waar gaat dit gedicht over?

(Je kunt na 2 minuten antwoord geven via LessonUp)

De Hollandsche natie
Waar gaat 'de Hollandse natie' over (in het licht van de Franse bezetting)?

Andere kenmerken van 19e-eeuwse literatuur.
Kijk naar de afbeelding.
kun je een ander kenmerk van de romantiek noemen?

Andere kenmerken literatuur

• Verheerlijking van het gevoel, vaak heftige, tegenstrijdige gevoelens 
• Humorcultus 
• Fin de siècle: ‘einde van de eeuw’. Voorbeeld: Louis Couperus, alleen leven voor de schoonheid. 

Halverwege 19e eeuw: het realisme

Het realisme is een tegenreactie op de romantiek

Romantiek versus realisme

Romantiek versus realisme

•  Reactie op lieflijke en sentimentele kant van de romantiek; 
• Geen onderwerpen in geschiedenis, mythologie of fantasie, maar in de omringende realiteit van alledag (middenklasse en arbeiders); 
• Emotie weergeven versus werkelijkheid zo objectief weergeven; 
• Beide stromingen kenmerken zich door sociale en politieke protesten

Literatuur en realisme

Ontstaan klassieke roman: intrige (plot) heeft duidelijk begin, verloop en afsluiting. 

 

Alle onderdelen van de roman hangen met elkaar samen. 

Bekend voorbeeld is ‘Camera Obscura’ van Hildebrand (Nicolas Beets). 

Wat is een Camera obscura?

Camera  obscura

De 'reality soap' van Nicolaas Beets.

Controlevraag: beschrijf in een zin de romantiek

Controlevraag 2: noem drie verschillen tussen de verlichting en de romantiek

Controlevraag 3: Nederlandse literatuur is vooral een mengeling van romantiek en realisme. Waarom is dat zo?

Doen

Voor volgende week woensdag: 

maken vragen 1 t/m 15 van de leeropdrachten A uit LL (p. 101) en maak opdracht 2 van  leesopdrachten B (p. 102-104)