H6P1 Een traditionele samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

• Nieuw hoofdstuk 
• Leerdoelenkaart
• Willem Drees
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

• Willem Drees
• Poldermodel
• Verzorgingsstaat
• Waarden, normen
• gezag, autoriteit

• uitleggen dat hard werken en zuinig leven belangrijk was na 1945.
  
• maatregelen noemen die minister-president Drees invoerde om de economie zo goed mogelijk vooruit te helpen (poldermodel).
  
• beschrijven hoe de verzorgingsstaat in Nederlands ontstond en het snel beter ging.
  
• de volgende begrippen uitleggen: waarden, normen, gezag, autoriteit.
  
• twee voorbeelden noemen waarmee men na WO II zekerheid creëerde in Nederland.

Bevrijd!

• De schade van de oorlog was groot
• Het aantal slachtoffers was hoog, rond de 200.000
• De infrastructuur was vernield
• Veel machines waren door de Duitsers meegenomen
• Honderdduizenden mannen waren in Duitsland tewerkgesteld tijdens de oorlog

De schade na het bombardement van Rotterdam in mei 1940 was groot, maar tijdens de vijf jaren van de Duitse Bezetting was er nog niet veel gedaan om de stad op te bouwen.

Wederopbouw

vanaf 1945

De Wederopbouw lukt!

• Afspraken over lonen en prijzen
  
• Samenwerken/de schouders eronder en niet zeuren!


• Hulp vanuit VS: Marshallplan
• Ontstaan van een verzorgingsstaat

Het Amerikaanse Marshallplan had twee belangrijke doelen:

• Zorgen dat Europa weer wordt hersteld, zodat Amerika ook weer producten kan verkopen aan de Europeanen.
• Laten zien wie hun échte bondgenoot is: kies voor het kapitalisme van ons, en niet het communisme van de Sovjet-Unie!

De economie na de oorlog

• De wederopbouw van Nederland was erg belangrijk. Niet zeuren, maar werken.
• In de jaren 60 was er veel werk te vinden. Vooral in de industrie en de dienstensector (vervoer, horeca, onderwijs, zorg) was veel werk te vinden.
• Ook stegen de lonen steeds meer. Hierdoor konden mensen steeds luxer gaan leven. Men kocht koelkasten, wasmachines (consumptiegoederen) en zelfs vakanties.

Willem Drees

Willem Drees (PvdA) was tussen 1948 en 1958 minister-president.

In die periode werd langzaam de verzorgingsstaat opgebouwd, met de komst van wetten zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)

'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter

de verzorgingsstaat, hoewel sommige wetten niet eens door hem zijn bedacht.

Het verhaal gaat dat Nederland de Marshallhulp heeft gekregen omdat de toenmalig minister-president Willem Drees de vertegenwoordiger van de Verenigde Staten in plaats van met een staatsbanket, met een kopje thee met een mariakaakje ontving. De vertegenwoordiger vond dat Nederland de steun blijkbaar hard nodig had en dat een land met een zo sobere minister-president het geld ongetwijfeld goed zou besteden.

Verzorgingsstaat in opbouw

• Werkloosheidswet (WW, 1949)
• Wet Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, 1967)
• Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)
• Algemene Bijstandswet (ABW, 1965)

Bejaarden vieren de invoering van de AOW. Applaus voor minister Drees. (Foto uit: 1956)

Wat is een verzorgingsstaat?

• Een staat waarin de overheid voor de inwoners zorgt: 
• 'Van de wieg tot het graf'
• Bijvoorbeeld met: uitkeringen, leningen, subsidies en zorg


• Maar ook als het gaat om de volksgezondheid
• Deze verzorgingsstaat is vastgelegd in een heleboel sociale wetten

Toename overheidsinvloed 

• De rol van de overheid neemt enorm toe
  
• Niet alleen op het gebied van welvaart, maar ook als het gaat om gezondheidszorg.
• Dat is ook logisch: zieke mensen kosten de overheid veel geld. 

Vanaf de jaren '60

• Er komt een loongolf: een stijging van lonen, soms wel met 10%
  
• Uitkeringen zijn gekoppeld aan lonen, dus ook deze stijgen mee.
• Nederland wordt een consumptiemaatschappij

Het gezin

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.
• De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen
• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam
• Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)
• Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht

Seks? Bah!

• Tot ver in de jaren 60 werd er bijna niet over seksualiteit gesproken
• Seks was bedoeld om kinderen te krijgen en 'bestond' niet buiten het huwelijk
• Er was weinig kennis over geboortebeperking
• Voorbehoedsmiddelen waren bijna niet te koop  
• Homoseksualiteit was taboe: het 'mocht niet', dus je trouwde maar gewoon met iemand van het andere geslacht.

De vrouw wordt door een agent aangesproken omdat zij 'te bloot' over straat loopt. Deze foto is uit 1960.

Willem Drees

Klokhuis

• Wat: Lees 6.1 en maak de eerste 5 leerdoelen. Je mag onderstrepen in de tekst.
• Hoe: individueel (eerste 5 min. stil)
• Hulp: tekstboek, Lessonup, docent
• Tijd: 20 min.
• Uitkomst: leerdoelen behaald
• Klaar?: Maak WB opdrachten van 6.1

Wat voor mentaliteit heerste er na 1945?

Hoe kwam dat?

Wat deed Willem Drees om de situatie te verbeteren?

• Herhaling vorige les
• Kennen en kunnen 
• Verzuiling 
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Wat voor mentaliteit heerste er na 1945?

Hoe kwam dat?

Wat deed Willem Drees om de situatie te verbeteren?

Hoe noemen we een staat waarin de overheid voor haar inwoners zorgt, met bijvoorbeeld sociale wetten

1. Zorgstaat
2. Verzorgingsstaat
3. Traditionele staat
4. Poldermodel

Noem een voorbeeld van een norm in de jaren 50

• Normen en waarden
• tradities
• Verzuiling 
• Vier zuilen: katholiek, protestants, socialistisch, liberaal

• Een waarde noemen die na WO II erg belangrijk was en leg die uit met een voorbeeld.
  
• Twee tradities noemen die de norm waren.
  
• Uitleggen wat de verzuiling was.
  
• De vier zuilen noemen waarin de Nederlandse samenleving was verdeeld.
  
• Twee negatieve gevolgen noemen van de verzuiling.

Het gezin

• Het leven van de meeste mensen speelde zich af in het gezin.
• De rollen waren duidelijk: vader, moeder en (veel) kinderen
• Vader was de baas, moeder de huisvrouw, kinderen gehoorzaam
• Echtscheidingen kwamen maar weinig voor (vrouwen hadden vaak geen eigen inkomen)
• Het leven was zuinig en vrije tijd werd thuis doorgebracht

Seks? Bah!

• Tot ver in de jaren 60 werd er bijna niet over seksualiteit gesproken
• Seks was bedoeld om kinderen te krijgen en 'bestond' niet buiten het huwelijk
• Er was weinig kennis over geboortebeperking
• Voorbehoedsmiddelen waren bijna niet te koop  
• Homoseksualiteit was taboe: het 'mocht niet', dus je trouwde maar gewoon met iemand van het andere geslacht.

De vrouw wordt door een agent aangesproken omdat zij 'te bloot' over straat loopt. Deze foto is uit 1960.

Verzuiling

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

Video

Clipphanger:

Wat is verzuiling?

• Wat: Lees 6.1 en maak de leerdoelen af. Je mag onderstrepen in de tekst.
• Hoe: individueel (eerste 5 min. stil)
• Hulp: tekstboek, Lessonup, docent
• Tijd: 20 min.
• Uitkomst: leerdoelen behaald
• Klaar?: Maak WB opdrachten van 6.1 af. Klaar? maak de begrippenopdracht van 6.1 blz. 232

Welke tradities waren belangrijk na WO II?

Wat is de verzuiling?

1. De verdeling van Nederland per provincie waarbij opleidingsniveau een belangrijk onderdeel is.
2. De verdeling van Nederland betreft inkomen en arbeidsverdeling per provincie.
3. Sociale verdeling van de bevolking in groepen gebaseerd op levensbeschouwelijke overtuigingen
4. Het verschil tussen de randstad en het platteland uitgedrukt in cultuur.

De verzuiling bestaat uit 5 groepen

1. Waar
2. Niet waar

Welke groepen horen bij de verzuiling