2023 JvO-1 Taalverzorging deel ll

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Welke schrijfwijze is correct?

1)   De vergrote foto

2)  De vergrootte foto

WERKWOORDEN

Lesdoel: Je kent de volgende werkwoordsoorten:

PV, INF, VD, BN (bijvoeglijk gebruikt werkwoord) of ZW (zelfstandig gebruikt werkwoord).

Nut: Als je weet met welke werkwoordsoort je te maken hebt, weet je hoe je dit woord moet spellen. 

De vergrote foto > een BN schrijf je zo kort mogelijk op

Benoem de soorten werkwoorden

Kies uit: PV, INF, VD, BN (bijvoeglijk gebruikt werkwoord) of ZW (zelfstandig gebruikt werkwoord).

1. De verwachte uitkomst is binnengekomen.
   
2. Na het krijgen van de uitkomst moest hij lachen.
3. Kunnen we de uitkomst morgen verwachten?
   
4. Ik had de uitkomst al verwacht.
5. Wij verwachten de uitkomst morgenochtend.

Soorten werkwoorden

BN:     De verwachte uitkomst is binnengekomen.

ZW:     Na het krijgen van de uitkomst moest hij lachen.

INF:     Kunnen we de uitkomst morgen verwachten?

VD :      Ik had de uitkomst al verwacht.

PV:       Wij verwachten de uitkomst morgenochtend.

Benoem de woordsoorten

Deze bewoonde huizen moeten plaatsmaken voor het bouwen  van een asielzoekerscentrum. 

Kies uit:

PV, INF, VD, BN (bijvoeglijk gebruikt werkwoord) of ZW (zelfstandig gebruikt werkwoord).

Oplossing

              BN                                  PV                   INF

Deze bewoonde huizen moeten plaatsmaken voor het 

ZW

bouwen van een asielzoekerscentrum. 

Opdracht Nieuwsbegrip

Maak in groepjes van drie de onderstaande opdrachten. De indeling staat op de volgende slide...

Opdracht 1: sleutelvragen

Opdracht 2: woordenschat

Opdracht 3.1 en 3.2: werkwoorden

Klaar? Meld je bij mij.

Op het leerplein

Quirine, Emma, August

Anisa, Bram, Hilde

Anna, Elisa, Rune

Emma V., Mijke, Féline

Lever je blad in aan het

In de klas

Norah, Britt, Niek

Nees, Aiken, Jip

Tiemen, Noah, Nynke

Jean-Louis, Marijne

einde van de les!

Op het leerplein

Kuba, Erik, Imo

Amber, Manou, Sanouk

Sebastiaan, Sverre

Liz, Shelle

Elin, Flore

Leonard, Oliver, Floris

Lever je blad in aan het

In de klas

Ralph, Jordh

Inès, Neva

Kai, Olivier, 

Sara, Amanda

Neva, Celeste, Thirza

Jonathan, Rémi, Tibbe

einde van de les!

Afronding

Lever je opdrachten in. Volgende les: syllabus en schrift mee!

Lesdoel bereikt?

Je kent de volgende werkwoordsoorten:

PV, INF, VD, BN (bijvoeglijk gebruikt werkwoord) of ZW (zelfstandig gebruikt werkwoord).

Volgende les

Grammatica PV, O en zinsdeelstrepen

Grammatica

Ik heb de bal gisteren aan Akif gegeven.

1. Noteer de persoonsvorm (PV).
2. Noteer het werkwoordelijk gezegde (WG).
3. Noteer het onderwerp (O).
4. Noteer het lijdend voorwerp (LV).
5. Noteer het meewerkend voorwerp (MV).
6. Noteer de bijwoordelijke bepaling (BWB).
7. Deel de zin op in stukjes met zinsdeelstrepen.

Lesdoelen:

In klas 1 leer je hoe je PV, WG, O, LV, MV, BWB kunt herkennen en benoemen in enkelvoudige en samengestelde zinnen. En je weet hoe je zinsdeelstreepjes moet zetten.

Aan het eind van deze les weet je hoe je:

• PV, WG en O kunt herkennen en benoemen

WG en O

Ik heb de bal gisteren aan Akif gegeven.

1) PV: ww dat kan veranderen van tijd, getal en vragend. 

2) WG: onderstreep datgene wat je zegt met werkwoorden

3) O: bepaal wie het werkwoordelijk gezegde DOET.

Waarom bel jij mij nooit eens terug?
Wat is het onderwerp?

1. bel
2. mij
3. jij
4. terug

Wie heeft mijn tas gestolen?

Wat is het onderwerp?

1. Wie
2. heeft
3. mijn tas
4. gestolen

Die verplichte taken zullen wij voor altijd moeten blijven uitvoeren.
Wat is het onderwerp?

1. Die verplichte taken
2. zullen
3. wij
4. moeten blijven uitvoeren

Waaruit bestaat het werkwoordelijk gezegde?

Joost neemt morgen zijn gemaakte huiswerk mee naar school.
Wat is het Werkwoordelijk gezegde?

1. gemaakte
2. neemt
3. neemt mee
4. gemaakte neemt

Wat ben je aan het doen?

Wat is het werkwoordelijk gezegde?

1. ben
2. ben, doen
3. ben aan het doen

Handig!

Hoe meer zinsdelen je kunt benoemen, hoe makkelijker je zinsdeelstreepjes kunt zetten.

   O               PV                                                                                       WG

Joost  l  neemt  l  morgen  l  zijn gemaakte huiswerk  l  mee  l naar school. 

               PV      O             WG

Wat  l  ben  l  je  l  aan het doen?

Aan de slag!

Maak uit je syllabus:

Opdracht 7, 8, 9, 10

Klaar? Maak een begin aan 11 (zinsdeelstrepen)

Volgende les: LV + MV + BWB

Lijdend voorwerp:

Vraag: wie of wat + gezegde + onderwerp

Ik wil Tyra een grote slagroomtaart geven voor haar verjaardag.

Rachel kreeg een zeven voor de praktijkopdracht.
Wat is het lijdend voorwerp?

1. Rachel
2. een zeven
3. kreeg
4. voor de praktijkopdracht

Zo vind je het meewerkend voorwerp

1. Werk stap voor stap!

2. Aan/Voor wie  of wat + ww + o + lv

Ik wil Tyra een grote slagroomtaart geven voor haar verjaardag.

Carla voerde de kippen nog wat extra mais. Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Carla
2. voerde
3. mais
4. de kippen

De bijwoordelijke bepaling ...

• geeft informatie over de handeling, het gebeuren of de toestand die in de zin wordt uitgedrukt, tijd of plaats
• geeft antwoord op de vragen: hoe, waar, wanneer, enz
• kan je weglaten uit de zin
  

In de steenachtige grond van een Peruaanse woestijn kun je een enorme kolibrietekening zien. Wat is het onderwerp in de zin?

In de steenachtige grond van een Peruaanse woestijn kun je een enorme kolibrietekening zien. Wat is de bijwoordelijke bepaling in de zin?

Lesdoelen:

• Je kunt herkennen en benoemen: PV, O, LV, MV, BWB
• Je ziet of een zin enkelvoudig of samengesteld is

Enkelvoudige en samengestelde zinnen

Een enkelvoudige zin heeft één persoonsvorm.

Een samengestelde zin heeft twee of meer persoonsvormen (twee of meer zinnen zijn aan elkaar geplakt = samenstellen).

Let op! Het gaat dus om twee persoonsvormen, niet om de combinatie pv + volt. dw.

Samengestelde zinnen

Een samengestelde zin is een zin met meer persoonsvormen.

Nevenschikking

• 2 hoofdzinnen: Ik heb het koud en/of/want/ maar/dus  ik ben moe. 

Onderschikking

• hoofdzin en bijzin: Ik ga naar bed, omdat ik moe ben.
• bijzin en hoofdzin: Als ik moe ben, ga ik naar bed.

Voegwoorden

Voegwoorden zijn woorden die zinnen (of woorden) 'aan elkaar voegen.

We hebben twee soorten voegwoorden:

1. Nevenschikkende voegwoorden (bij een nevenschikking) (en, maar, of, dus en want)
   
2. Onderschikkende voegwoorden (bij een onderschikking)  (omdat, doordat, terwijl, om, zodat, zodra, als, toen, hoewel, tenzij, voor zover)

Voegwoorden

1.  Nevenschikkende voegwoorden: en, want, maar en of.

   --> VERBINDEN TWEE HOOFDZINNEN MET ELKAAR.

2. Onderschikkende voegwoorden: dat, daarom, als, hoewel, indien, mits, tenzij, toen enzovoort.

  --> VERBINDEN HOOFDZIN + BIJZIN MET ELKAAR.

Let op: het woordje of kan ook als onderschikkend voegwoord voorkomen!

Enkelvoudig of samengesteld?
Een plant verdort snel als je hem geen water geeft.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudig of samengesteld?
Door de brand heeft de doe-het-zelfzaak op de begane grond veel schade opgelopen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudig of samengesteld?
In de meivakantie ga ik heel hard leren voor de toetsweek, omdat ik dit schooljaar niet wil overdoen.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Enkelvoudig of samengesteld?
In favoriete vakantiegebieden zijn de medewerkers van de vulploeg in de zomermaanden elke avond tot midden in de nacht aan het werk.

1. enkelvoudig
2. samengesteld

Syllabus Taalverzorging blz. 6

• Straks moet je komen.
• Als ik roep, moet je komen.

Herken je een samengestelde zin? Dan kun je beter spellen:

• Straks gebeurt er nog een ongeluk.
• Als die fietsers niet uitkijken, gebeurt er nog een ongeluk.

Nog meer uitleg en oefening

Op de volgende dia kun je een site met extra

uitleg en oefening vinden

over samengestelde zinnen ontleden

https:

Taalverzorging deel ll

• Herhaling hoofdzinnen en bijzinnen
• Je leert het verschil tussen een nevenschikking en een onderschikking.
• Je weet wat homofone werkwoorden zijn. 

Maken: oefening 18 en 19 (homofone werkwoorden)

Bepaal de structuur van deze zin:
Ik vraag mijn vader of ik de auto mag lenen.

1. Hoofdzin + bijzin
2. bijzin + hoofdzin
3. hoofdzin + hoofdzin
4. bijzin + bijzin

Bepaal de structuur van deze zin:
Als ik wist dat je kwaad zou worden, dan had ik je wel geholpen.

1. hoofdzin + hoofdzin + bijzin
2. bijzin + hoofdzin + bijzin
3. bijzin + bijzin + hoofdzin
4. hoofdzin + bijzin + hoofdzin

nevenschikking / onderschikking

H + H =  nevenschikking (alleen maar hoofdzinnen)

H + B  of  B + H = onderschikking (1 hoofdzin en bijzin(nen)

Nevenschikkende voegwoorden: want, maar, en, of en dus

Onderschikkende voegwoorden: omdat, toen, sinds, hoewel, voordat, terwijl (en nog veel meer)

>>> DOE DE MORGEN-PROEF  (past dit tussen O en PV?)

Homofone persoonsvormen

Ik denk niet dat de docent je volgende keer nog geloof.... 

geloofd en gelooft zijn homofoon: de woorden klinken hetzelfde, maar je schrijft ze anders. 

Als je weet dat dit een bijzin is met een PV, weet je hoe je het woord spelt.