Voorbereiden op de SO 3.1 + 3.2

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

3. Van de bergen naar de zee

Voorbereiden op de SO 

Leerstof

3.1

3.2

Herhaling 3.1 

Een gletsjer is een ijsmassa die heel langzaam van de bergtoppen naar het dal stroomt. Het ijs heeft zoveel kracht dat het het dal uitschuurt.

Leerdoel: Hoe zorgen gletsjers voor erosie en sedimentatie?

Morene 

Verweringsmateriaal dat wordt vervoerd door gletsjer. 

Wat zijn gletsjers?

1. Rivieren van ijs
2. Rivieren van gesteente
3. Diepe dalen
4. Hoge bergen

Hoe ontstaat een gletsjer?

1. Door samengeperst sneeuw
2. Door veel regen
3. Door koud weer
4. Door veel neerslag

Hoe heet het gletsjerpuin dat onder een gletsjer ligt?

1. grondmorene
2. grondpuin
3. grondel
4. eindmorene

gletsjer

poort

eind

morene

gletsjer

rivier

zijmorene

 gletsjer

U-dal

Dit is een U-dal

1. Juist
2. Onjuist

Dit dal is geërodeerd door een...

1. Rivier
2. Gletsjer

Wat is erosie?

1. Het omvallen van bomen.
2. Het uitschuren van rivierbodems door gesteente.
3. Het uitschuren van bergen door gletsjers.
4. Het kleiner worden van bergen.

Het schuren van het landschap door ijs noem je:

1. schuurpapier
2. erosie
3. sedimentatie

Het neerleggen van materiaal dat meegenomen wordt door ijs

1. erosie
2. puin
3. sedimentatie

Begrippen

Eeuwige sneeuw:  De sneeuw in het hooggebergte die het hele jaar blijft liggen.

Erosie:                   De schurende werking van water, ijs en wind.

Gletsjer:                 Hooggelegen ijsmassa (bijvoorbeeld in een gebergte) die heel langzaam naar 

                               beneden stroomt.

Gletsjerpuin:          Het sediment dat door ijs wordt meegenomen en ergens wordt neergelegd.

Morene:                 Het sediment dat door ijs wordt meegenomen en ergens wordt neergelegd.

Sediment:               Het materiaal - zoals stenen, steentjes, grind, zand en klei - dat water, ijs en wind 

                               meenemen en ergens anders neerleggen.

Sedimentatie:         Het neerleggen van materiaal door water, ijs en wind.

U-dal:                     Dal dat de vorm van een U heeft en is ontstaan door de schurende werking van 

                               een gletsjer.

Succescriteria

Wat moet je kennen en kunnen?

• Je kunt uitleggen waar gletsjers ontstaan.
• Je kunt uitleggen hoe gletsjerijs ontstaat en beweegt.
• Je kunt aan de hand van een afbeelding de opbouw van een gletsjer beschrijven.
• Je kunt uitleggen hoe een gletsjer sediment meeneemt en ergens anders neerlegt.
• Je kunt de erosie door een gletsjer beschrijven en een U-dal op een afbeelding herkennen.
• Je kunt beschrijven hoe warme en koude perioden zich in de geologische tijd afwisselen.
• Je kunt aan de hand van een afbeelding beschrijven hoe een berglandschap kan veranderen door gletsjers.

Hoe zorgen rivieren voor erosie & sedimentatie?

Wat zie je hier?

1. Bovenloop
2. Middenloop
3. Benedenloop
4. Delta

Waar ontspringen de rivieren uit gletsjers op het plaatje?

1. noorden
2. oosten
3. zuiden
4. westen

Een V-dal ontstaat bij...

1. insnijding door een rivier
2. Gletsjers
3. Zandbanken
4. Een Delta

Welk van de onderstaande woorden heeft niets te maken met rivieren:

1. Erosie
2. Sedimentatie
3. Gletsjers
4. Morenen

Bovenloop

Benedenloop

Dichtbij de bron 

Veel erosie

Water stroomt snel 

Weinig erosie 

Veel sedimentatie

Wijde bochten 

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Grind

Zand

Klei

De waterkringloop wordt aangedreven door ...

1. Rivieren
2. Gletsjers
3. Verdamping
4. De zon

Bij de korte waterkringloop stroomt het water via gletsjers en rivieren terug naar zee

1. Juist
2. Onjuist

De waterkringloop begint met.......

1. condenseren
2. verdampen
3. infiltratie
4. erosie

Water dat verandert in kleine druppeltjes is een voorbeeld van: …..

1. smelten
2. condensatie
3. verdamping
4. de waterkringloop

Wat is de juiste volgorde van de waterkringloop?

1. zon-condensatie-neerslag-verdamping
2. Verdamping-zon-neerslag-condensatie
3. Zon-Verdamping-condensatie-neerslag
4. Condensatie-verdamping-zon-neerslag

Stroomgebied 

Gebied waar de rivier stroomt 

+ alle zijrivieren 

Neerslag dat er valt komt (altijd) in die rivier terecht. 

- Afvoer