H1.3 les 6 Zuivere stoffen en mengels

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

H1 Stoffen en materialen

Les 5 

Zuivere stof en mengsels

NOVA 3H H1.3

leg klaar:

schrift

Sleep de woorden en figuren naar de juiste plek.

kookpunt

smeltpunt

Met het deeltjesmodel kun je de faseovergangen verklaren.

Wat is het belangrijkste verschil tussen de moleculen in een vloeistof en in een gas?

1. In een vloeistof hebben de moleculen een vaste plaats.
2. In een vloeistof zitten de moleculen dichter op elkaar
3. In een vloeistof zijn de moleculen groter.
4. In een vloeistof zijn de moleculen kleiner.

Aceton heeft bij standaard druk een kookpunt van 56 graden en alcohol een kookpunt van 78 graden.

Geef een verklaring op microniveau van dit verschil.

1. De moleculen van aceton trekken elkaar sterker aan dan de moleculen van alcohol.
2. De moleculen van alcohol trekken elkaar sterker aan dan de moleculen van aceton.

Suiker heeft op macroniveau een hogere dichtheid dan ijs.
Wat is een verklaring op microniveau voor dit verschil? (meerdere antwoorden zijn juist)

1. Suikermoleculen zijn lichter dan watermoleculen
2. Suikermoleculen zijn zwaarder dan watermoleculen.
3. Suikermoleculen zitten verder van elkaar af dan watermoleculen.
4. Suikermoleculen zitten dichter op elkaar dan watermoleculen.

volgende les: experiment

• Bij de proef moet je vragen beantwoorden. 
• Je werkt in een duo.
•  Eind v/d les antwoordblad inleveren -> leraar kijkt na -> geeft tips

Over 2 weken nog een experiment. 

cijfer gemiddelde van EXP1 + EXP2 met weging 1x (PW is 2x of 3x)

Voorbereiding EXP1: bestudeer 1.2 (flitskaarten op NOVA online) + figuur 2 kunnen uitleggen met deeltjesmodel +  aantekeningen 

Leerdoelen: je kunt...

• met het deeltjesmodel uitleggen wat het verschil is tussen een zuivere stof en een mengsel
• met het deeltjesmodel uitleggen wat homogene en heterogene mengsels zijn
• uit de temperatuurverandering tijdens fase-overgang afleiden of een stof zuiver is of een mengsel (kookpunt/traject, stolpunt/traject)
• drie typen mengsels benoemen, voorbeelden geven

Een zuivere stof is één stof.

Een mengsel is meerdere zuivere stoffen door elkaar.

De meeste stoffen in het dagelijks leven zijn mengsels.

Zuivere stoffen en mengsels

• Een zuivere stof is één soort stof met één soort moleculen, (bijvoorbeeld kristalsuiker of aluminium)
• Een mengsel is een combinatie van stoffen, met meerdere soorten moleculen.

• De meeste stoffen die wij gebruiken zijn mengsels.

NOTEER

Zuivere stof/ mengsel

Scheiden

Mengsels kun je ook weer scheiden in de afzonderlijke stoffen. 

ZUIVERE STOF

MENGSEL

kristalsuiker

zonnebloemolie

maiszetmeel

kraanwater

spa blauw

parfum

melk

tandpasta

sportdrank

lucht

Zuivere stof

bij een zuivere stof heb je een: smeltpunt, stolpunt of kookpunt > tijdens de fase-overgang blijft de temperatuur constant

Bij een mengsel heb je een smeltpunt en een kookpunt

 -> tijdens de faseovergang blijft de temperatuur constant!

Een zuivere stof wordt rustig verwarmd.

Bij een mengsel hebt je een smelttraject en een kooktraject.  ->

tijdens de faseovergang stijgt de temperatuur. 

Een mengsel wordt rustig verwarmd.

Dit komt omdat de moleculen verschillende aantrekkingskrachten hebben.

Mengsel

Stoltraject

Mengsel

bij een mengsel heb je een: stoltraject of  > tijdens de fase-overgang is de temperatuur niet constant

Bekijk de grafiek hier naast goed. Wat is het stolpunt van deze stof?

1. 400 graden
2. 250 graden
3. 100 graden
4. Kun je niet zeggen

extra uitleg

op de volgende dia vind je in de gedeelde les een filmpje waarin de grafieken van een smelt/kookpunt en een smelt/kooktraject nog eens worden uitgelegd

0

Soorten mengsels

Op de volgende dia's krijg je uitleg over zes verschillende soorten mengsels. Maak een tabel in je schrift en vul in:

enzovoort voor alle drie de soorten mengsels

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1
2

oplosmiddel met opgeloste vaste stof, vloeistof of gas

1. OPLOSSING

= helder

een oplossing is een homogeen mengsel

je kunt de stoffen niet meer afzonderlijk zien

microniveau: als losse moleculen door elkaar 

Soorten mengsels

Op de volgende dia's krijg je uitleg over drie verschillende soorten mengsels. Maak een tabel in je schrift. Maak elke rij vier regels lang:

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1
2
3

Vaste stof in een vloeistof

2. SUSPENSIE

= troebel

een suspensie is een heterogeen mengsel

je kunt de afzonderlijke stoffen in het mengsel zien

microniveau: moleculen zijn niet los, maar als groepjes gemengd

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1	Oplossing	vaste stof, vloeistof of gas in oplosmiddel	helder	homogeen
2	Suspensie	vaste stof die niet (geheel) oplost in een vloeistf	troebel	heterogeen
3

3. Emulsie

= troebel (als je ze mengt)

twee vloeistoffen die onderling niet goed mengbaar zijn

Druppels van de ene vloeistof zweven in de andere vloeistof. Elke druppel bestaat uit heel veel moleculen

een emulsie is een heterogeen mengsel

nr.	naam	gemengde stoffen	helder of troebel	homogeen of heterogeen
1	Oplossing	vaste stof, vloeistof of gas in oplosmiddel	helder	homogeen
2	Suspensie	vaste stof die niet (geheel) oplost in een vloeistf	troebel	heterogeen
3	Emul-sie	twee vloeistoffen die onderling niet goed mengen	troebel	heterogeen

nog meer soorten mengsels

4. gasmengsel      5. nevel (mist)         6. rook

 

gas + gas

homogeen

fijn verdeelde vloeistof in gas

heterogeen

fijn verdeelde vaste stof in gas

heterogeen

ontmengen

emulsie

emulgator

EXTRA

Op de volgende dia's wordt uitgelegd wat een emulgator is en wat het verschil is tussen mengen en een chemische reactie

(zie gedeelde les)

uitleg op microniveau

Bij een fase-overgang van een zuivere stof verandert de afstand en de beweging (snelheid) van de moleculen

Bij mengen van twee zuivere stoffen bewegen twee soorten moleculen door elkaar heen 

Bij een chemische reactie verdwijnen de moleculen van de beginstoffen en ontstaan nieuwe moleculen die er eerst nog niet waren (hier komen we later nog op terug).

Op de volgende dia zie je dit met molecuultekeningen weergegeven. 

fase overgang

chemische reactie

mengsel

Een oplossing is altijd

1. Kleurloos
2. Troebel
3. Helder
4. Wit

Een suspensie is een

1. Mengsel van twee vloeistoffen
2. Mengsel van twee vaste stoffen
3. Mengsel van een vloeistof en een vaste stof
4. Een zuivere stof

In welke reageerbuis zit een emulsie?

1. Reageerbuis 1
2. Reageerbuis 2
3. Reageerbuis 3

Homogeen mengsel

Heterogeen mengsel

Emulsie

Oplossing

Rook

Legering

Suspensie

Vaste stoffen mengsel

Nevel

Gas mengsel

eigen werk

maak: 

- Op LessonUp H1.3 les 6

-Op NOVA online H1.3 opgave 1, 4, 6 en 7

Soorten mengsels     NOTEER

Een oplossing is een helder mengsel van een vaste stof of een vloeistof die opgelost is in een vloeistof.

Een suspensie is een troebel mengsel van een vaste stof die slecht oplost in een vloeistof.

= oplosmiddel

Soorten mengsels     NOTEER

Een emulsie is een troebel mengsel van vloeistoffen waarbij kleine druppeltjes van de ene vloeistof verdeeld zijn in de andere vloeistof. 

Soorten mengsels

Een mengsel bestaat uit twee of meer stoffen.

Een helder mengsel is homogeen: de stoffen zijn volledig gemengd

Een troebel mengsel is heterogeen: de stoffen zijn niet volledig gemengd.

betekenis fase-aanduidingen:

(s) = solid > vaste stof

(l) = liquid > vloeistof

(g) = gas > gas

Aantekening

rook

(s) + (g)

nevel

(l) + (g)

eigen werk

Doorlezen: blz 19 tm 21 (onderstreep, maak aantekeningen)

Leren: de verklaring van figuur 2  en dichtheid en met het deeltjesmodel

Maken: 1.2 opgave  7 en 8 op NOVA max online