Bronwijzer begin 3.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

De Verlichting

3.4 Het licht der rede

Diderot

Locke

Montesquieu

Voltaire

Rousseau

Spinoza

Descartes

4. Wat is de hoofdgedachte achter 'mare librum' en waarom is dat nog steeds van belang?

Noem 2 voorbeelden van denkers die naar de Republiek vluchtten

Voltaire 

(1694-1778)

TB. blz. 55

De aardbeving beïnvloedde veel denkers van de Europese Verlichting. Verschillende moderne filosofen vermeldden de aardbeving in hun geschriften, zoals Voltaire in Candide en in zijn gedicht over de ramp van Lissabon. De willekeur waarmee mensen stierven of overleefden maakte Voltaire kritischer tegenover de idee van Leibniz dat dit "de beste van alle mogelijke werelden" was.

Lees mee op blz. 55 TB 

Als God bestaat...waarom gebeurt dit dan?

Ik ben er niet zo zeker van dat God bestaat

Gods gedachten zijn anders dan die van mensen

God laat sommige dingen toe...

De mens heeft zelf gekozen voor de zonde en de daarbij horende straf

Anders...

Voltaire

God is een soort klokkenmaker. Hij heeft de wereld wel geschapen maar bemoeid zich er verder niet meer mee.

Voltaire

Kritiek op de Katholieke kerk, die volgens hem bijgeloof en intolerantie verspreidden. Hij geloofde in God, maar hij geloofde dat God niet meer actief was in de wereld (want wonderen bestonden niet, dat gaat in tegen de natuurwetten). Het beste machtssysteem was volgens Voltaire verlicht absolutisme. Dat houdt in dat een koning, die verlicht denkt, goede beslissingen neemt voor het volk, omdat het volk te dom zou zijn om zelf beslissingen te nemen.

Anders denken over godsdienst

• Tijdens de verlichting dacht men ook na over godsdienst
• Er was niet 1 ware godsdienst en verlichte denkers waren voor meer tolerantie op godsdienstig gebied
• Deïsme: God had wel de wereld geschapen, maar bemoeide zich er verder niet mee (als een klokkenmaker). Rampen en epidemieen waren dus NIET (zoals men dacht in de ME) afkomstig van God, maar werden veroorzaakt door natuurwetten.

Leg uit wat bedoeld wordt met 'deïsme'

• Voor de verlichting --> God bestuurd de wereld en de koning heeft in Zijn naam de macht: Droit Divin 
• Voltaire: Deïsme --> God heeft de wereld gemaakt, maar hij bemoeit zich er verder niet mee (hetzelfde als een klok, als die opgewonden is, dan draait hij vanzelf).
• Stroming atheïsme --> God bestaat niet

Isaac Newton 

Newton ontdekt de zwaartekracht

• Isaac Newton zei dat grotere voorwerpen kleinere aantrekken. Een appel valt dus naar de aarde, omdat de aarde groter is dat de appel
  
  
• De maan is ook kleiner dan de aarde, toch valt de maan niet naar benenden. Dit komt omdat de maan op een grote afstand staat en om de aarde heen draait
  
  
• Newton beschrijft nog meer regels in de natuur zoals de zwaartekracht. Deze regels noemen we natuurwetten

Isaac Newton

Welk verband is er tussen natuurwetten en Deïsme?

Al de verworven kennis moet je wel bewaren

Diderot

1713-1784
O.l.v. Diderot werkten verschillende geleerden samen

Doel

Informeren én de lezer de juiste - rationele - weg tonen

Inhoud

Er verschenen 35 delen tussen 1751 en 1780.
Hierin werden verschillende wetenschappelijke onderwerpen behandeld.

Wat heeft de schrijver Diderot uitgebracht?

1. Lettres Persanes
2. L'Encyclopedie
3. Candide
4. Le Bible

Nakijken:

Werkboek blz. 51. 

Maak vraag 2 t/m 6 

De eeuw van rede

De start van een tijdperk

De Verlichting, ook wel bekend als Eeuw van de Rede was een 18e-eeuwse intellectuele en filosofische beweging in Europa die grote invloed had op het denken over politiek, samenleving, kunst en wetenschap. Als belangrijkste aanleiding worden de natuurwetten van sir Isaac Newton genoemd, omdat hij de mystieke sfeer van het heelal wegnam en aantoonde dat het heelal werkte volgens vaste natuurwetten. De verlichting begon in landen zoals Nederland en Engeland. Dit waren landen waar godsdienstvrijheid bestond en boeken met verlichte ideeën mochten worden gedrukt, en waar er geen koning was die absolute macht had, zoals in Frankrijk.