les 15/5: bijvoeglijke bijzin + betrekkelijk vnw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Aan het eind van deze week:

- kun je zinsdeelzinnen herkennen in een samengestelde zin;

- weet je wat een bijvoeglijke bijzin is.

De zomers worden steeds warmer [door een toename van de zonnestraling.]

1. Is het deel tussen haakjes een zinsdeel of zinsdeelzin?
2. Wat voor zinsdeel of zinsdeelzin is het? (ow, lv, etc.)

Elektrische auto's kunnen geen caravan trekken, doordat ze weinig vermogen hebben. 
Dit artikel beschrijft dat de ontwikkeling van duurzame energievoorziening door corona stilligt. 

Sleep de zinsdeelzin naar de juiste plek. 

Ow-zin

lv-zin

mv-zin

bwb-zin

Elektrische auto's kunnen geen caravan trekken. 

Doordat ze te weinig vermogen hebben. 

Dit artikel beschrijft. 

Dat de ontwikkeling van duurzame energievoorziening door corona stilligt. 

[Wie hem helpt bij het opknappen van zijn tuin], geeft hij een stekje.

Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

[Wat Ariël jou wijsmaakt], heeft hij zelf verzonnen.

1. Is het deel tussen haakjes een zinsdeel of zinsdeelzin?
2. Wat voor zinsdeel of zinsdeelzin is het? (ow, lv, etc.)

Nu weet zij dus [waarom ze werd gewaarschuwd].

Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

[Wie doorrijdt], geeft hij een waarschuwing.

Wat is het type zinsdeelzin?

1. onderwerpszin
2. bijwoordelijke bepalingszin
3. lijdend voorwerpzin
4. meewerkend voorwerpszin

Bijvoeglijke bijzin

Uitleg! Pak je schrift om mee te schrijven.

Bijvoeglijke bepaling

Een bijvoeglijke bepaling is geen zinsdeel , maar onderdeel van een zinsdeel.

• De oude man loopt op straat

oude = bijvoeglijke bepaling bij man

• De man in de auto gaat naar huis.

in de auto = bijvoeglijke bepaling bij man

Bijvoeglijke bijzin

In een woordgroep met een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord als kern kunnen bijvoeglijke bepalingen staan. 

1 Deze nieuwe snelweg (zn) veroorzaakt geluidsoverlast voor omwonenden.

2 Deze snelweg (zn), die nieuw is (bijv. bijzin), veroorzaakt geluidsoverlast voor omwonenden.

In zin 1 is het onderwerp "Deze nieuwe snelweg". Daarbinnen is nieuwe een bijvoeglijke bepaling bij de kern snelweg.

In zin 2 is het onderwerp "Deze snelweg, die nieuw is". Het zinnetje die nieuw is is binnen het onderwerp een bijvoeglijke bepaling bij de kern snelweg.

Deze bijvoeglijke bepaling is een zin. Dat zie je aan de persoonsvorm is – en heet daarom een bijvoeglijke bijzin. Dat noteer je zo:

bijv.bijzin = die nieuw is → snelweg

Een bijvoeglijke bijzin:

• zegt iets over een zelfstandig naamwoord of een voornaamwoord;
  
• begint vaak met die of dat;
• is een zin en heeft dus een persoonsvorm;
  
• is geen zinsdeel (zoals een ow-zin, lv-zin, mv-zin, vv-zin en bwb-zin), maar een zinsdeelstuk, net als een gewone bijvoeglijke bepaling;
• kun je meestal weglaten: er blijft een correcte zin over.

Bladzijde 230

Kijk naar opdracht 1: markeer in elke zin het zelfstandig naamwoord waarbij de bijvoeglijke bijzin hoort. 

Wat moeten we doen? 

Weet je nu:

- Hoe je zinsdeelzinnen kunt herkennen in een samengestelde zin? 

- wat een bijvoeglijke bijzin is? 

Denk om: morgen je leesboek mee!

Huiswerk

Grammatica zinsdelen §11: Zinsdeelzinnen

bladzijde 226 en 227

• Opdracht 1 t/m 5

Grammatica zinsdelen §13: Bijvoeglijke bijzin

bladzijde 230 en 231

• Opdracht 1 t/m 3