KAS Hoofdstuk 5

• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 6

Hoofdstuk 5

Groentes

Vruchtgroentes

Vruchtgroentes zijn de vruchten van een plant. Ze worden soms ook wel vruchten genoemd maar over het algemeen noemen ze we groentes omdat ze in hartige gerechten gebruikt (kunnen) worden.

Wat weet je over groentes?

Vruchtgroentes (2)

Tomaat: tomaten heb je in het klein en in het groot, moeten een gladde en gave schil hebben. Qua smaak variëren ze van zoet tot zuur en zijn licht hartig. Je kunt ze verwerken in soepen, sauzen en salades.

Courgette: courgettes kennen we voornamelijk als groen en langwerpig maar ze kunnen ook rond of geel zijn. Je kunt courgettes rauw eten maar vaak gebruik je ze om te bakken, koken en grillen.

Komkommer: De meeste komkommers zijn groen en langwerpig tot lichtgebogen. Smaaktechnisch varieert het tussen friszuur tot bitter. Meestal eet je komkommers rauw, bijvoorbeeld in salades, soep, hapjes en sushi.

Paprika: Paprika heb je in verschillende kleuren, zoals geel, groen en rood. Je kunt paprika's rauw en gaar eten. Denk aan salades, soepen, gebakken, gegrild, gevuld of in rauwkost.

Vruchtgroentes (3)

Mais: Mais groeit aan een kolf als kleine, hard, gele korrels. De meeste mais is zoet van smaak. Mais kun je niet rauw eten. Je kunt de hele kolf grillen, maar ook koken of stomen. Mais uit blik kun je verwerken in salades, soepen en bijvoorbeeld Mexicaanse gerechten. Door gedroogde suikermais in olie te verhitten kun je ook popcorn maken.

Pompoen: Pompoen vindt je in allerlei vormen en kleuren. Pompoen is te hard om rauw te eten. Je kunt hem grillen, bakken, koken en ook pureren (puree of soep). De smaak is zoet en nootachtig.

Aubergine: Aubergines zijn er in verschillende formaten en kleuren, de bekendste zijn de paarse ovale aubergines. Je vindt ze ook wel in het zwart, roze, witte en langwerpig. Aubergines zijn te taai en stevig om rauw te eten. Je kunt ze bakken, stoven, frituren, pureren, grillen of roerbakken.

Kun je enkele bladgroentes noemen?

Bladgroentes

Bladgroentes zijn snelgroeiende planten waarvan je voornamelijk de bladeren eet. Denk aan snijbiet, sla, rucola en boerenkool.

De meeste bladgroentes kun je vers krijgen, sommige groentes zoals bladspinazie kun je ook bevroren krijgen.

Bladgroentes (2)

Spinazie: Spinazie bestaat uit middelgrote bladeren met een donkergroene kleur. Het heeft een licht ijzerachtige smaak. Je kunt het enkele dagen onder een vochtige doek bewaren. Verse spinazie moet stevig en niet snotterig aanvoelen. Zowel rauw als gekookt te eten.

Witlof: Witlof is een langwerpige kleine krop en wordt in het donker gekweekt (anders verkleurt het blad). Witlof is van zichzelf bitter van smaak. Je eet witlof vaak gekookt of roergebakken.

Sla: Er zijn veel soorten sla, bijvoorbeeld kropsla, ijsbergsla, rucola en veldsla. De meeste sla groeit als een krop, sommige vast en stevig en sommige met redelijk losse bladeren. De smaak van elke soort kan ook erg variëren. Zo is rucola bitter en ijsbergsla fris en knapperig.

Wortels en knollen

Wortels en knollen groeien zoals je net zag onder de grond. We onderscheiden ze van elkaar door de vorm die ze hebben. Wortels zijn langwerpig en dun terwijl knollen dik en rond zijn. Knollen en wortels hebben van nature een aardse smaak.

Een goede knol of wortel is stevig van textuur. Een vaak voorkomende probleem bij knollen is voosheid. Dit komt voor als de plant minder water heeft gehad dan de plant nodig heeft gehad, het spreekt dan de reserves in de knol aan en hierdoor ontstaat een vezelige binnenkant, soms met een gat binnenin.

Vraag: Welke knollen en wortels kun je zo opnoemen?

Wortels en knollen (2)

Biet: De bekendste biet is de rode biet maar bieten kun je in allerlei kleuren vinden, en naast rond heb je ook ovale bieten. Van nature smaken bieten zoet en aards. Verse bieten kun je net als aardappels enkele weken bewaren. Eenmaal gekookt kun je ze nog 2-3 dagen bewaren in de koeling.

Gember: Gember is de wortel van de gemberplant. De wortel heeft een bruine schil die bij de kraakverse gember makkelijk af te borstelen valt. Bij een wat oudere wortel moet je hem schillen. De binnenkant is geel van kleur. Gember is van zichzelf scherp, fris en licht citrus achtig van smaak. Je kunt gember zowel vers als gedroogd en gemalen kopen.

Radijs: Radijs kun je eveneens in verschillende vormen en kleuren vinden. De bekendste is de kleine ronde rode variant. Radijsjes zijn fris en knapperig en hebben een peperachtige smaak. Een goede verse radijs is stevig en onbeschadigd.

Wortels en knollen (3)

Wortel: We kennen voornamelijk de oranje wortel maar je hebt ze in allerlei kleuren variërend tot paars en geel. Wortels moeten glad, onbeschadigd en stevig zijn. Wortels zijn op een koele plek ruim een week houdbaar. Je kunt ze ook als groenteconserven kopen.

Venkel: Is de knol van de venkelplant. Hij is wit en lichtgroen van kleur. De venkel heeft een sterk anijsachtige smaak. De venkel moet stevig aanvoelen en geen bruine vlekken hebben. Venkel is tot 2 weken houdbaar in de koeling. Venkel verwerk je vers en gebruik je voor salades maar kun je ook stoven, smoren of koken.

Pastinaak: Pastinaak is een witte wortel met een zandkleurige schil. Hij is zoet van smaak en kun je voor veel verschillende gerechten gebruiken, denk aan frituren, pureren, soepen of zelfs rauw in salades.

Kolen

Koolsoorten zijn planten die je volledig of gedeeltelijk kunt opeten. Het eetbare deel van de plant groeit boven de grond.

Er bestaan verschillende varianten kolen, zo heb je spruitkolen, bladkolen, bloemkolen en kropkolen.

Kolen (2)

Boerenkool: Is een bladkool, van de plant eet je alleen de bladeren. Boerenkool heeft stevige bladeren met gekrulde randen. Boerenkool kun je vers een week bewaren, je kunt het ook uit de diepvries krijgen. Verse boerenkool kun je rauw eten maar staat vooral bekend om zijn gebruik in stamppot.

Broccoli: Is een bloemkool, hiervan eet je dus de knoppen van de plant. Broccoli heeft een stevige stengel en is groen van kleur. De knoppen van de broccoli moeten gesloten zijn, dus weinig ruimte tussen de roosjes hebben. Broccoli is eveneens een week vers te houden in de koelkast. Je kunt broccoli vers maar ook uit de diepvries kopen. Broccoli kun je frituren, roerbakken of koken.

Rode kool: Is een kropkool. Rode kool is rood van kleur en moet stevig aanvoelen. De krop moet gesloten zijn en is in de koeling enkele weken houdbaar. Eenmaal gesneden is rode kool afgedekt enkele dagen houdbaar in de koelkast. Rode kool kun je vers en in pot/blik kopen.

Spruitjes: Spruitjes zijn een spruitkool, groeien als kleine kropjes aan de stengel van de spruitplant. Spruitjes zijn klein, lichtgroen en zijn bitter van smaak.

Ui gewassen

Ui gewassen vallen onder de bolgewassen. Bolgewassen zijn planten die een bol boven of onder de grond hebben. De bol bestaat uit een veelvoud van bladeren die opgestapeld zitten.

Ui gewassen zijn over het algemeen smaakmakers.

Ui gewassen (2)

Uien: Uien zijn de bol van de uienplant. Ze groeien half boven de grond en beschermd door een dunne bijna papierachtige schil. Uien bestaan uit een aantal lagen en verschillen per ras van kleur en vorm. De meeste uien zijn lichtzoet en -scherp van smaak. Je kunt uien zowel rauw als gekookt eten. Vaak gebruik je ze als smaakmaker.

Prei: De prei groeit als dikke stengel boven de grond. De stengel is wit en de bladeren zijn plat en groen van kleur. Net als de ui bestaat de prei uit meerdere lagen. Je kunt zowel de stengel als de bladeren eten maar de stengel is zachter en zoeter. Prei eet je vrijwel altijd gekookt, bijvoorbeeld in soepen, stamppot of in roerbak gerechten.

Knoflook: Knoflook groeit als een bol onder de grond. De knoflook bestaat meestal uit meerdere segmenten (tenen) die je los van elkaar kunt halen. Knoflook is er in verschillende varianten variërend in grootte, kleur en smaak. Knoflook heeft een zeer uitgesproken aromatische smaak, is licht zoet en scherp.

Bieslook: