THEATERTEKSTEN | Les 1 Introductie

• Drama
• MBO
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3
• Studiejaar 1

THEATERTEKSTEN SCHRIJVEN 
Introductie theaterteksten

OPWARMER | NAMENBAL

Onze afspraken tijdens drama

1. Luister naar elkaar en praat er niet doorheen.

2. Ga voorzichtig om met elkaar en ons materiaal.

3. Blijf bij je groepje en werk samen aan de opdracht.

4. Heb respect voor elkaar.

Bespreek kort de regels van drama.

Tijdens de vorige les heeft elke klas afspraken met elkaar gemaakt. Dit is een samenvatting van alle afspraken.

Wat gaan wij doen? 

- Vertellen: Met verhaalstructuren interessante situaties en conflicten bedenken en maken.

- Schrijven: Gedachten en ontmoetingen van personages in monologen en dialogen.
- Spelen:  Eigen teksten op de vloer spelen.

Wat is een theatertekst?

De tekst (script) vormt de basis van alles wat er op het toneel gebeurt:
Een blauwdruk voor de personages, dialogen en verhalen die we zien.

Theaterteksten spelen een cruciale rol bij:

• het overbrengen van de ideeën en emoties van de schrijver.
• het vertellen van verhalen.
• het verkennen van thema's en onderwerpen.
• het creëren van emotionele impact.

Begin met een korte introductie over theaterteksten:
Vertel de leerlingen dat theaterteksten de basis vormen van alles wat er op het toneel gebeurt en dat ze dienen als de blauwdruk voor de personages, dialogen en verhalen die we op het podium zien.

Leg uit waarom theaterteksten belangrijk zijn in het theater. Benadruk dat ze de manier zijn waarop schrijvers hun ideeën, emoties en verhalen overbrengen aan het publiek, en dat ze een cruciale rol spelen bij het vertellen van verhalen, het verkennen van thema's en het creëren van emotionele impact.

Romeo en Julia - Shakespeare (1595)
Tragische verhaal over jonge geliefde

Romantiek en tragedie werd erg populair om over te schrijven en het heeft veel media geïnspireerd van toneel/film/boeken/muziek

2 voorbeelden van bekende theaterteksten. Leg hier bij uit hoe ze hebben bijgedragen aan de ontwikkeling van theaterkunst en cultuur door de geschiedenis heen.

Romeo en Julia - Shakespeare (1595)
Tragische verhaal over jonge geliefde

Romantiek en tragedie werd erg populair om over te schrijven en het heeft veel media geïnspireerd van toneel/film/boeken/muziek

Zie hier het voorbeeld van het verhaal van Romeo en Julia dat gebruikt wordt in de 2e film van The Lion King (foto rechts)

Dagboek van Anne Frank (1942-1944)
Over haar leven in het achterhuis.

Draagt bij aan de educatie over de geschiedenis van WWII en vertelt echte verhalen en ervaringen van onderduikers.

Terwijl dit technisch gezien geen theatertekst is, heeft het dagboek van Anne Frank een belangrijke rol gespeeld in het bewustzijn van de Holocaust en de ervaringen van ondergedoken Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het heeft vele theatervoorstellingen geïnspireerd die het verhaal van Anne Frank tot leven brengen op het podium en heeft bijgedragen aan de educatie over de gruwelen van de Holocaust.

En jij? (schrijf mee)

Ken jij nog een tekst die jou is bijgebleven?

Bespreek met de persoon naast je:

- Wat voor tekst was dit (gedicht, krantenartikel, instagram-post, film quote, song lyric, etc)?

- Waar ging het over? (thema / onderwerp)

• Geef de leerlingen 2 minuten om dit te bespreken. Laat ze hun bevindingen ook opschrijven.
• Kies enkele leerlingen om dit te delen.
• Vraag eventueel nog "waarom is deze tekst jou bijgebleven?"
  Grote kans dat leerlingen teksten onthouden over onderwerpen die hen aan gaan of waar zij zich in herkennen. 

Schrijfoefening:

Startwoorden 

• Kijk naar de eerste 2 woorden, hoe gaat de zin volgens jou verder? Maak de zin af.
• Ga door op wat je geschreven hebt:
  schrijf een volgende zin die volgens jou logisch voortkomt uit de eerste.
• Schrijf minimaal 4 zinnen.
• Verander niets aan wat je geschreven hebt, behalve als het een schrijffout is.

We schrijven voor 2 minuten. Klaar? Wacht in stilte tot de tijd voorbij is.

De 2 woorden waar de leerlingen mee beginnen:

Niemand lachte

Wat is een dialoog?

• De gesproken interactie tussen personages
  (in een theatertekst). 
  
  
• Een dialoog helpt:
  - Personages te ontwikkelen (personages willen altijd iets).
  - Het plot verder laten gaan (scèneopbouw B-M-E).
  - Emotie overbrengen (zowel in tekst als in spel). 

Lees een kort voorbeeld van een dialoog tussen twee personages en vraag de leerlingen om de emoties en intenties van de personages te identificeren (veranderd er iets in de emoties of doelen van de personages?)

Lees een kort voorbeeld van een dialoog tussen twee personages en vraag de leerlingen om de emoties en intenties van de personages te identificeren.

Lees een kort voorbeeld van een dialoog tussen twee personages en vraag de leerlingen om de emoties en intenties van de personages te identificeren.

Schrijfopdracht:

Ongewone ontmoeting 

• Schrijf een kort dialoog over 2 mensen die elkaar ontmoeten in een ongewone situatie.
• In je tekst moet voorkomen:
  - Wat de personages willen.
  - Hoe zij zich voelen (emotie).
  - Een ontwikkeling (verandering in emotie of wat een personage wilt).

We schrijven voor 10 minuten. Klaar?
Schrijf door of wacht tot de tijd voorbij is.

Voorbeelden van ongewone situaties waarin twee mensen elkaar kunnen ontmoeten:

1. Op de top van een berg tijdens een meteorietregen.
   
2. In een verlaten spookhuis tijdens een stroomstoring.
   
3. Onderwater tijdens een duikexpeditie naar een gezonken schip.
   
4. Op een ruimtestation tijdens een buitenaardse invasie.
   
5. In een pretpark tijdens een zombie-uitbraak.
   
6. Op een verlaten eiland na een schipbreuk.
   
7. In een ondergrondse bunker tijdens een wereldwijde natuurramp.
   
8. In een tijdreismachine die per ongeluk twee verschillende tijdsperiodes overlapt.
   
9. Op een drijvende ijsschots in het midden van de oceaan.
   
10. In een ondergronds gangenstelsel tijdens een zoektocht naar een verloren schat.

Extra Dia voor leerlingen die vastlopen

Dialogen lezen

• We gaan elkaars teksten lezen. Kies 2 spelers die jouw tekst voorlezen, dit doe je dus niet zelf. Luister goed:
• TOP: Wat werkt goed? (interessant, grappig, ontroerend, etc)
• TIP: Wat kan nog beter? 
  - Is het duidelijk wat de personages willen?
  - Is er sprake van emotie?
  - Heeft de tekst een ontwikkeling? 

We gaan elkaars teksten horen. Dit kan klassikaal, maar ook in grote groepen (bijvoorbeeld groepen van 6).

Bij deze lessenreeks is het ook de bedoeling dat de leerlingen leren open te staan voor feedback en actief luisteren naar de feedback van klasgenoten. Dit doen we door elke tekst 1 TOP en 1 TIP te geven.

Afronding les 1Introductie theaterteksten

Eindopdracht teksten:

Schrijf een dialoog voor twee personen

• twee karakters, geef ze een naam
• een locatie
• een conflict
• hoe voelen de karakters zich?
• een wending
• zorg voor BME
• 
  
• Nadat je de dialoog hebt geschreven ga je het regisseren aan twee klasgenoten