19.2 Beweging in spiervezels 6V 2324

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

19.2 Beweging in spiervezels

Biologie Olympiade

Wie wil meedoen?

Lesdoel 19.2 Je kunt

• de bouw en functie van een motorische eenheid beschrijven (leerdoel 4)
• beschrijven hoe actine- en myosinemoleculen een spiervezel laten samentrekken (leerdoel 5)
• uitleggen dat bewegingen ontstaan via antagonistische spieren (leerdoel 6)
• de verschillen tussen snelle en trage spiervezels beschrijven (leerdoel 7)

Motorische eenheid

Alle spiervezels die door één neuron worden aangestuurd

motorisch

eindplaatje

Motorische eenheid

1. Impuls bij motorisch eindplaatje

2. Acetylcholine in synapsspleet

3. Celmembraan depolariseert

4. Depolarisatie komt bij SR via T-buisjes

5. Ca²⁺ verlaat SR

6. Myosine en actine schuiven in elkaar

7. Ca²⁺ weer in SR

Impuls 

1. impuls komt aan bij het

motorische eindplaatje

Impuls 

2. acetylcholine komt vrij

Impuls 

3. Het sarcolemma (cel-

membraan van de spier-

vezel) depolariseert.

Impuls bereikt sarco-

plasmatisch reticulum

via de t-buisjes.

Impuls 

4. Ca2+ stroomt uit het 

sarcoplasmatisch 

reticulum in de 

spiervezel 

Impuls 

5. Myosine en 

actine schuiven in elkaar,

de spier wordt korter

Impuls 

6. Ca2+ pompen in het sr

pompen het Ca2+ weer

terug in het sr

Sarcomeer

Door het in elkaar 

schuiven van de 

actine en myosine

filamenten kan de 

spier samentrekken.

Actine/myosine

A. Door Ca2+ instroom kan een actieve myosinekop binden aan het actine (tropomyosine gaat opzij)

B. ADP laat los van het myosinekopje, daardoor buigt het myosinekopje -> actine verplaatst tov myosine

C. ATP bindt aan het inactieve myosinekopje, myosine laat los van actine

D. ATP wordt ADP, de energie die vrijkomt wordt gebruikt voor het opnieuw buigen van het myosinekopje

Actine/myosine

A. Door Ca2+ instroom kan een actieve myosinekop binden aan het actine (tropomyosine gaat opzij)

Actine/ myosine

Actine/ myosine

C. ATP bindt aan het inactieve myosinekopje, myosine laat los van actine

Actine/ myosine

D. ATP wordt ADP + P (mbv ATP-ase), de energie die vrijkomt wordt gebruikt voor het opnieuw buigen van het myosinekopje

Actine/ myosine

Elke ronde verkort de spier

met 1%

Maximaal 30% verkorting

Combineer boek met BINAS

Bron 10 A B C D en Tabel 90C 1 2 3 4 5

Welke horen bij elkaar?

Antagonisten

Spieren kunnen alleen uit zichzelf korter worden, niet verlengen. Hiervoor is een antagonist nodig.

Antagonisten

Spieren werken in koppels. Als de ene spier aanspant ontspant de andere.

Bijvoorbeeld buig- en strekspier bovenarm (biceps/ triceps).

De antagonist levert de externe kracht die nodig is om de actine- en myosinefilamenten weer uit elkaar te trekken en de spier te verlengen.

Spierspoeltje

registreert spierspanning

Peeslichaampje

registreert rek in de pees

zorgt voor peesrelfex bij te grote rek ter voorkoming van schade aan spieren

Gladde spieren

Kring- en lengtespieren/ straalspieren zijn elkaars antagonisten.

Hartspieren

Hartspiervezels ontspannen doordat het hart volstroomt met bloed - dit levert de externe kracht die nodig is om de myosine-en actinefilamenten weer uit elkaar te trekken.

Snelle en langzame spieren

Hoeveelheid langzame en snelle spiervezels is genetisch bepaald maar kan worden gewijzigd door training

Snelle en langzame spieren

Krachttraining zorgt voor de verhoging van het aantal myosine en actine filamenten (spiergroei). 

Snelle en langzame spieren

Duurtraining verhoogt het aantal mitochondrieën per cel en verhoogt de doorbloeding (uithoudingsvermogen)

Lesdoel 19.2 Je kunt

• de bouw en functie van een motorische eenheid beschrijven (leerdoel 4)
• beschrijven hoe actine- en myosinemoleculen een spiervezel laten samentrekken (leerdoel 5)
• uitleggen dat bewegingen ontstaan via antagonistische spieren (leerdoel 6)
• de verschillen tussen snelle en trage spiervezels beschrijven (leerdoel 7)

Opdrachten

19.1 Leerdoel 4

19.2: Leerdoelen 5, 6, 7