19.2 Beweging in spiervezels 6V 24/25

Doel 19.2
Je leert hoe een beweging in de spiervezels tot stand komt 
Je leert wat antagonisten zijn
Je leert wat het verschil is tussen snelle & langzame spiervezels





1 / 36
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 6

Cette leçon contient 36 diapositives, avec diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 50 min

Éléments de cette leçon

Doel 19.2
Je leert hoe een beweging in de spiervezels tot stand komt 
Je leert wat antagonisten zijn
Je leert wat het verschil is tussen snelle & langzame spiervezels





Slide 1 - Diapositive

Bouw skeletspieren
Spiervezel is opgebouwd uit samengesmolten spiercellen. Deze cellen hebben meerdere kernen.
BINAS 90C

Slide 2 - Diapositive

Waarom zitten er meerdere kernen in een spiercel?

Slide 3 - Diapositive

Meer kernen in een spiercel
Spiercellen hebben meerdere kernen om hun grote omvang en hoge metabolische eisen te kunnen managen, en om ervoor te zorgen dat ze snel kunnen reageren op de behoeften van het spierweefsel.

Slide 4 - Diapositive

Bouw van skeletspieren
Elke spiervezel bevat contractiele filamenten:
actine en myosine
Deze filamenten kunnen langs elkaar glijden waarbij de
spiervezel korter en dikker wordt.
De filamenten kunnen NIET uit elkaar glijden, alleen
uit elkaar getrokken worden.



BINAS 90C

Slide 5 - Diapositive

Slide 6 - Diapositive

Het deel tussen twee Z-lijnen (membranen) heet een sarcomeer;  de kleinste eenheid van een spiervezel die kan samentrekken

  • lichte I-banden
  • donkere A-banden

Slide 7 - Diapositive

Skeletspieren
  • Dwarsgestreept spierweefsel
  • Zitten met pezen vast aan je botten
  • Onder controle van de wil = bewust
  • Werkt snel, maar is snel vermoeid
  • Werken vaak samen: antagonisten/ antagonistisch paar

Slide 8 - Diapositive

Gladde spieren
  • Geen strakke rangschikking van de fibrillen
  • Geen vergroeiing of onderlinge verbindingen
  • Vaak twee lagen met andere oriëntatie (kring- en lengtespieren)
  • Niet bewust - reageren op prikkels van autonoom zenuwstelsel
  • Werken langzamer maar langer en ze zijn onvermoeibaar
  • In bloedvaten, bronchiën, maag, darmen, baarmoeder en blaas

Slide 9 - Diapositive

Hartspieren
  • Dwarsgestreept spierweefsel met vertakkingen. 
  • Via Gap-junctions verbonden (netstructuur) waardoor
      gecoördineerde samentrekking kan plaatsvinden.
  • Onbewust.
  • Onvermoeibaar.

Slide 10 - Diapositive

Gecoördineerd samentrekken
Impulsoverdracht in een spier vindt plaats in een neuromusculaire synaps (= motorisch eindplaatje). 
Spiervezels verbonden met hetzelfde motorische axon vormen een motorische eenheid:
zij trekken tegelijk samen.

Slide 11 - Diapositive

Motorische eenheid

Alle spiervezels die door één neuron worden aangestuurd
motorsch
eindplaatje

Slide 12 - Diapositive

Impuls 
1. impuls komt aan bij het
motorische eindplaatje

Slide 13 - Diapositive

Impuls 
2. acetylcholine komt vrij

Slide 14 - Diapositive

Impuls 
3. Het sarcolemma (cel-
membraan van de spier-
vezel) depolariseert.
Impuls bereikt sarco-
plasmatisch reticulum
via de t-buisjes.

Slide 15 - Diapositive

Impuls 
4. Ca2+ stroomt uit het 
sarcoplasmatisch 
reticulum in de 
spiervezel 

Slide 16 - Diapositive

Impuls 
5. Myosine en 
actine schuiven in elkaar,
de spier wordt korter
=contractie

Slide 17 - Diapositive

Impuls 
6. Ca2+ pompen in het 
SR pompen het Ca2+ 
weer terug in het SR

Slide 18 - Diapositive

Sarcomeer
Door de rangschikking
van myosine en actine 
(eiwitten) ontstaan de
dwarse strepen.

Slide 19 - Diapositive

Sarcomeer
Door het in elkaar 
schuiven van de 
actine en myosine
filamenten kan de 
spier samentrekken.

Slide 20 - Diapositive

Actine/ myosine





A. Door Ca2+ instroom kan een actieve myosinekop binden aan het actine 

Slide 21 - Diapositive

Actine/ myosine





B. ADP laat los van het myosinekopje, daardoor buigt het myosinekopje -> actine verplaatst tov myosine

Slide 22 - Diapositive

Actine/ myosine





C. ATP bindt aan het inactieve myosinekopje, myosine laat los van actine

Slide 23 - Diapositive

Actine/ myosine





D. ATP wordt ADP + P (mbv ATP-ase), de energie die vrijkomt wordt gebruikt voor het opnieuw buigen van het myosinekopje

Slide 24 - Diapositive

Actine/ myosine
Elke ronde verkort de spier
met 1%
Maximaal 30% verkorting

Slide 25 - Diapositive

Slide 26 - Vidéo

Antagonisten
Spieren kunnen alleen uit zichzelf korter worden, niet verlengen. Hiervoor is een antagonist nodig.

Slide 27 - Diapositive

Antagonisten
Spieren werken in koppels. Als de ene spier aanspant ontspant de andere.
Bijvoorbeeld buig- en strekspier bovenarm (biceps/ triceps).

De antagonist levert de externe kracht die nodig is om de actine- en myosinefilamenten weer uit elkaar te trekken en de spier te verlengen.

Slide 28 - Diapositive

Spierspoeltje
registreert spierspanning

Slide 29 - Diapositive

Peeslichaampje
registreert rek in de pees

zorgt voor peesreflex bij te grote rek ter voorkoming van schade aan spieren

Slide 30 - Diapositive

Gladde spieren
Kring- en lengtespieren/ straalspieren zijn elkaars antagonisten.

Slide 31 - Diapositive

Hartspieren
Hartspiervezels ontspannen doordat het hart volstroomt met bloed - dit levert de externe kracht die nodig is om de myosine-en actinefilamenten weer uit elkaar te trekken.

Slide 32 - Diapositive

Snelle en langzame spieren
Hoeveelheid langzame en snelle spiervezels is genetisch bepaald maar kan worden gewijzigd door training

Slide 33 - Diapositive

Snelle en langzame spieren
Krachttraining zorgt voor de verhoging van het aantal myosine en actine filamenten (spiergroei). 

Slide 34 - Diapositive

Snelle en langzame spieren
Duurtraining verhoogt het aantal mitochondriën per cel en verhoogt de doorbloeding (uithoudingsvermogen)

Slide 35 - Diapositive

Doel 19.2
BINAS 88A - motorisch eindplaatje
BINAS 88I - neurotransmitters (acetylcholine)
BINAS 90B - langzame en snelle spiervezels
BINAS 90C - bouw dwarsgestreepte spier


Slide 36 - Diapositive