Grieken & Romeinen> Les 4 > Romeinse Limes

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 6-8

Romeinse Limes

Wat zijn Romeinse Limes?

Waar stonden ze?

Wie waren de Germanen?

Grieken & Romeinen: les 4

Wat ga je leren?

• Wat zijn Romeinse Limes?
• Waar stonden ze?
• Wie waren de Germanen?

Alle wegen leiden naar...

Een Romeinse weg

Een weg van steen. Uitgevonden door de Romeinen. Die bedachten dat het beter lopen was over steen dan over zand of gras. 

Het loopt gelijkmatiger door het mulle zand of door de drek.

Zie deze oude, versleten Romeinse weg. Kijk dan toch! Wat een gehobbel. Toch loopt dit beter dan over lang gras, prikbosjes, brandnetels en struikgewas. En je ziet direct waar je heen gaat. 

Waarom hebben Romeinen wegen van steen uitgevonden?

Alle wegen leiden naar Rome

Hoofdwegen en zijwegen

Zie je de lijnen? Het is geen bliksem, zijn geen nerven van een blad, maar dit zijn de lijnen van de (snel)wegen. Romeinen bouwden wegen van steen. 

Die oude Romeinse wegen werden uiteindelijk hergebruikt of verbeterd. 

Die paden en weggetjes van toen zijn nu snelwegen geworden.

Al die wegen lijken wel nerven van een blad. 

Rome

Op reis!

Naar welke landen kan je reizen, als je de Romeinse wegen gebruikt?

Romeinse wegen waren...

1. Gemaakt van stenen
2. Handig voor het leger om over te reizen
3. Gingen allemaal naar Rome
4. Alle antwoorden zijn goed

Het Romeinse Rijk groeit

Dankzij de goede wegen en het grote leger groeit het Romeinse Rijk. Volken en landen mogen meedoen, en kunnen hun eigen cultuur behouden, maar moeten belasting betalen. In Romeinse munten. 

Gezegde

'Waar je mee omgaat, daar raak je mee besmet' Als een volk eenmaal behoorde tot de Romeinen, veranderde het volk tòch. Romeinse munten, riolering, badhuizen, flats, theaters, bestuur en bouwkunst waren toch wel handig. Je werd besmet met het SPQR (dat betekende 'De Senaat en het Volk van Rome')

Aan tafel eten

De man ligt op een sofa, een lage bank met ruggesteun. 

Dat meubel is laag bij de grond. 

Tegenwoordig vinden we ook nog steeds normaal om onze maaltijden samen aan een tafel te eten.

Wat eten we?

Druiven, wijn, kip, vijgen, vissaus en konijn. 

Typisch Romeinse gerechten...

Eet jij thuis ook samen aan een tafel? Hebben jullie deze Romeinse gewoonte ook nog?

1. Altijd
2. Niet
3. Vaak
4. Soms

Welke gewoonte is dit?

Wat heb jij geleerd over aquaducten, riolering, badhuizen en toiletten?

(Les 3)

Wat kan jij nog vertellen over riolering, aquaducten, badhuizen, toiletten?

Romeinse munten

Eén munt?

Omdat het Romeinse Rijk zo groot was, vonden Romein het handig om één munt te hebben. Net zoals wij de euro hebben. 

Kop of munt?

Elke nieuwe keizer wilde zijn gezicht op de munt hebben, natuurlijk! Op iedere munt stond SPQR: "De Senaat en het Volk van Rome" en was met de hand gegoten dus steeds iets anders... Kijk die randen!

De Romeinse Limes

Grenspaal

Dit is een grenspaal. Zo kon je zien waar het 'beschaafde' Romeinse Rijk ophield. Voorbij de grenspaal woonden de barbaarse, wilde stammen. De Bataven, Germanen en de Friezen!  

De grens is HIER

Het donkergroene deel is het Romeinse Rijk. 

De rode lijn is de grens. 

Romeinen bewaakten deze grens goed. 

Ze bouwden muren en bouwden grenspalen.

De Romeinse Limes was dus de grens van het Romeinse Rijk.  De grens liep door heel Europa. Overal stonden grenspalen. 

Wat zijn
Romeinse Limes?

Wat ga je leren?

• Wat zijn Romeinse Limes? ✔
• Waar stonden ze?
• Wie waren de Germanen?

Wegenbouw

Ook bouwden de Romeinen langs de Limes een weg, zodat soldaten snel van de ene plek op de grens naar de andere konden.

Grensbewaking

De Limes (grens) werd goed bewaakt met legerkampen, 

zoals die bij Nijmegen. Hier zie je een Romeinse wachttoren.

Bescherming tegen...

De Romeinse Limes met hun wachttorens waren een bescherming tegen de 'wilde stammen'. Ze noemden ze Germanen. Deze heidenen waren ongelovig. 

Stammen

De mensen die hier woonden wìlden helemaal niet bij het Romeinse Rijk horen. Ze hoefden die goden, munten, bestuur en bouwkunst allemaal niet en vochten voor vrijheid. De Galliërs, Kelten, Germanen, Vandalen, Tubanten en Friezen waren dan ook voor de Romeinen 'barbaren'. Dat betekent een 'onbeschaafd, ruw mens'. 

Wat eten we?

Bier, appels, fazant en zwijn.

Typisch Germaanse gerechten...

Waarom bewaakten Romeinen de grens met wachtposten?

1. Om belasting te vragen
2. Omdat niemand mocht ontsnappen
3. Om de Germanen tegen te houden
4. Om het Romeinse Rijk te beschermen

Jezus aan het Kruis

Jezus Christus is door de Romeinen gedood.  De Romeinse keizer Augustus vond Jezus een gevaar. Ze vonden zijn boodschap en woorden nog gevaarlijk en hij werd te populair. Toch werd het Christendom steeds bekender... 

Keizer Constantijn

De Romeinse keizer Constantijn is ontzettend belangrijk voor het Christendom. Hij begint in Jezus te geloven. Sterker nog, hij maakt het Christendom verplicht in het Romeinse Rijk! Weg met Zeus, Jupiter en al die goden! Hij bouwt kerken en bepaald dat overal zondag een rustdag moet worden. En wie dat niet doet of wil, krijgt met het Romeinse leger te maken! 

Wat hebben we aan keizer Constantijn te danken?

Standbeeld

Om keizer Constantijn te eren bouwden ze een standbeeld voor hem na. Deze delen hebben archeologen teruggevonden. Hoe hoog (en zwaar!!!) zal dat geweest zijn?!

Deze pilaar is 3 meter hoog.

Over de grens (Limes)

Bij de Romeinse Limes komen er aanvallen op de Romeinen. De 'barbaren' (wij dus) willen helemaal niet bekeerd worden! Wegwezen, die rare Romeinen! Dit is ons land! Voor wie ben jij?

Goede uitrusting

De soldaten droeg een bronzen helm met wankkleppen en nekbeschermer.

I

Lekker eten

Een knapzak (soort rugzak) met volkorenkoek, kaas, spek en zure wijn.

Genoeg voor enkele dagen.

IV

Harnas

Onder hun kleding droegen ze een harnas van metalen ringetjes. Een bescherming tegen zwaarden en speren.

II

Sandalen

Goede leren sandalen met ijzeren noppen. 

Zo hadden ze goed grip op de grond! 

Net zoals een voetbalschoen! 

Ja, geleerd van de Romeinen!

III

De Romeinse Muur

Het is een raar idee. Een muur door een land. Maar of het nu de Chinese muur is, de Berlijnse muur of de Romeinse Limes, het is een landgrens bewaken tègen de vijand. En heb jij thuis een schutting of hek? Precies! 

Waarom heb jij thuis een schutting of een hek?

Bataven

Een volk wat in Europa woonde hielp de Romeinen mee met het bouwen van de Limes. Dat waren de Bataven. Maar uiteindelijk kwamen ze in opstand tegen de Romeinen, en verloren. 

Bataven

Al waren het ooit bondgenoten en vrienden. Rome gooide iedereen op één hoop. Of het nu Bataven (groen) waren of niet. De Germanen, dat waren de vijanden! 

Friezen

Rome gooide iedereen op één hoop. Of het nu Friezen waren of niet. De Germanen, dat waren de vijanden! 

De Rijn

De Romeinen kwamen tot aan de rivier de Rijn. Aan de ene kant bouwden ze de Romeinse Limes. De grens van het Romeinse Rijk. De Germanen woonden aan de andere kant. (Geel)

Germanen: de wilde stammen

Nijmegen

De Romeinen bouwden in Nijmegen een legerkamp met wel 10.000 soldaten. Een normaal kamp had 100 soldaten. 

Eerst een legerkamp...

Wat ooit begon als een Romeins legerkamp, is nu een Nederlandse stad. We mogen die Romeinen dankbaar zijn, wat hebben ze ons veel gebracht. Geloof, geld, wegen en nog veel meer! Weet jij nog iets?

Kijk goed op de kaart!

1: Wat zijn Romeinse Limes?
2: Waar stonden ze?
3: Wie waren de Germanen?

Wat ga je leren?

• Wat zijn Romeinse Limes? ✔
• Waar stonden ze? ✔
• Wie waren de Germanen? ✔

Evt. Differentiatie (± 15:00)

De Romeinse Grens

Zit je in groep 5 of 6, klik hier en pas aan in 'groep 5/6'.

Zit je in groep 7 of 8, klik hier en pas aan in 'groep 7/8'

Bedankt voor je inzet.

• Schuif je stoel aan
  
• Ruim je spullen op
  
• Verlaat het lokaal rustig